fb

Ο σουρεαλιστής Σαλβαδόρ Νταλί και το Μουσείο του

Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους ζωγράφους του 20ού αιώνα και χαρακτηριστικός εκπρόσωπος του καλλιτεχνικού κινήματος του σουρεαλισμού. Έζησε την αποθέωση αλλά και τη δυσμένεια και πρόλαβε να χτίσει ο ίδιος το μουσείο του στη γενέτειρά του το Φιγκέρες, κοντά στη Βαρκελώνη.
Η ζωή του συνδέθηκε με τη ζωγραφική από πολύ μικρή ηλικία. Το ταλέντο του ήταν αδιαμφισβήτητο και η διάθεσή του για πρωτοπορία επίσης. Εξέθεσε για πρώτη φορά σε ηλικία 15 ετών στο Θέατρο του Φιγκέρες, το οποίο αργότερα μετέτρεψε σε προσωπικό μουσείο του. Σπούδασε στην Ακαδημία των Τεχνών στη Μαδρίτη αλλά ο 1926 αποβλήθηκε προτού πάρει πτυχίο επειδή δήλωσε ευθαρσώς στους καθηγητές ότι δεν ήταν άξιοι να κρίνουν το έργο του. Την ίδια χρονιά πήγε στο Παρίσι όπου γνώρισε τον Πικάσο. Στο μεταξύ είχε γίνει και πολύ φίλος με τον σκηνοθέτη ΛουίςΜπουνιουέλ και τον ποιητή Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Το 1929 συνεργάστηκε με τον Μπουνιουέλ στην ταινία «Ανδαλουσιανός Σκύλος», η οποία αποτελεί την πιο καθαρή εφαρμογή του σουρεαλισμού στον κινηματογράφο. Παράλληλα εξέθεσε δουλειά του στη Βαρκελώνη και προκάλεσε σοβαρές διαφωνίες μεταξύ των κριτικών, λόγω της πρωτοπορίας που την χαρακτήριζε. Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, επινόησε την «παρανοϊκο-κριτική» καλλιτεχνική μέθοδο, όπως ο ίδιος την αποκαλεί, η οποία συνδέει τον σουρεαλιστικό αυτοματισμό με τις φροϋδικές θεωρίες γύρω από τα όνειρα. Αυτή η μέθοδος έφερε ως αποτέλεσμα τα πιο διάσημα έργα του (λιωμένα ρολόγια κτλ.)
Το 1932 εξέθεσε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ και αποκόμισε διθυράμβους. Ωστόσο είχε ήδη αρχίσει να δέχεται έντονη πολιτική κριτική, λόγω της ανοχής του για το φασιστικό καθεστώς του Φράνκο. Τελικά γι αυτόν τον λόγο διεγράφη από το σουρεαλιστικό κίνημα. Πέρασε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στις ΗΠΑ και εν συνεχεία επέστρεψε στο Φιγκέρες όπου ασχολήθηκε με τη δημιουργία του Μουσείου του σε συνεργασία με τον Δήμαρχο της πόλης.
Ο χώρος που ο ίδιος επέλεξε ήταν το θέατρο της πόλης, το οποίο όμως είχε πια γκρεμιστεί από τους γερμανικούς βομβαρδισμούς κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου. Το κτίριο αναστηλώθηκε και επεκτάθηκε βάσει σχεδίων που ενέκρινε ο ίδιος ο Νταλί. «Θέλω το μουσείο μου να είναι ένας μονοκόμματος λαβύρινθος, ένα μεγαλειώδες σουρεαλιστικό αντικείμενο. Θα είναι ολόκληρο ένα θεατρικό μουσείο. Οι επισκέπτες θα φεύγουν με την αίσθηση ότι είδαν ένα θεατρικό όνειρο» είχε πει ενώ αυτό χτιζόταν. Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν το 1974 και ο ίδιος φυσικά ήταν παρών στα εγκαίνια.
Τελικά ο Σαλβαδόρ Νταλί πέθανε στο Φιγκέρες από καρδιακό επεισόδιο στις 23 Ιανουαρίου του 1989. Ο τάφος του βρίσκεται σε κρύπτη κάτω από τη σκηνή στο θέατρο-μουσείο του. Ο ίδιος φυσικά είχε από πριν επιλέξει το συγκεκριμένο σημείο ως αιώνια κατοικία.
Σήμερα στο Μουσείο Νταλί εκτίθεται η μεγαλύτερη συλλογή του καλλιτέχνη στον κόσμο, η οποία περιλαμβάνει και όλο το προσωπικό αρχείο του. Ο επισκέπτης εκεί δεν βλέπει μόνο ζωγραφικά έργα αλλά και γλυπτικά, τρισδιάστατα κολάζ, καλλιτεχνικούς μηχανισμούς και γενικώς πολλά αποκυήματα της σουρεαλιστικής φαντασίας του μοναδικού αυτού εικαστικού. Από τα πιο δυνατά σημεία στο μουσείο είναι το «Σουρεαλιστικό Καθιστικό» με έπιπλα σχεδιασμένα από τον Νταλί – αν κοιτάξεις αυτό το δωμάτιο από συγκεκριμένη οπτική γωνία βλέπεις τα έπιπλα να σχηματίζουν το πρόσωπο της… Μέι Γουέστ.