Προορισμός Πάτμος

Το νησί

Η Πάτμος είναι ελληνικό νησί του Αιγαίου Πελάγους υπαγόμενο, κατά τους αρχαίους Έλληνες, στις Νότιες Σποράδες, κατά δε τη σύγχρονη πολιτική διαίρεση της χώρας στη Δωδεκάνησο.

Βρίσκεται νότια της Σάμου, ΝΑ. της Ικαρίας και ΒΔ. της Λέρου, απέχουσα περί τα 25 μίλια από τη Τουρκία, (Μικρά Ασία), (Ακρωτήριο Γέροντα ή Ποσείδιο).

Το ιερό νησί των Δωδεκανήσων έχει εδώ και χρόνια εξελιχτεί σε κοσμοπολίτικο, σοφιστικέ προορισμό, διατηρώντας παράλληλα τη μυστικιστική ατμόσφαιρα.

Οι Έλληνες και ξένοι ( κυρίως Ιταλοί και Γάλλοι ) επισκέπτες παραμένουν σε μεγάλο βαθμό εκλεκτικοί, χαμηλών τόνων, με τάσεις εσωτερικής αναζήτησης, αλλά όχι απομόνωσης.

Το κέντρο του νησιού

Κέντρο του νησιού το λιμάνι της Σκάλας, αν και η παραδοσιακή κατάλευκη Χώρα με το υποβλητικό κάστρο στην κορυφή είναι «όλα τα λεφτά».

Δαιδαλώδη στενά γύρω από το κάστρο, ξέφωτα και μικρές πλατείες, καλοδιατηρημένα αρχοντικά, δρομάκια με καμάρες και στοές που οδηγούν στην άκρη του βράχου χαρίζοντας ανεπανάληπτη θέα, προχωρημένα καταστήματα ρούχων και αξεσουάρ και παρεκκλήσια συνθέτουν ένα ονειρικό σκηνικό μέσα από μια διαδρομή χωρίς αρχή και τέλος.

Ακόμη και όσοι δεν πιστεύουν, δεν παραλείπουν να επισκεφθούν τα δύο βασικά αξιοθέατα ( και προσκυνήματα ) του νησιού, το μοναστήρι του Ιωάννη του Θεολόγου στη Χώρα και τη Σπήλαιο της Αποκαλύψεως.

Μόλις περάσετε την πύλη του κάστρου η ατμόσφαιρα αποκτά άλλη βαρύτητα, κάνοντας αισθητή τη μεταφυσική διάσταση του χώρου.

Παραλίες και κοντινά νησιά

Όσο για τις παραλίες, η ανατολική και η νότια πλευρά δεν θα σας απογοητεύσουν καθόλου. Τα καραβάκια θα σας πάνε μέχρι την Ψιλή Άμμο ( η καλύτερη του νησιού ), ενώ με αυτοκίνητο θα φτάσετε στο Διακόφτι, το Αγριολιβάδι, τη Λάμπη, τον Γερανό, τον Γροίκο και τον Κάμπο. Σχεδόν όλες διαθέτουν καλές ταβέρνες με φρέσκο ψάρι.

Επίσης αφιερώστε μία ημέρα για μια βόλτα στα κοντινά νησιά: Λειψοί, Αρκοί και Αγαθονήσι. Ιδιαίτερα τελετουργικοί είναι και οι εορτασμοί του Πάσχα: το πιο χαρακτηριστικό από τα έθιμα που αναβιώνουν είναι η Τελετή του Νιπτήρος, η αναπαράσταση της κορύφωσης του Μυστικού Δείπνου, το πρωί της Μ. Πέμπτης στην Πλατεία Δημαρχείου.

Προσανατολισμός
Άρθρα
Γενικές Πληροφορίες

Κάμπος

Απέχει 6 περίπου χιλιόμετρα από τη Σκάλα. Χωρίζεται σε Άνω Κάμπο και Κάτω Κάμπο. Ο Κάτω Κάμπος ονομάζεται η παραλία του Κάμπου. Ο Άνω Κάμπος είναι χτισμένος γύρω από μία γραφική πλατεία που κόβεται στη μέση από το δρόμο. Στη μία μεριά βρίσκεται μια εκκλησία (Ευαγγελισμός) ενώ στην άλλη, ταβέρνες,ένα περίπτερο και ένα καφέ. Η εκκλησία του Ευαγγελισμού χτίστηκε από τους χωρικούς το 1937. Είναι περήφανοι γι’αυτήν και γιορτάζουν εκεί το Πάσχα και τους γάμους τους, διατηρώντας μια κοινωνία κλειστή αλλά συγχρόνως φιλική προς τους τουρίστες, οι οποίοι έχουν χτίσει σπίτια γύρω από το χωριό που όλο και επεκτείνεται.

Χώρα

Η πρωτεύουσα της Πάτμου, η Χώρα, είναι χτισμένη σε απόσταση 3 χμ από το λιμάνι (Σκάλα). Εξαπλώνεται κάτω από τα τείχη του μοναστηριού του Αγ. Ιωάννη σαν τις ρίζες ενός δέντρου. Πολλά ελληνικά νησιά έχουν χωριά με το όνομα Χώρα, που είναι συνήθως ο αρχαιότερος οικισμός και η πρωτεύουσα τους. Η Χώρα της Πάτμου αποκαλείται συχνά βασίλισσα των Χωρών, όχι μόνο λόγου του μοναστηρίου αλλά και εξαιτίας των βυζαντινών σπιτιών της που είναι μοναδικά και θεωρούνται τα πλέον γερά κτίσματα του Αιγαίου. Ασβεστωμένα σπίτια και αρχοντικά, σοκάκια και στοές, χτισμένα όλα από το 15ο αιώνα και ύστερα, συνθέτουν την εικόνα της χώρας, ενώ μια σπάνια σιωπή αποτελεί τον ήχο της . Γι' αυτούς και άλλους λόγους η Χώρα θεωρείται ως μία από της ακριβότερες περιοχές της Ευρώπης. Τα σπίτια της έχουν μεγάλη ζήτηση και τα περισσότερα έχουν αγοραστεί από ξένους. Η βόλτα στη Χώρα ένα καυτό μεσημέρι δεν είναι ό,τι καλύτερο, ο ήλιος αντανακλάται στα ασβεστωμένα σπίτια και γίνεται ενοχλητικός για τα μάτια και το δέρμα. Το πρωινό και το απογευματινό φως όμως της δίνουν μία ιδιαίτερη αύρα. Από διαφορετικά σπίτια της Χώρας βλέπεις το λιμάνι της Σκάλας, το Αιγαίο και το Ικάριο Πέλαγος. Ένας παλιός πέτρινος δρόμος φτιαγμένος το 1974 από το Μητροπολίτη των Σάρδεων, Νεκτάριο – συνδέει τη Σκάλα με τη Χώρα. Ξεκινάει ένα χιλιόμετρο μετά το λιμάνι και σε φέρνει στη Χώρα σε 25 περίπου λεπτά. Ο ίδιος δρόμος περνάει από τον σπήλαιο της Αποκάλυψης. Στο μεγαλύτερο μέρος του συνορεύει με δάσος από ευκαλύπτους και πεύκα. Υπάρχει και ασφαλτοστρωμένος δρόμος 4,5 χιλιομέτρων. Τα πρώτα σπίτια χτίστηκαν γύρω στο 1130 όταν οι μοναχοί κάλεσαν τους κατοίκους (ως επί το πλείστον κτίστες του μοναστηριού με τις οικογένειές τους) να ζήσουν κοντά στα τείχη του μοναστηριού, σχηματίζοντας έτσι ένα οχυρό.  Σε περίπτωση εισβολής μπορούσαν όλοι να καταφύγουν μέσα στο καστρο-μοναστήρι που προστάτευε έτσι την κοινότητα και τη χριστιανοσύνη. Τα σπίτια σχηματίζουν σειρές ενώ οι χοντροί τοίχοι τους ήταν πολύ ψηλότεροι από τα ταβάνια ώστε να αποθαρρύνουν κάποιον απ'το να σκαρφαλώσει. Μέσα από τους τοίχους, πέντε πόρτες οδηγούσαν σε εσωτερικά κανάλια επικοινωνίας. Νησιώτες από μέρη κοντινά στη Μικρά Ασία έφταναν στη Χώρα για να ξεφύγουν από τους Τούρκους, για αρκετούς αιώνες. Καθώς περισσότεροι άνθρωποι έρχονταν αναζητώντας καταφύγιο, κάποια από τα παλιά σπίτια γκρεμίστηκαν και δημιουργήθηκαν στη θέση του νέα μικρότερα για να τους χωρέσουν. Οι εσωτερικές διαβάσεις επεκτάθηκαν και δύο νέες πύλες κτίστηκαν. Με το πέρασμα του καιρού έσβησε ο φόβος των πειρατών, τα σπίτια και τα αρχοντικά κατάντησαν ερείπια. Οι ντόπιοι έχτιζαν χρησιμοποιώντας απομεινάρια (πέτρα και ξύλο) από τα παλιά κτίσματα, δίνοντας στη Χώρα τη σημερινή της μορφή.πέτρα και ξύλο) από τα παλιά κτίσματα, δίνοντας στη Χώρα τη σημερινή της μορφή.

Σκάλα

Το 16ο αιώνα η Σκάλα ήταν ένα από τα πιο σημαντικά εμπορικά λιμάνια της Μεσογείου.Τα κτίρια του λιμανιού ήταν κυρίως αποθήκες και υπήρχε ένα αγκυροβόλιο για τα πατινιώτικα και τα ξένα πλοία. Το εμπόριο κλεμμένων ειδών από τους πειρατές και η δημιουργία και η εξαγωγή των γυναικείων κεντημάτων ήταν οι κύριες ενασχολήσεις των ανθρώπων του νησιού. Την ώρα της δύσης όλοι γυρνούσαν στα σπίτια τους στη Χώρα από ένα δρόμο που ξεκινούσε με σκαλοπάτια. Το σημερινό λιμάνι κτίστηκε το 1972 από την κυβέρνηση κατά την περίοδο στρατιωτικής δικτατορίας. Σήμερα η Σκάλα είναι το πιο πυκνοκατοικημένο μέρος του νησιού με τους περισσότερους επισκέπτες. Εδώ βρίσκονται οι περισσότερες δημόσιες υπηρεσίες και πληθώρα πολυκαταστημάτων, μαγαζιών με είδη δώρων, εστιατορίων, ξενοδοχείων, καφετεριών, μπαρ και ό,τι άλλο θα περίμενες να βρεις σε ένα εμπορικό λιμάνι. Παίζει το ρόλο της «πόλης» της Πάτμου ενώ συγχρόνως διατηρεί μία ζεστή νησιώτικη ατμόσφαιρα.Το μείγμα των ανθρώπων που βλέπει κανείς είναι μία παράσταση της ιστορίας που επαναλαμβάνει τον εαυτό της.Δεν θα συναντήσεις βέβαια πειρατές,αλλά θα συναντήσεις ανθρώπους από όλο τον κόσμο που έρχονται είτε για πνευματική φώτιση, είτε για χαλάρωση ή και για διασκέδαση. Σε απόσταση 200 μέτρων από το λιμάνι ξεκινά η παραλία του Άγιου Θεολόγου, μία αμμώδης ακτή που είναι πολύ δημοφιλής στους ντόπιους τις καθημερινές, αφού μπορούν να κάνουν μία γρήγορη αναζωογονητική βουτιά και να συνεχίσουν τις εργασίες τους. Κατά μήκος της παραλίας υπάρχει μία σειρά από σνακ-μπαρ ιδιαίτερα βολικά για τους τουρίστες που έρχονται με κρουαζιερόπλοια καθώς και για τους ημερήσιους επισκέπτες από τα γύρω νησιά που δεν διαθέτουν πολύ χρόνο. Στο τέλος της παραλίας υπάρχει μία ταμπέλα που αναφέρει πως στο σημείο αυτό ο Άγιος Ιωάννης βάφτισε τους πρώτους χριστιανούς του νησιού,το 95 περίπου μ.χ. Στο σημείο αυτό ένα υπόγειο ρεύμα που ξεκινά από το βουνό(Καστέλι) χύνεται στη θάλασσα κάνοντάς την ιδιαίτερα αναζωογονητική. Σε απόσταση 5 μέτρων-στην απέναντι πλευρά- βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη.Ύστερα ξεκινά η καινούργια μαρίνα. Όλοι σχεδόν οι δρόμοι του νησιού περνούν απ’τη Σκάλα. Οτιδήποτε θελήσεις να δεις ή να κάνεις βρίσκεται σε κοντινή απόσταση ,έτσι μπορείς να σταθμεύσεις ελεύθερα σε έναν από τους δύο ειδικούς χώρους και να περπατήσεις.

Γροίκος

Ο κόλπος του Γροίκου βρίσκεται στην νοτιοανατολική πλευρά του νησιού. Απέχει 4,5 περίπου χιλιόμετρα από το λιμάνι της Σκάλας. Ο δρόμος είναι παράλληλος με την ακτή, κάνοντας το περπάτημα από και προς τη Σκάλα μια ευχάριστη εμπειρία. Το λεωφορείο περνάει αρκετές φορές την ημέρα και σταματάει σε απόσταση 50 μέτρων από την παραλία. Υπάρχουν ταβέρνες, επιχείρηση ενοικίασης μηχανών και αυτοκινήτων, καφετέρια, περίπτερο, ξενοδοχεία και διαμερίσματα καθώς και άμμος για να απλώσεις την πετσέτα σου. Ο Γροίκος είναι ένα δημοφιλές μέρος για διαμονή κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού γιατί είναι πιο ήσυχος από τα περισσότερα χωριά, ιδίως τον Αύγουστο. Η ακτή του είναι η μακρύτερη του νησιού,έχει φυσική σκιά από αλμυρίκια,ενώ τα νερά είναι κρυστάλλινα. Το Τραγονήσι,που κατοικείται μόνο από κατσίκια και τους βοσκούς τους, είναι απέναντι από τον κόλπο προστατεύοντάς τον απ’την κακοκαιρία (εκτός από τους νοτιοανατολικούς ανέμους) και κάνοντάς το κατάλληλο για βόλτα με σκάφος αλλά και για αγκυροβόλιο στο μουράγιο, όπου το βάθος του νερού είναι 2 μέτρα. Τα περισσότερα σημεία του Γροίκου έχουν θέα στην Πέτρα (ή Καλικατσού για τους ντόπιους) που παίζει το ρόλο του μνημείου της περιοχής.

Πληροφορίες για τις Χώρες

Ελλάδα

Η Ελλάς είναι κράτος στο νότιο άκρο της Βαλκανικής ή χερσονήσου του Αίμου και αποτελεί επίσης τη νοτιοανατολική άκρη της Ευρωπαϊκής Ηπείρου, συνορεύοντας προς Βορρά με την Αλβανία, τη FYROM ή ΠΓΔM, τμήμα της πρώην Γιουγκοσλαβίας και την Βουλγαρία και προς Ανατολάς με την Τουρκία.

Γεωγραφία

Γεωλογική διαμόρφωση
Ο σημερινός ελληνικός χώρος διαμορφώθηκε ύστερα από σειρές γεωλογικών ανατροπών, ηπειρογενετικών και ορογενετικών κινήσεων της Πλειόκαινης εποχής. Τα γεωλογικά αυτά φαινόμενα, στην περιοχή της προϊστορικής "Αιγηίδος", προκάλεσαν κατακερματισμό και καταποντισμό διάφορων τμημάτων ξηράς, ενώ αλλού ανάδυση άλλων τμημάτων ξηράς από τη θάλασσα. Προηγουμένως, κατά την Ολιγόκαινη εποχή, με την αλπική πτύχωση σχηματίστηκαν με προέκταση των "Δειναρίδων" οροσειρών οι "Ελληνίδες" οροσειρές, οι οποίες σκέπασαν τον ηπειρωτικό κορμό της Ελλάδας, την Πελοπόννησο, την Κρήτη. Έτσι, η χώρα διαμορφώθηκε κυρίως σε ορεινή, με μέγιστο κατακόρυφο και οριζόντιο διαμελισμό και με πολλά ρήγματα (Κορινθιακός κόλπος, κοιλάδα Σπερχειού, Μαλιακός κόλπος, στενό Ευρίπου, ρήγμα Ιονίου πελάγους κ.λ.π.). Παράλληλα δημιουργήθηκαν πολυάριθμα νησιά, πολλά από τα οποία είναι ηφαιστειογενή, σκορπισμένα σε μια θαλάσσια περιοχή γεμάτη από υποβρύχιες τάφρους, φρέατα και βυθίσματα. Η γεωλογική διαμόρφωση δεν έχει ακόμα εντελώς οριστικοποιηθεί και γι` αυτό η Ελλάδα εξακολουθεί να είναι μία από τις πιο σεισμογενείς χώρες του κόσμου, αν και η ηφαιστειακή δράση έχει ουσιαστικά ατονήσει και ελάχιστα είναι σήμερα τα ενεργά ηφαίστεια (Σαντορίνη, Νίσυρος).

Όρη
Το ελληνικό ανάγλυφο έχει γενικά ως κύριο χαρακτηριστικό τη συσσώρευση πολλών ορεινών όγκων. Τα 3/5 της χώρας καλύπτονται από βουνά, με ψηλότερο τον Όλυμπο (2.904 μ.) (βλέπε πίνακα βουνών).

Πεδιάδες
Η Ελλάδα είναι ορεινή κυρίως χώρα, γι` αυτό και δεν έχει παρά λίγες και μέτριες σε έκταση πεδιάδες. Μόνο το 1/5 της ξηράς αποτελείται από πεδιάδες, που περιβάλλονται συνήθως από φραγμό ψηλών βουνών ή περιορίζονται από τη θάλασσα. Η μεγαλύτερη πεδινή έκταση της Ελλάδας βρίσκεται στην κεντρική Μακεδονία και απαρτίζεται από τις πεδιάδες της Θεσσαλονίκης, των Γιαννιτσών και της Κατερίνης, οι οποίες όμως αποτελούν ουσιαστικά ενιαίο σύνολο, με έκταση 2.616 τ.χλμ. (βλέπε πίνακα πεδιάδων). Από τις υπόλοιπες πεδιάδες της Κοζάνης-Καϊλαρίων και της Φλώρινας είναι υψίπεδα, που βρίσκονται σε ύψος 620-650 μ., του Δομοκού σε ύψος 300μ., των Φαρσάλων και Τρικάλων-Καρδίτσας με υψόμετρο 120μ., ενώ όλες οι άλλες βρίσκονται σε υψόμετρο κάτω από 100μ.

Ποταμοί
Οι ποταμοί της Ελλάδας είναι μικροί, ακολουθούν τη διεύθυνση των κοιλάδων και χύνονται στις ελληνικές θάλασσες. Γενικά αβαθείς και ορμητικοί, κανένας τους δεν είναι πλωτός και μόνο σε ορισμένα σημεία του Έβρου και του Λουδία μπορούν να κυκλοφορήσουν λέμβοι. Οι ελληνικοί ποταμοί μεταφέρουν μεγάλες ποσότητες λάσπης και έτσι σχηματίζουν συχνά προσχώσεις και δέλτα στις εκβολές τους. Τα νερά τους όμως από το 1952 άρχισαν να χρησιμοποιούνται για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, όπως στον Αχελώο, στον Αλιάκμονα κ.ά. Επίσης αρδεύουν τις γύρω απ` αυτούς πεδινές εκτάσεις και καθιστούν γόνιμο το έδαφός τους. Οι μεγαλύτεροι ποταμοί που διαρρέουν την Ελλάδα είναι ο Έβρος και ο Αξιός. Και οι δύο όμως πηγάζουν έξω από την ελληνική επικράτεια, ο Έβρος από τη Βουλγαρία και ο Αξιός από τα Σκόπια (FYROM). Το μήκος τους μέσα στην Ελλάδα είναι περιορισμένο. Από τους ποταμούς που πηγάζουν μέσα στον ελληνικό χώρο ο μεγαλύτερος είναι ο Αλιάκμονας, που διασχίζει τη Δυτική Μακεδονία και χύνεται στο Θερμαϊκό κόλπο (βλέπε πίνακα ποταμών).

Λίμνες
Οι ελληνικές λίμνες είναι λίγες και μικρές, εκτός από τη Μεγάλη Πρέσπα, η οποία όμως δε βρίσκεται ολόκληρη μέσα στην ελληνική επικράτεια, καθώς μέρος της ανήκει στην Αλβανία και την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Η στάθμη των νερών τους δεν είναι σταθερή λόγω των υπόγειων ροών, ενώ πολλές δεν είναι πλωτές σε μεγάλη έκταση. Σε πολλές από αυτές λειτουργούν ιχθυοτροφεία, στα οποία εκτρέφονται κυρίως χέλια και πέστροφες. Οι περισσότερες και μεγαλύτερες βρίσκονται στη Μακεδονία, ενώ υπάρχουν και ορισμένες λιμνοθάλασσες (Αγουλινίτσας, Μεσολογγίου). Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν γίνει σοβαρά αποστραγγιστικά έργα στις ελληνικές λίμνες, δύο μάλιστα από αυτές, των Γιαννιτσών και η Κωπαΐδα, έχουν αποξηρανθεί και μεταβλήθηκαν σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις. (βλέπε πίνακα λιμνών).

Θάλασσες
Η Ελλάδα βρέχεται από τρία πελάγη της Ανατολικής Μεσογείου: το Αιγαίο, το Ιόνιο και το Κρητικό, σπουδαιότερο από τα οποία είναι το Αιγαίο, γιατί αποτελεί το δρόμο που συνδέει τον Εύξεινο Πόντο με τη Μεσόγειο, καθώς και την Ευρώπη με τη Μικρά Ασία, ενώ είναι διάσπαρτο από μικρά και μεγάλα νησιά. Το Κρητικό πέλαγος, καθώς και το Θρακικό και το Μυρτώο, αποτελούν τμήματα του Αιγαίου.
Το Ιόνιο πέλαγος είναι πιο ομαλό από το Αιγαίο. Τα λίγα νησιά του έχουν διάταξη παράλληλη προς τη δυτική ακτή της ηπειρωτικής Ελλάδας. Το βάθος του πελάγους μέχρι τα νησιά αυτά μόλις που ξεπερνά τα 200 μ. Πέρα όμως από τα νησιά ανοίγεται απότομη και εκτεταμένη υφαλολεκάνη με βάθη που διαρκώς αυξάνονται.
Παραθέτουμε τα μέγιστα βάθη των θαλασσών της Ελλάδας:
α) Φρέαρ Οινουσών: το μέγιστο βάθος 5.090 μ. σημειώνεται σε απόσταση 68 μιλίων νοτιοδυτικά του ακρωτηρίου Ταίναρου. Το βάθος αυτό είναι το μέγιστο της Ελληνικής Τάφρου και της Μεσογείου.
β) Τάφρος Καρπάθου: Μέγιστα βάθη 3.048 μ. και 2.532 μ. νοτιοδυτικά της βορειότερης άκρης της νήσου Καρπάθου. Είναι υφαλοχαράδρα με κατεύθυνση προς τη βορειοανατολική άκρη Σίδερο της Κρήτης και από εκεί προς το μεταξύ της Κρήτης και Θήρας διάστημα. Το μέγιστο βάθος 3.048 μ. βρίσκεται σε απόσταση 40 μιλίων νοτιοανατολικά της άκρης Σίδερο της Κρήτης, ενώ το βάθος των 2.532μ. βρίσκεται σε απόσταση 13 μιλίων βόρεια της νήσου Κάσου.
γ) Τάφρος Βόρειου Αιγαίου. Εκτείνεται μεταξύ Βόρειων Σποράδων και Χαλκιδικής, με μέγιστο βάθος 1.950 μ., 4 μίλια βορειοανατολικά της Σκοπέλου.
δ) Λεκάνη Ρόδου: Βρίσκεται ανατολικά-νοτιοανατολικά της Ρόδου και το μέγιστο βάθος 4.452 μ. σημειώνεται σε απόσταση 49 μιλίων ανατολικά της Ρόδου.

Ακτογραφία
Οι ελληνικές ακτές σχηματίζουν μεγάλο αριθμό χερσονήσων και κόλπων.
α) Χερσόνησοι. Κυριότερη χερσόνησος είναι η Χαλκιδική στο Αιγαίο πέλαγος. Αυτή διαιρείται σε τρεις μικρότερες χερσονήσους: του Αγίου Όρους ή Άθωνος (αρχ. Ακτή), της Κασσάνδρας (αρχ. Παλλήνη) και της Λόγγου (αρχ. Σιθωνία). Η Πελοπόννησος ουσιαστικά είναι και αυτή χερσόνησος, γιατί συνδέεται με τον κορμό της ηπειρωτικής Ελλάδας με τον Ισθμό της Κορίνθου.
β) Κόλποι. Πολυάριθμοι και βαθείς κόλποι σχηματίζονται κατά μήκος των ακτών. Κυριότεροι από αυτούς κατά σειρά από τα ανατολικά όρια της χώρας (Θράκη) είναι ο κόλπος της Αλεξανδρούπολης (Δεδέ Αγάτς), κόλπος που σχηματίζεται στις εκβολές του ποταμού Έβρου, ο κόλπος της Καβάλας, ο Στρυμονικός (Κόλπος Ορφανού) ανάμεσα στη Χαλκιδική και την Ανατολική Μακεδονία, ο κόλπος του Αγίου Όρους (αρχ. Σιγγιτικός) και της Κασσάνδρας (αρχ. Τορωναίος), ανάμεσα στις χερσονήσους της Χαλκιδικής, ο Θερμαϊκός ανάμεσα στη Χαλκιδική και στην Κεντρική Μακεδονία, στον οποίο εκβάλλουν οι ποταμοί Αξιός, Αλιάκμονας, Γαλλικός και Λουδίας, ο Παγασητικός, απέναντι από τη Βόρεια Εύβοια, ο Ευβοϊκός, ανάμεσα στην Εύβοια και τη Στερεά Ελλάδα, ο Μαλλιακός, στο μυχό του Βόρειου Ευβοϊκού κόλπου, ο Σαρωνικός μεταξύ Στερεάς και Βορειοανατολικής Πελοποννήσου, ο Κορινθιακός, που αποτελεί θαλάσσια διαχωριστική ζώνη μεταξύ Στερεάς και Πελοποννήσου και επικοινωνεί με το Ιόνιο πέλαγος με τον πορθμό του Ρίου (ελάχιστο πλάτος 1.850μ.) και με το Αιγαίο με τη διώρυγα της Κορίνθου, που ανοίχτηκε το 1893. Η νότια ακτή του Κορινθιακού κόλπου είναι ομαλή, η βόρεια όμως σχηματίζει τρεις μικρότερους κόλπους, της Ιτέας, των Αντικύρων και των Αιγοσθένων.
Η Πελοπόννησος από ανατολικά προς δυτικά επίσης σχηματίζει τους εξής κόλπους: τον Αργολικό, το Λακωνικό, το Μεσσηνιακό, τον Κυπαρισσιακό και τον Πατραϊκό.
Στη Δυτική ηπειρωτική Ελλάδα κυριότερος κόλπος είναι ο Αμβρακικός, ανάμεσα στην Ήπειρο και τη Στερεά. Συνδέεται με το Ιόνιο πέλαγος διαμέσου του πορθμού της Πρέβεζας, που έχει ελάχιστο πλάτος 400μ.
Στην Κρήτη σχηματίζονται τρεις μεγάλοι κόλποι, της Σούδας, του Μιραμπέλλου και της Μεσσαράς. Στη Λέσβο σχηματίζεται ο κόλπος της Καλλονής, στην Κεφαλονιά του Αργοστολίου και στη Ζάκυνθο ο ομώνυμος κόλπος.
Στους κόλπους αυτούς πρέπει να προστεθούν ορισμένα φυσικά λιμάνια και όρμοι, όπως του Πειραιά, του Βαθέος Σάμου, της Μήλου, του Μούδρου και της Πύλου.
γ) Λιμάνια. Από άποψη εμπορικής κίνησης, αλλά και συγκοινωνιακής, τα σημαντικότερα λιμάνια της Ελλάδας είναι i. Του Πειραιά: Είναι ευρύτατο και βαθύ και έχει κατάλληλη είσοδο, ώστε εύκολα να προσορμίζουν σ` αυτό κάθε είδους πλοία, χωρίς να επηρεάζονται από θαλασσοταραχές. Αποτελεί συγχρόνως συγκοινωνιακό κόμβο με πολλά λιμάνια της Ευρώπης και άλλων ηπείρων. ii. Της Θεσσαλονίκης: Είναι το μεγαλύτερο της Βαλκανικής και εξυπηρετεί τις θαλάσσιες συγκοινωνίες πολλών βαλκανικών χωρών, καθώς αποτελεί τη μοναδική έξοδό τους στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Άλλα μεγάλα λιμάνια της χώρας είναι του Βόλου, του Ηρακλείου, της Ρόδου, της Σύρου, της Ελευσίνας, της Καλαμάτας, της Μυτιλήνης, της Καβάλας, της Πρέβεζας κλπ.
δ) Ακρωτήρια. Τα μεγαλύτερα ακρωτήρια είναι το Ρίο, ο Ακρίτας, το Ταίναρο και ο Μαλέας στην Πελοπόννησο, το Άκτιο απέναντι από την Πρέβεζα, το Σούνιο στην Αττική, το Αρτεμίσιο και ο Καφηρέας στην Εύβοια, το Τρίκερι στη Θεσσαλία και ο Άθως στη Χαλκιδική.
ε) Πορθμοί, διώρυγες κ.τ.λ. Οι σημαντικότεροι πορθμοί και διώρυγες είναι οι εξής: ο πορθμός του Ευρίπου με ελάχιστο πλάτος 40 μ., το Στενό του Ρίου-Αντιρρίου με ελάχιστο πλάτος 1.920 μ., η διώρυγα της Λευκάδας με ελάχιστο πλάτος 20 μ. και μήκος 3,4 μίλια, η διώρυγα της Κορίνθου με ελάχιστο πλάτος 21 μ. και μήκος 6,3 χλμ., ο δίαυλος Ηγουμενίτσας με ελάχιστο πλάτος 70 μ. και μήκος 920 μ., ο δίαυλος της Πρέβεζας με ελάχιστο πλάτος 60 μ. και μήκος 2.650 χλμ., ο δίαυλος Ναυστάθμου Σαλαμίνας με ελάχιστο πλάτος 240 μ. και μήκος 1.020 μ. και ο δίαυλος Πόρου Μεγάρων με ελάχιστο πλάτος 200 μ. και μήκος 2.400 μ.

Θαλάσσια ρεύματα
Μεγάλα θαλάσσια ρεύματα δεν παρουσιάζουν οι ελληνικές θάλασσες. Τα κυριότερα από αυτά είναι τα εξής: α) Το ψυχρό ρεύμα του Εύξεινου Πόντου, που προχωρεί κατά μήκος των ανατολικών ακτών της ηπειρωτικής Ελλάδας και εξαφανίζεται στο νότιο Αιγαίο. Από το ρεύμα αυτό επηρεάζεται το κλίμα των ακτών προς το ψυχρότερο και ξηρότερο. β) Το θερμό ρεύμα της Μεσογείου, που διακλαδίζεται προς το Ιόνιο και το Αιγαίο πέλαγος και καθιστά το κλίμα της Νότιας Ελλάδας θερμό και υγρό.

Νησιά
Πολλά νησιά, μεγάλα, μέτρια, μικρά, καθώς και ερημονήσια και βραχονησίδες περιβάλλουν την Ελλάδα. Η συνολική τους επιφάνεια είναι 25.484 τ.χλμ. Το μήκος των ακτών κατανέμεται ως εξής: Ηπειρωτική Ελλάδα 2.699,3 χλμ., Πελοπόννησος 1.378,7 χλμ., Νησιά 10.943 χλμ. Το συνολικό μήκος ακτών είναι 15.021 χλμ.
Το μεγαλύτερο ελληνικό νησί είναι η Κρήτη, που έχει έκταση 8.336 τ.χλμ., όση δηλ. περίπου και η Θράκη.

Θερμές πηγές
Αφθονούν στην Ελλάδα οι θερμές ιαματικές πηγές. Οι σπουδαιότερες απ` αυτές είναι: α) Στη Μακεδονία: των Ελευθερών, της Καβάλας (οξυανθρακικές, αλκαλικές), του Λαγκαδά Θεσσαλονίκης (αλκαλικές, ραδιενεργές), της Νιγρίτας Σερρών (αλκαλικές, ραδιενεργές), του Σέδες Θεσσαλονίκης (θειούχες), του Βελβενδού Κοζάνης (θειούχες), του Σιδηρόκαστρου Σερρών (αλκαλικές, δισανθρακικές), του Ξυνού Νερού Φλώρινας (οξυανθρακικές, αλκαλικές). β) Στη Θράκη: της Σαμοθράκης (θειούχες). γ) Στην Ήπειρο: των Καβασίλων Ιωαννίνων (θειούχες), του Βρωμονερίου Κόνιτσας (θειούχες). δ) Στη Στερεά Ελλάδα: της Βουλιαγμένης Αττικής (χλωρονατριούχες, θειούχες, οξυανθρακικές), της Υπάτης (θειούχες), του Πλατύστομου Φθιώτιδας (οξυανθρακικές, αλκαλικές, σιδηρούχες, θειούχες), των Καμένων Βούρλων Λοκρίδας (ραδιενεργές), της Αιδηψού Εύβοιας (οξυανθρακικές θερμές αλιπηγές), της Αίγινας (αλκαλικές), των Θερμοπυλών Φθιώτιδας (θειούχες) κ.λ.π. ε) Στη Θεσσαλία: του Τσάγεζι (σιδηρούχες, οξυανθρακικές), της Δρανίτσας (θειούχες), του Σμοκόβου Καρδίτσας (αλκαλικές). στ) Στην Πελοπόννησο: των Μεθάνων (οξυανθρακικές, θειούχες), του Λουτρακίου Κορινθίας (αλκαλικές), της Κυλλήνης Ηλείας (θειούχες), του Καϊάφα Ολυμπίας (θειούχες) κ.ά. ζ) Στην Κρήτη: της Λέντας Ηρακλείου (αλκαλικές). η) Στα νησιά του Αιγαίου: της Θερμής Λέσβου (αλκαλικές, θειούχες, σιδηρούχες), του Πολυχνίτου Λέσβου (αλκαλικές), της Κεράμου Χίου (θειούχες, αλκαλικές), της Κουρνού Λήμνου (θειούχες). θ) Στις Κυκλάδες: της Κύθνου (θερμές, σιδηρούχες και ιωδοβρομιούχες αλιπηγές), της Σάριζας Άνδρου (οξυανθρακικές, χλωρονατριούχες).
Οι θερμότερες απ` αυτές είναι του Πολυχνίτου Λέσβου (87° C). Της Αιδηψού κυμαίνονται μεταξύ 65°C-78° C. Οι πιο ραδιενεργές είναι των Καμένων Βούρλων.

Χλωρίδα
Χαρακτηριστικά μεσογειακή χώρα η Ελλάδα, είναι πλούσια σε αειθαλή και σκληρόφυλλα δέντρα και θάμνους και σε αρωματικά φυτά. Το σύνολο του φυτικού κόσμου της ανέρχεται σε 4.045 είδη, από τα οποία κυριαρχούν η ελιά, η λεύκα, ο πλάτανος, το κυπαρίσσι, η συκιά, η δάφνη, το πεύκο, το έλατο, η δρυς, η καστανιά, τα εσπεριδοειδή, η άμπελος, η χαρουπιά κ.ά. Πολυάριθμα είναι τα είδη των λουλουδιών, από τα οποία τα περισσότερα καλλωπιστικά, ανθοκομικά και καρποφόρα έχουν εισαχθεί από άλλες χώρες, όπως ο λωτός (Ν Ασία), η αροκάρια (Νήσοι Νόρφολκ), το γιασεμί (Μαλαισία), η ορτανσία (Κίνα), ο υάκινθος (Κεντρική Αμερική), ο βασιλικός, η μαντζουράνα κ.ά. Τέλος στη χώρα φύονται πάνω από 1.200 συνολικά ενδημικά είδη, τα περισσότερα από τα οποία στην Κρήτη, τις Κυκλάδες και το Άγιο Όρος.

Πανίδα
Ο ζωικός κόσμος της Ελλάδας έχει μεσογειακό χαρακτήρα, με πολυπληθέστερα τα παραθαλάσσια και θαλάσσια ζώα. Έχουν καταμετρηθεί 50 είδη θηλαστικών, 362 πτηνών, 300 είδη ψαριών και πολλά άλλα θαλάσσια είδη και ερπετά. Γενικά έχουν καταγραφεί 1.500 είδη ζώων.
Η επέκταση της ανθρώπινης δραστηριότητας έχει περιορίσει πολύ την άγρια πανίδα: τα άγρια ζώα, όπως ο λύκος, η αρκούδα, το αγριογούρουνο, το ελάφι, το αγριοκάτσικο και το τσακάλι, είναι σπάνια σήμερα. Από τα ήμερα συνήθη είναι τα πρόβατα, τα ιπποειδή, τα βοοειδή, οι κατσίκες και διάφορα άλλα κατοικίδια.
Τα πτηνά είναι κυρίως αποδημητικά (χελιδόνια, αγριόπαπιες, ερωδιοί, πελαργοί, ορτύκια, τρυγόνια κ.α.). Υπάρχουν όμως και ενδημικά αρπακτικά (γύπας, αετός, γεράκι, κουκουβάγια) και αλεκτοροειδή. Ιδιαίτερα αφθονούν τα είδη των ερπετών.

περισσότερα