Τρία νησιά με συνολική έκταση περίπου 770 τ.χλμ., δηλαδή όσο η Κεφαλονιά. Κι όμως το Μπαχρέιν είναι μία από τις πλουσιότερες χώρες στον κόσμο, χάρη φυσικά στο άφθονο πετρέλαιο και στα… πετροδόλαρα που αυτό φέρνει στη χώρα!
Η χώρα βρίσκεται εκεί όπου άκμασε η αρχαία αυτοκρατορία των Ντιλμούν, στο κέντρο του σύγχρονου Περσικού Κόλπου, με πλούσια Ιστορία και πλούσιο παρόν.
Το Μπαχρέιν διαθέτει σήμερα το δικό του Γκραν Πρι της Φόρμουλα-1, αλλά δε μένει εκεί. Επενδύει σε μια αναπτυσσόμενη σκηνή τέχνης και φαγητού, με μια πληθώρα δραστηριοτήτων και χώρων πολιτισμού που χαρίζουν μια διαφορετική χροιά στη χώρα σε σχέση με άλλα κράτη της αραβικής χερσονήσου.
Το κράτος είναι πολύ πλούσιο, με την αυτοπεποίθηση που αυτό του εξασφαλίζει, και τα χαρακτηριστικά ενός πλούσιου έθνους του Κόλπου. Παράλληλα ωστόσο, διατηρεί έναν πολυεπίπεδο και πολυπολιτισμικό χαρακτήρα, που το καθιστά ελκυστικό ως προορισμό και σε μη Άραβες ή μουσουλμάνους. Αυτό θα το διαπιστώσουμε και εμείς στις μέρες της διαμονής μας στη χώρα…

Είπαμε ήδη πως οι γιορτές του Σαν Φερμίν, οι «Σανφερμίνες» όπως λένε οι Ισπανοί, είναι από τις δημοφιλείς τοπικές γιορτές στην Ισπανία. Τι ακριβώς όμως είναι αυτή η γιορτή;

Η Παμπλόνα λοιπόν τιμά τον άγιο Φερμίν για μία εβδομάδα, από τις 7 έως τις 14 Ιουλίου. Ο θρύλος αναφέρει πως ο δάσκαλος του Σαν Φερμίν θανατώθηκε δεμένος σε έναν ταύρο που άφησαν ελεύθερο. Αν και δε μαρτύρησε ο ίδιος ο Φερμίν, οι κάτοικοι της περιοχής αφιέρωσαν τη γιορτή σε εκείνον και όχι στον δάσκαλό του, καθώς ο Φερμίν υπήρξε επίσκοπος της Παμπλόνα, με πολλά θαύματα να αποδίδονται σε εκείνον. Αν και οι εκδηλώσεις φέρουν το όνομα του Σαν Φερμίν, η θρησκευτική χροιά των γιορτών είναι μάλλον μηδαμινή.

Και οι ταυροδρομίες;
Οι ταυροδρομίες διεξάγονται κάθε μέρα στις 8 το πρωί, από τις 7 έως τις 14 Ιουλίου. Οι διοργανωτές αφήνουν έξι ταύρους αγώνων να τρέξουν σε μια διαδρομή 875 μέτρων, στα στενά δρομάκια της παλιάς πόλης της Παμπλόνα. Έξι εξημερωμένα βόδια προηγούνται των ταύρων και είναι στην ουσία αυτά που οδηγούν τους ταύρους από την οδό Σάντο Ντομίνγκο μέχρι το εσωτερικό της αρένας των ταυρομαχιών. Πρακτικά η όλη διαδικασία δεν διαρκεί πάνω από δύο με τρία λεπτά.

Πώς ξεκίνησε αυτή η παράδοση;
Στα παλιότερα χρόνια, υπεύθυνοι για τη μεταφορά των ταύρων από τα ράντσα στην αρένα ήταν οι… κρεοπώλες. Συνήθως τη δουλειά αυτή αναλάμβαναν να φέρουν σε πέρας νεαροί μαθητευόμενοι κρεοπώλες, οι ταυροφύλακες, που συνόδευαν τους ταύρους μέχρι την αρένα. Συχνά έτρεχαν μπροστά από τους ταύρους, ώστε να τους παρασύρουν προς την κατεύθυνση που ήθελαν. Με το πέρασμα του χρόνου, η εκδήλωση έγινε δημοφιλής στο ευρύ κοινό και το πρακτικό του πράγματος άρχισε να εξελίσσεται σε τοπικό έθιμο.

Πώς μπορεί να λάβει μέρος το κοινό;
Η συμμετοχή είναι ανοικτή σε όλους (και δωρεάν), αρκεί ο συμμετέχων ή η συμμετέχουσα να είναι 18 ετών και άνω. Ωστόσο, υπάρχει μια σειρά από κανόνες και κανόνες που πρέπει να τηρούνται ώστε να αποφεύγονται πρόστιμα ή προβλήματα με τις τοπικές αρχές και βέβαια για να μην κινδυνεύσει η σωματική ακεραιότητα κανενός. Η τοπική αστυνομία τείνει να είναι αυστηρή και σταθερή για κάθε είδους παραβατική συμπεριφορά, ιδιαίτερα στο να διασφαλίζει ότι δεν επιτρέπεται η είσοδος μεθυσμένων ή μεθυσμένων δρομέων στην πορεία του τρεξίματος.

Η έκταση της διαδρομής
Η διαδρομή της ταυροδρομίας διασχίζει αρκετά στενά δρομάκια της παλιάς πόλης της Παμπλόνα. Ξεκινά από την πλαγιά της οδού Σάντο Ντομίνγκο και τελειώνει μέσα στην αρένα. Αν και η συνολική απόσταση είναι 875 μέτρα, σχετικά μικρή δηλαδή, είναι αδύνατο για έναν δρομέα να καλύψει ολόκληρη τη διαδρομή: η απόσταση, η παρουσία τόσων άλλων δρομέων και κυρίως η τεράστια ταχύτητα των ταύρων δεν επιτρέπουν τη συμμετοχή παρά μόνο σε λίγα μέτρα της διαδρομής.

Πόσο ασφαλές είναι;
Αν ανησυχείτε μήπως συναντήσετε αφηνιασμένους ταύρους στην επόμενη γωνία, στη βόλτα σας στην παλιά Παμπλόνα, δεν υπάρχει λόγος να φοβάστε. Όλο το μήκος της διαδρομής είναι πλήρως περιφραγμένο, γεγονός που καθιστά σχεδόν αδύνατο για κάποιον ταύρο να ξεφύγει από την πορεία.
Επίσης, δεν είναι απαραίτητο να βρεθεί κανείς και δίπλα-δίπλα με τους ταύρους: οι περισσότεροι παρακολουθούν τις ταυροδρομίες από τα μπαλκόνια, και πράγματι το θέαμα προσφέρεται για αφ’ υψηλού παρακολούθηση και άπειρες φωτογραφίες!

Εκεί όπου η Σαχάρα συναντά τη θάλασσα. Όλη η μαγεία της «μαύρης ηπείρου» σε ένα ασύλληπτο ταξίδι. Φυλές που δεν τις άγγιξε ο χρόνος, παραδοσιακές κουλτούρες, πολύχρωμες αγορές, αποικιακή αρχιτεκτονική και μακραίωνη ιστορία. Ζήστε από κοντά ένα ηλιοβασίλεμα σε μια από τις χώρες του Σαχέλ, κάνοντας σαφάρι με φόντο την τροπική σαβάνα. Ελάτε σε επαφή με την άγρια φύση παρακολουθώντας τα ζώα σαν σωστοί εξερευνητές, μέσα από ένα μοναδικό μωσαϊκό φυσικών τοπίων.

Το Versus σάς καλεί να ανακαλύψετε το μεγαλείο της Αφρικής και να ταξιδέψετε σε έναν πραγματικά διαφορετικό κόσμο που περιμένει να σας αποκαλύψει τα κρυμμένα μυστικά του, πάντα με την άνεση και την ασφάλεια που έχουμε εξασφαλίσει για εσάς. Ένα ταξίδι για… τολμηρούς ταξιδιώτες που διψάνε για περιπέτεια και δελεάζονται από το πέπλο μυστηρίου που προσφέρει απλόχερα η απεραντοσύνη της Δυτικής σαβάνας.

Το «πέρασμα» μας ξεκινά από τη Γουινέα- Μπισσάου, που χαρακτηρίζεται από πυκνές ζούγκλες και μία άγνωστη ενδοχώρα, που σε μεγάλα μέρη της είναι ακόμα ανεξερεύνητη. Συνεχίζουμε με Quinhàmel και Νησιά Bijagos όπου θα μας μαγέψουν πανέμορφες τιρκουάζ παραλίες και θα συνεχίσουμε με Μπαφάτα, Κουνταρά, Mαλί-Βιλ, Λαμπέ, Πίτα, Ντάλαμπα όπου θα εξερευνήσουμε καταπράσινες εξοχές με φυτείες από φοινικόδεντρα και σπάνια λουλούδια.

Συνεχίζουμε με Κίντια, Κονακρί και Freetown ανακαλύπτοντας σχεδόν όλο το φάσμα της μυθικής Σιέρρα Λεόνε. Κάνουμε αξέχαστες διαδρομές με 4x4 μέσα στη ζούγκλα, ελπίζοντας να συναντήσουμε κάποιο από τα λεγόμενα «big five» (δηλαδή λιοντάρια, λεοπαρδάλεις, βούβαλοι, ρινόκεροι κι ελέφαντες), ενώ σειρά έχουν τα νησιά Μπανς, η Tacugama, Mama Beach, Banana Island, Bo, Νησιά Tiwaï, Kένεμα, Gbarnga, και τέλος η Μονρόβια. Ένα γεμάτο ταξίδι 24 ολόκληρων ημερών, έτσι όπως μόνο το Versus Travel ξέρει να οργανώνει.

Κάνουμε παρέα με τους ιθαγενείς, περπατάμε ανάμεσα στις καλύβες τους, ερχόμαστε σε επαφή με γέρους μάγους, ανακαλύπτουμε άγνωστες φυλές και ζούμε από κοντά απόκοσμες τελετουργίες μέσα σε μια άκρως μυστηριακή ατμόσφαιρα. Τα παραδοσιακά έθιμα διατηρούνται ζωντανά σε θεαματικές τελετουργίες που συνοδεύουν θανάτους, γάμους, γιορτές και διάφορες άλλες τελετές σαν πραγματικά να σταμάτησε ο χρόνος.

Κάνουμε βόλτες σε φαράγγια και καταρράκτες, ανάμεσα σε τοπία άγρια και παρθένα, μέσα σε ένα εξαιρετικό σκηνικό που ποικίλει από ηφαιστειογενή βουνά, πυκνά τροπικά δάση και σημαντικούς ποταμούς. Ένα ταξίδι-όνειρο για λίγους!

Οι τελευταίες πρωτόγονες φυλές ανακαλύφθηκαν τη δεκαετία του 1940, σε πολλά από αυτά τα μέρη όμως ανακαλύπτονται μέχρι και σήμερα! Η Γουινέα έχει πάνω από 30 εθνότητες, οι μεγαλύτερες από τις οποίες είναι οι Φουλάνι, οι Μαντίνγκο και οι Σούσου. Ανάμεσα σε τόσες φυλές, μέχρι πριν από μερικά χρόνια κάποιοι υπήρξαν μάλιστα και ανθρωποφάγοι.

Κάνουμε βόλτα με μηχανοκίνητα κανό και ζούμε εμπειρίες σε ένα περιβάλλον που μοιάζει να υπάρχει μόνο σε… βιβλία. Θαυμάζουμε την τέχνη των ντόπιων σε χειροποίητες κατασκευές, ξύλινες μάσκες και ιδιαίτερες αρχέγονες στολές, ενώ είναι πολύ πιθανό κάποια γριά μάγισσα να μας πει τη μοίρα μας προβλέποντας το μέλλον!

Διασχίζουμε τροπικά δάση, ποτάμια και βιότοπους με απίστευτα ζώα και σπάνια πουλιά, ενώ δεν αποκλείεται να επιδοθούμε για ώρες σε ατελείωτο bird-watching. Άλλωστε, μεταξύ άλλων, η Γουϊνέα είναι η πατρίδα των παραδείσιων πουλιών, που τα φτερά τους κοσμούν τα κεφάλια των ιθαγενών.

Αγοράζουμε υφάσματα, μάσκες και ξυλόγλυπτα είδη σε χαμηλές τιμές ανάμεσα σε τόσα πολύχρωμα παζάρια και αμέτρητες αγορές. Βλέπουμε από κοντά άντρες με ολόσωμα τατουάζ και γυμνόστηθες γυναίκες που ταξιδεύουν από χωριό σε χωριό προκειμένου να πουλήσουν την πραμάτεια τους, μέσα σε ένα χαοτικό σκηνικό που μοιάζει να έχει βγει από ταινία! 

Ένας συναρπαστικός προορισμός που βασίζεται στις λεπτομέρειες. Κι΄ αυτό, γιατί πρόκειται για ένα ταξίδι που το κάνουμε μία φορά και πρέπει να μας μείνει για πάντα αξέχαστο!

Το λεγόμενο «Τραίνο των Νεφών» ή καλύτερα «Τραίνο για τα Σύννεφα» (Tren a las nubes) δημιουργήθηκε το 1972. Ο σκοπός του ήταν καθαρά διαμετακομιστικός, στην πορεία όμως εξελίχθηκε σε κάτι εντελώς διαφορετικό. Και δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά αφού η περιοχή που διασχίζει επιβάλλει τους δικούς της κανόνες και εν γένει «υποτάσσει» τα πάντα στη θέλησή της.
Το τραίνο λοιπόν ανεβαίνει στα 4.220 μέτρα υψόμετρο, γεγονός που το καθιστά ως το τραίνο με τη διαδρομή στο μεγαλύτερο υψόμετρο στον κόσμο, ή τουλάχιστον από τα μεγαλύτερα στον κόσμο. Η αφετηρία του είναι στο Σαν Αντόνιο ντε λος Κόμπρες και η διαδρομή του ακολουθεί αποτελεί μια αξέχαστη εμπειρία, αφού στο ταξίδι του διασχίζει τα πιο εντυπωσιακά έργα μηχανικής του περασμένου αιώνα απολαμβάνοντας παράλληλα απίθανης ομορφιάς τοπία!
Σύμφωνα με τον τοπικό μύθο, το τραίνο αποτελεί τον άμεσο ενδιάμεσο μεταξύ της γης και των… ονείρων…

• Το μπαομπάμπ είναι ένα πολύ αλλόκοτο δέντρο, που φύεται στη Μαδαγασκάρη, στην ηπειρωτική Αφρική και την Αυστραλία.
• Ανάλογα με το είδος τους, τα δέντρα φτάνουν σε ύψος από 5 έως 30 μέτρα, ενώ η διάμετρος του κορμού τους κυμαίνεται από 7 έως 15 μέτρα.
• Το χαρακτηριστικό τους γνώρισμα είναι ο «πρησμένος» κορμός τους, που στην πραγματικότητα αποτελεί χώρο αποθήκευσης νερού - το δέντρο μπορεί να αποθηκεύσει τουλάχιστον 120.000 λίτρα νερού και να αντέξει και σε πολύ σκληρές συνθήκες ξηρασίας.
• Τα κλαδιά στην κορυφή του δένδρου είναι πολύ μικρά σε σχέση με τον κορμό.
• Οι καρποί του είναι ξυλώδεις σε μορφή πεπονιού.
• Το μπαομπάμπ έχει πολλαπλές χρήσεις:
• Το φρούτο περιέχει έξι φορές περισσότερη ποσότητα βιταμίνης c από τα πορτοκάλια και διπλάσια ποσότητα ασβεστίου από το γάλα.
• Ο χυμός τους χρησιμοποιείται στην παρασκευή αλκοολούχου ποτού.
• Οι σπόροι παράγουν βρώσιμο λάδι και τρώγονται ωμοί ή ψημένοι.
• Τα φύλλα τρώγονται ως λαχανικό.
• Οι ίνες του φλοιού του δένδρου χρησιμοποιούνται στην κατασκευή σχοινιών.
• Η χρήση του όμως δεν περιορίζεται στην κατανάλωση, καθώς χρησιμοποιείται και στην ιατρική και συγκεκριμένα, το φρούτο, τα φύλλα και η φλούδα ωφελούν σε περίπτωση πυρετού και νεφρικών ασθενειών και οι σπόροι του κατά της δυσεντερίας.
• Σύμφωνα με έναν αραβικό μύθο, το μπαομπάμπ οφείλει το αλλόκοτο σχήμα του στον ίδιο το Διάβολο, που κάποτε το ξερίζωσε και το ξαναφύτεψε ανάποδα (upside-down tree).

Το Nosy Be είναι το κύριο νησί ενός αρχιπελάγους με δώδεκα μικρά νησιά. Το λένε και «νησί των αρωμάτων»  λόγω των μυρωδιών του από ylang ylang, ζαχαροκάλαμο και μπαχαρικά. Είναι μια χώρα των ονείρων και της περιπέτειας, με παραδεισένιες παραλίες που αγκαλιάζουν τις ακτές και ευκαιρίες για πολλές πολλές θαλάσσιες δραστηριότητες!

Ο νούμερο ένα παραλιακός προορισμός της Μαδαγασκάρης, το νησί Nosy Be έχει όλα τα συστατικά που θα περιμένατε: απαλή λευκή άμμο, τιρκουάζ νερά και πεντανόστιμα θαλασσινά. Ένας αληθινός παράδεισος για θαλάσσιες δραστηριότητες, αφού ο ηλιόλουστος καιρός αγαπά πολύ το αρχιπέλαγος αυτό: καταδύσεις, άφθονο κολύμπι, κολύμβηση με αναπνευστήρα, ιστιοπλοΐα και ψάρεμα είναι λίγες μόνο από τις ευκαιρίες που ανοίγονται μπροστά μας…

Αλλά και η ενδοχώρα των νησιών δεν πάει πίσω! Η απίστευτα πλούσια φύση, οι αγαπημένοι μας λεμούριοι και η πυκνή τροπική βλάστηση μας υπόσχονται εμπειρίες που δεν θα ζήσουμε πουθενά αλλού!

Οι κλιμακωτοί ορυζώνες είναι γνωστό θέαμα στην νοτιοανατολική Ασία. Πουθενά όμως δεν είναι τόσο εντυπωσιακοί όσο στην περιοχή των Ιφουγάος, στις Φιλιππίνες – όχι τυχαία μάλιστα αποκαλούνται και ως «το 8ο θαύμα του κόσμου»!

Το σπήλαιο Αλιστράτης είναι σπήλαιο της Κεντρικής Μακεδονίας και απέχει 6 χιλιόμετρα από το ομώνυμο χωριό. Θεωρείται ως ένα από τα μεγαλύτερα και ομορφότερα σπήλαια όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης  και έχει μήκος περίπου 3 χιλιόμετρα, από τα οποία το 1 χιλιόμετρο είναι επισκέψιμο. Το σπήλαιο περιλαμβάνει, εκτός από μεγάλους σταλακτίτες και σταλαγμίτες σε διάφορους χρωματισμούς και τους σπάνιους εκκεντρίτες. Οι εκκεντρίτες είναι σπάνιοι σχηματισμοί που δημιουργούνται «αψηφώντας» τους νόμους της βαρύτητας και ακολουθώντας ακανόνιστες πορείες. Κύριο χαρακτηριστικό του εν λόγω σπηλαίου είναι η μεγάλη ποικιλία εκκεντριτών. Χαρακτηρίζεται επίσης, από μοναδικούς μικροσκοπικούς οργανισμούς που απαντώνται εντός του. Το σπήλαιο ανήκει στο δίκτυο σπηλαίων του φαραγγιού του ποταμού Αγγίτη μαζί με άλλα τέσσερα σπήλαια (Ορφέας, Περιστερώνας, Αγ. Γεώργιος). Κοντά στην τεχνητή είσοδο του σπηλαίου, βρίσκεται το φαράγγι του ποταμού Αγγίτη.

Η Κερκίνη είναι μια τεχνητή λίμνη που σχηματίστηκε το 1932 με τη δημιουργία φράγματος στον ποταμό Στρυμόνα. Η έκταση της λίμνης ποικίλλει ανάλογα με την εποχή από 54.250 έως 72.110 στρέμματα. Έκτοτε, πολλά έχουν αλλάξει στην περιοχή, εκτός από την φυσική ομορφιά, που οι ντόπιοι φροντίζουν να διατηρούν ανέπαφη. Κι αυτό είναι το μυστικό που βοήθησε την Κερκίνη να εξελιχθεί σε εναλλακτική όαση για επισκέπτες από όλη την Ελλάδα, είτε τους αρέσουν οι δραστηριότητες στη λίμνη, είτε το καλό παραδοσιακό φαγητό, είτε απλώς η απόλυτη, σχεδόν ηρεμία της φύσης. Σήμερα συγκαταλέγεται στους 10 υγρότοπους Διεθνούς Σημασίας της Ελλάδας και έχει ανακηρυχθεί Εθνικό Πάρκο.  Άγρια πουλιά, από αργυροποελεκάνους, μέχρι ερωδιούς ανάλογα με τις εποχές μετανάστευσης, νεροβούβαλοι, νούφαρα και άλογα στις όχθες, ήσυχα χωριουδάκια και υπέροχα παραλίμνια δάση είναι λίγες από τις ομορφιές της περιοχής που την κάνει έναν παράδεισο εναλλακτικού τουρισμού που μας περιμένει να τον εξερευνήσουμε.

Η 10η Απριλίου 1941, μια ημερομηνία καθοριστική όχι μόνο για τη μοίρα των οχυρών αλλά και της Ελλάδας. Είναι η μέρα της παράδοσης των οχυρών από τον διοικητή τους, αντισυνταγματάρχη Γεώργιο Δουράτσο, στους Γερμανούς κατακτητές αξιώνοντας ταυτόχρονα «κανείς Γερμανός να μην ανέβει στο οχυρό έως ότου και οι τελευταίοι αποχωρήσουν», όπως και συνέβη. Είχε προηγηθεί μια τριήμερη σκληρή πολεμική αναμέτρηση καθ' όλη τη διάρκεια της «Μάχης των οχυρών» κατά μήκος της «Γραμμής Μεταξά» ανάμεσα στους Έλληνες και τους Γερμανούς στρατιώτες, όπου μπορεί να τελείωσε με τη νίκη των τελευταίων, όμως οι απώλειές τους ήταν σχεδόν διπλάσιες από αυτές των Ελλήνων. Ο Γερμανός συνταγματάρχης που παρέλαβε το οχυρό, έδωσε συγχαρητήρια στον διοικητή, εκφράζοντας το θαυμασμό και την εκτίμησή του για την αντίσταση και τον ηρωισμό των Ελλήνων στρατιωτών.
Τα ιστορικά λόγια του αντισυνταγματάρχη Δουράτσου - «Τα οχυρά δεν παραδίδονται. Καταλαμβάνονται»- βρίσκονται στην είσοδο της στοάς αποδίδοντας το μέγεθος του ηρωισμού των Ελλήνων στρατιωτών. Να σημειωθεί πως στο οχυρό Ρούπελ υπήρχαν μόνο 27 αξιωματικοί και 950 οπλίτες. Γύρω από το οχυρό υπήρχαν μόλις οκτώ πυροβόλα, μοιρασμένα στις πυροβολαρχίες του λοχαγού Κοζώνη και του ήρωα υπολοχαγού Κυριακίδη, σε καλά κρυμμένες τοποθεσίες. Οι γερμανικές στρατιωτικές δυνάμεις ήταν πάνοπλες με εξοπλισμό που υπερτερούσε αριθμητικά και τεχνολογικά έναντι των Ελλήνων.
Σε 14 νεκρούς και 38 τραυματίες ανήλθε ο αριθμός των απωλειών του οχυρού Ρούπελ στις συνολικά τέσσερεις μέρες που διήρκησαν οι βομβαρδισμοί των γερμανικών στρατευμάτων. Τα οχυρά δεν καταλήφθηκαν ποτέ χάρη στο ηρωισμό των Ελλήνων υπερασπιστών, που μέχρι την τελευταία στιγμή πολεμούσαν με αυτοθυσία. Παραδόθηκαν όταν η διοίκηση των οχυρών είχε ήδη πληροφορηθεί για τη συνθηκολόγηση της Ελλάδας με τους Γερμανούς.
Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στα εκθέματα κατέχουν τα προσωπικά αντικείμενα του λοχαγού Αλέξανδρου Κυριακίδη και των στρατιωτών του, όπως βρέθηκαν μέσα στο όρυγμα μαζί με τα οστά τους το 2001, εξήντα χρόνια μετά τον ηρωικό θάνατό τους και την αυτοθυσία τους το 1941. Ο λοχαγός Κυριακίδης αρνήθηκε να κάνει παύση των βολών του πυροβολικού του κι έτσι έγινε στόχος των γερμανών. Μαζί με τους στρατιώτες του βρήκε τραγικό θάνατο μέσα στη θέση όπου ήταν το καταφύγιο της πυροβολαρχίας. Τον Απρίλιο του 2001, με πρωτοβουλία του αξιωματικού Ηλία Κοτρίδη, ξεκίνησε η έρευνα για την ανεύρεση των οστών των πεσόντων της πυροβολαρχίας του λοχαγού Κυριακίδη.
Το οχυρό Ρούπελ δεν κατελήφθη ποτέ εξαιτίας της απαράμιλλης αντίστασης των μαχητών και της ανθεκτικής κατασκευής του. Ογδόντα χρόνια τώρα παραμένει εκεί, αγέρωχο πάνω στο βουνό και δίνει τη δική του μαρτυρία για τον άνισο αλλά τιμημένο αγώνα των Ελλήνων στρατιωτών και της άμυνας τους για την υπεράσπιση της πατρίδας.

Τα σπίτια των Ταμπέρμα ονομάζονται «τάτα». Είναι κατασκευασμένα από λάσπη, χόρτα και κλαδιά.

Οι Ταμπέρμα ανήκουν στην ευρύτερη φυλή Μπαταμαρίμπα και κατοικούν στην περιοχή Κουταμακού στο βορειοανατολικό Τόγκο, και συγκεκριμένα στην κοιλάδα Τακιέντα, μεταξύ Τόγκο και Μπενίν (σήμερα, χάρη σ’ αυτούς, είναι προστατευόμενη περιοχή της UNESCO).
Οι Ταμπέρμα διακρίνονται από τις άλλες αφρικανικές φυλές, λόγω των οικισμών τους, που αποτελούν εξαιρετικά δείγματα αφρικανικής αρχιτεκτονικής και κατοικούνται ακόμη. Τα χωριά τους, με τη σημερινή μορφή, χτίστηκαν τον 17ο αιώνα και αποτελούνται από σπίτια-φρούρια, κατασκευασμένα από λάσπη, κλαδιά, χόρτα και καλάμια. Θυμίζουν τα ευρωπαϊκά μεσαιωνικά κάστρα (σε μικρογραφία) χάρη στους πυργίσκους που σχηματίζουν οι στέγες τους. Αρχικός σκοπός της κατασκευής αυτών των μικρών φρουρίων από λάσπη ήταν η προστασία των οικογενειών που τα κατοικούν από τις απαγωγές των δουλεμπόρων, οι οποίοι συνεργάζονταν γι’ αυτόν τον σκοπό με τον βασιλιά της Δαχομέης, από το γειτονικό Μπενίν. Αργότερα, επί γερμανικής αποικιοκρατίας του Τόγκο (1884-1919) τα σπίτια αυτά λειτουργούσαν ως κέντρα αντίστασης κατά των κατακτητών.
Τα χωριά των Ταμπέρμα διαφέρουν ως προς τη δομή τους από άλλα αφρικανικά χωριά: τα σπίτια-φρούρια απέχουν αρκετά το ένα από το άλλο, και περιβάλλονται από περιβόλια που καλλιεργούνται από τους ιδιοκτήτες. Το κάθε ένα έχει το δικό του πηγάδι που τροφοδοτεί με νερό την οικογένεια και το περιβόλι της. Αντίθετα, στα άλλα χωριά οι κατοικίες χτίζονται κοντά η μία στην άλλη και όλο το χωριό περιβάλλεται από έναν κοινό προστατευτικό φράχτη.
Σύμφωνα με την παράδοση, που τηρείται και σήμερα, όταν ένα ζευγάρι Ταμπέρμα πρόκειται να παντρευτεί, ο γαμπρός εκτοξεύει ένα βέλος και στο σημείο που θα καρφωθεί το βέλος χτίζει το σπίτι-φρούριο της μελλοντικής του οικογένειας. Άλλο έθιμο είναι ότι οι γυναίκες Ταμπέρμα φοράνε ψάθινα καπέλα με κέρατα αντιλόπης. Τα ίδια κέρατα, κατασκευασμένα από πηλό, κοσμούν και την είσοδο του σπιτιού τους. Οι Ταμπέρμα πιστεύουν στα πνεύματα, που θεωρούν ότι προφυλάσσουν τις οικογένειες και τα σπίτια τους. Πιστεύουν επίσης στον Θεό του Ήλιου και στη Θεά της Γης που χαρίζει γονιμότητα στο ζευγάρι και στο χώμα που αυτό καλλιεργεί. Έτσι σε κάθε σπίτι υπάρχουν πολλά φετίχ-φυλαχτά αλλά και ένας βωμός, για τις θυσίες στα πνεύματα.