Υπάρχουν κάποια πράγματα που ενώνουν τους ανθρώπους ανά τον πλανήτη, όσο μακριά κι αν βρίσκονται, όσο διαφορετικά κι αν ζουν. Ένα από αυτά – παρότι ακούγεται περίεργο – είναι ο καφές. Ναι, ο καφές είναι πάντα εκεί, σε όλες τις σημαντικές στιγμές μας. Στη χαρά και τη λύπη, στη διασκέδαση και τη μοναξιά, αχνίζει στο φλιτζάνι μας και γίνεται το «γιατρικό» μας.
Αν τον ακολουθήσεις, θα σε ταξιδέψει από τα σοκάκια της Κωνσταντινούπολης μέχρι τα ομιχλώδη βουνά της Κολομβίας, από τις τελετές της Αιθιοπίας ως τα καφέ της Μελβούρνης. Εκεί όπου ο ήχος του βρασμού και η πρώτη γουλιά μάς κάνουν όλους… ίσους. Γιατί πίσω από κάθε κόκκο υπάρχει μια ιστορία.
Τι θα λέγατε να δούμε πώς απολαμβάνουν τον καφέ τους οι άνθρωποι σε διάφορα μέρη του πλανήτη;
Τελετή καφέ – Αιθιοπία
Η Αιθιοπία είναι ο τόπος όπου γεννήθηκε ο διάσημος κόφι αράμπικα (coffea arabica). Ο θρύλος λέει ότι ένας βοσκός κατσικιών παρατήρησε το κοπάδι του να τρώει τους καρπούς του φυτού και στη συνέχεια να μην μπορεί να κοιμηθεί λόγω της.. υπερέντασης. Εδώ, η τελετή καφέ είναι βασικό κομμάτι της κουλτούρας. Οι πράσινοι κόκκοι ψήνονται σε ανοιχτή φωτιά, αλέθονται και στη συνέχεια βράζονται τρεις φορές σε μια τζεμπένα (jebena), δηλαδή σε μια παραδοσιακή πήλινη κατσαρόλα.
Ο Αραβικός καφέςΟ «Αραβικός καφές» αποτελεί σύμβολο γενναιοδωρίας και έχει ενταχθεί στην Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της UNESCO. Ο qahwa είναι ένας πικρός καφές, συνήθως αναμεμειγμένος με κάρδαμο ή άλλα μπαχαρικά. Βράζεται σε διακριτικές καφετιέρες και σερβίρεται σε μικρά φλιτζάνια, συχνά συνοδευόμενος από χουρμάδες.
Ο Τουρκικός καφές
Έφτασε στην Κωνσταντινούπολη στα μέσα του 16ου αιώνα και η Οθωμανική Αυτοκρατορία είναι υπεύθυνη για τη διάδοσή του στην Ευρώπη. Παρασκευάζεται με ψιλοαλεσμένους κόκκους σε ένα τζεζβέ (cezve), ένα μικρό χάλκινο δοχείο. Δίνεται έμφαση στην ποσότητα της ζάχαρης που προστίθεται κατά τον βρασμό και στην ποσότητα του αφρού που παράγεται.
Τίντο – ΚολομβίαΗ Κολομβία είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς κόκκων παγκοσμίως και το «Πολιτιστικό Τοπίο του Καφέ» έχει ανακηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Ο τίντο είναι ένας απλός μαύρος καφές, φτιαγμένος με τη μέθοδο του «pour-over» και πωλείται παντού στη χώρα.
Ο Βιετναμέζικος καφές
Εισήχθη στο Βιετνάμ τη δεκαετία του 1850, κατά τη γαλλική αποικιοκρατία. Η χώρα είναι πλέον ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός στον κόσμο. Παρασκευάζεται σε ένα φιν (phin), ένα βιετναμέζικο εργαλείο σταγονοληψίας. Λόγω έλλειψης φρέσκου γάλακτος, οι ντόπιοι πρόσθεταν συμπυκνωμένο γάλα, δημιουργώντας τον γνωστό Βιετναμέζικο Καφέ. Μια άλλη δημοφιλής παραλλαγή είναι ο καφές με κρόκο αυγού και συμπυκνωμένο γάλα. Ακούγεται εξωπραγματικό, έτσι;
Kaffeost – Σουηδία
Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα ασυνήθιστο ρόφημα από τη βόρεια Σουηδία, όπου ο μαύρος καφές σερβίρεται πάνω από το leipäjuusto, ένα είδος τυριού. Πρώτα πίνει κανείς τον καφέ του και μετά τρώει το τυρί. Το τυρί γλυκαίνει τον καφέ, ενώ απορροφά τις ψητές γεύσεις του.
Ο ελληνικός καφές
Για το τέλος αφήσαμε φυσικά τον ελληνικό καφέ, ο οποίος ήρθε στον ελλαδικό χώρο γύρω στα μέσα του 17ου αιώνα, όταν η Ελλάδα βρισκόταν υπό Οθωμανική κυριαρχία. Οι Οθωμανοί είχαν ήδη αναπτύξει πλούσια κουλτούρα, με τον λεγόμενο τούρκικο καφέ (βλ. παραπάνω). Οι Έλληνες τον αγάπησαν αμέσως και σταδιακά τον έκαναν δικό τους. Φυσικά, μετά την αναγνώριση του ελλαδικού κράτους, του άλλαξαν όνομα.
Τελικά, το ερώτημα παραμένει: Χωράει όλη η ανθρωπότητα σε ένα φλιτζάνι;
