Είναι ένα από τα παράδοξα του σύγχρονου Ευρωπαϊκού χάρτη το γεγονός πως η επαρχία της Αλσατίας ανήκει σήμερα στη Γαλλία. Ιστορικά, πολιτιστικά και γλωσσικά, η επαρχία αυτή είχε πάντοτε πολύ περισσότερα να μοιραστεί με τους Γερμανούς γείτονές της στην αντίκρυ πλευρά του Ρήνου. Αν έλεγε λοιπόν κανείς πως η Αλσατία σήμερα είναι ένα… «υβρίδιο», δεν θα έπεφτε καθόλου έξω.
Ήταν κάπου στα μισά του 5ου μ.Χ. αι. όταν οι πρώτες τευτονικές φυλές εγκαταστάθηκαν στην περιοχή. Κατά τον Μεσαίωνα, το μεγαλύτερο κομμάτι της περιοχής, μαζί με ένα τμήμα της Ελβετίας, αποτελούσαν μέρος του γερμανικού δουκάτου της Σουηβίας, υποτελές στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Δύο από τους μεγαλύτερους ηγεμονικούς οίκους της Ευρώπης, οι Χόενσταουφεν και οι Αψβούργοι, διατηρούσαν στην περιοχή την έδρα της επικράτειάς τους, που απλωνόταν και στις δύο πλευρές του Ρήνου. Αυτήν την εποχή οι μεγαλύτερες πόλεις της Αλσατίας, το Στρασβούργο, η Κολμάρ και το Φράιμπουργκ, συγκαταλέγονται στις ισχυρότερες από τις ανεξάρτητες πόλεις των Χωρών του Ρήνου (Rheinland).
Καθόλη τη διάρκεια του Μεσαίωνα, και για πολλά ακόμη χρόνια αργότερα, ο Άνω Ρήνος αποτελεί όχι σύνορο αλλά ενοποιητικός παράγοντα, συνδετικό κρίκο και τόπο συνάντησης για ανταλλαγή ιδεών και προϊόντων και τη μετακίνηση των λαών. Μόνο τα νεότερα χρόνια ξεκινά ο Ρήνος να γίνεται το αμφισβητούμενο όριο μεταξύ ανταγωνιστικών δυνάμεων, ξεκινώντας με την προσάρτηση της δυτικής όχθης του Ρήνου –της σημερινής Αλσατίας– από τη Γαλλία το 1648, αγνοώντας εντελώς τα γλωσσικά, θρησκευτικά και πολιτιστικά δεδομένα της περιοχής. Το 1871, με τον Γαλλο-Πρωσικό πόλεμο η Αλσατία επανέρχεται στους κόλπους της Γερμανικής αυτοκρατορίας, μόνο για να περάσει ξανά υπό γαλλικό έλεγχο το 1918, με το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. 
Το ταξίδι μας στη μεσαιωνική Αλσατία αγνοεί τα σύγχρονα όρια και τις συνοριακές γραμμές. Μόνο έτσι άλλωστε μπορούμε να απολαύσουμε και να εκτιμήσουμε την απίστευτα πλούσια καλλιτεχνικής και πολιτιστική κληρονομιά αυτής της περιοχής· μόνο έτσι οι άκρως ενδιαφέρουσες διαφορές στο ύφος της καλλιτεχνικής δημιουργίας μπορούν να ερμηνευτούν ως περιφερειακές επιρροές και όχι ως εθνικές ή εθνοτικές διαφορές. Ανάμεσα στα κυριότερα σημεία της μεσαιωνικής μας περιπέτειας είναι οι ρωμανικοί ναοί, οι γοτθικοί καθεδρικοί και η εξαιρετικά πλούσια συλλογή από υστερομεσαιωνικά ξυλόγλυπτα.