Το Ναγκόρνο (ορεινό) Καραμπάχ ή Αρτσάχ (η αρχαία ονομασία του), είναι ένα νεοσύστατο κράτος που ιδρύθηκε στα χρόνια της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης, κάνοντας χρήση σχετικού δικαιώματος που παρείχε το Σοβιετικό Σύνταγμα και κηρύσσοντας την ανεξαρτησία του από το Αζερμπαϊτζάν με δημοψήφισμα. Ωστόσο δεν είναι διεθνώς αναγνωρισμένο και τυπικά υπάγεται στο Αζερμπαϊτζάν παρά το γεγονός ότι η πλειονότητα των κατοίκων του είναι Αρμένιοι. Βρίσκεται στην περιοχή της Υπερκαυκασίας και συνορεύει δυτικά με την Αρμενία, ανατολικά και βόρεια με το Αζερμπαϊτζάν και νότια με το Ιράν. Το τοπίο στο Καραμπάχ ή Αρτσάχείναι ορεινό και δασώδες με δρυς και οξιές.Αλλά μέσα από τα δάση ξεπροβάλλουν και πεδιάδες με αμπελώνες, οπωρώνες και ελαιώνες για τους μεταξοσκώληκες. Η περιοχή διαθέτει επίσης πολλές ιαματικές πηγές και κοιτάσματα ψευδαργύρου, άνθρακα, μολύβδου, χρυσού, μαρμάρου και ασβεστόλιθου. Διοικητικήπρωτεύουσά της είναι ηΣτεπανακέρτκαι πολιτιστική η αρχαία αρμενική Σουσί. Ο αρμενικός πολιτισμός έχει τις ρίζες του από την αρχαιότητα στην περιοχή του Αρτσάχκαι άκμασε ιδιαίτερα κατά την πρώιμη μεσαιωνική εποχή. Για παράδειγμα τον 5ο αιώνα, λειτούργησε εκεί το πρώτο αρμενικό σχολείο στο μοναστήρι Αμαράς υπό τον ΆγιοΜεσρώπΜαστότς, που δημιούργησε το αρμενικό αλφάβητο. Γύρω στα μέσα του 7ου αιώνα, η περιοχή κατακτήθηκε από ΆραβεςΜουσουλμάνουςμαζί με την Περσία και κυβερνήθηκε από τοπικούς διοικητές του Χαλιφάτου. Το 821 ο αρμένιος πρίγκιπας ΣαχλΣμπατιάνεπαναστάτησε στο Αρτσάχκαι έτσι ιδρύθηκε η Βουλή των Χατσέν (από τη λέξη χατς που σημαίνει σταυρός). Έτσι το Αρτσάχ έγινε πριγκιπάτο κι αυτό διήρκεσε ως τις αρχές του 19ου αιώνα. Τότε έγινε προτεκτοράτο της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και ο ΤσάροςΑλεξάνδρος Α' αναγνώρισε τον ντόπιο πρίγκιπα ΙμπραχίμΧαλίλ Χαν και τους απογόνους του ως τους μοναδικούς κληρονομικούς ηγεμόνες της περιοχής.
Η σημερινή σύγκρουση Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, έχει τις ρίζες της στη σοβιετική έμπνευση περί Υπερκαυκασίας (1918). Επρόκειτο για τη δημιουργία μίας Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας (της Υπερκαυκασίας), η οποία όμως διαλύθηκε αμέσως στις ξεχωριστές Δημοκρατίες της Αρμενίας, του Αζερμπαϊτζάν και της Γεωργίας. Τον Ιούλιο του 1918, η πρώτη αρμενική Συνέλευση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ ανακήρυξε την περιοχή αυτοδιοικούμενη και δημιούργησε εθνικό συμβούλιο και κυβέρνηση. Τον Αύγουστο του 1920, η Αρμενία υπέγραψε μια προκαταρκτική συμφωνία με τους μπολσεβίκους, στην οποία τους παραχωρούσε την περιοχή μέχρι την τελική διευθέτηση.Από τότε και για αρκετές δεκαετίες με τη Σοβιετική Ένωση να έχει σταθερά τον έλεγχο του Ναγκόρνο Καραμπάχ, η διαμάχη σταμάτησε. Και επανήλθε λίγο πριν τη διάλυση της ΕΣΣΔ.Το 1987 οι Αρμένιοι κάτοικοι του Ναγκόρνο Καραμπάχ κατηγόρησαν το Αζερμπαϊτζάν γιααζερικοποίησηκαι έστειλαν αίτημα προς τη Μόσχα για ένωση με την Αρμενία. Στις 10 Δεκεμβρίου 1991, σε δημοψήφισμα ενέκριναν τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους. Το δημοψήφισμα μποϊκοτάρισαν οι Αζέροι του Ναγκόρνο Καραμπάχ και αμέσως μετά ξέσπασε ένας πόλεμος πλήρους κλίμακας μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, με το δεύτερονα λαμβάνει υποστήριξη από την Αρμενία. Τον Μάιο του 1994, υπεγράφη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός η οποία τυπικά παραμένει σε ισχύ μέχρι σήμερα… Αλλά το έχουμε ξαναδεί, αυτές οι ιστορίες δεν τελειώνουν έτσι εύκολα...