Ερυθραία - Ανακαλύψτε το μοντερνιστικό κόσμημα της Αφρικής | 05.01.2024 & 01.03.2024

Ξεκινάμε για την γνωριμία με την όμορφη πρωτεύουσα της Ερυθραίας που είναι χτισμένη ανάμεσα στους ποταμούς Μπαράκα και Ανσέμπα, μέσα στα υψίπεδα της χώρας. Η Ασμάρα ιδρύθηκε τον 12ο αιώνα και ήταν αρχικά 4 χωριά που επικοινωνούσαν μεταξύ τους. Τον 16ο αιώνα τα 4 χωριά ενώθηκαν και έγιναν μία πόλη. Πρωτεύουσα έγινε τον 19ο αιώνα και τότε εξελίχθηκε σε σημαντικό εμπορικό κέντρο. Το 1889 η Ασμάρα κατελήφθη από την Ιταλία στο πλαίσιο των φιλοδοξιών της τελευταίας για τη δημιουργία της Αφρικανικής Αυτοκρατορίας της. Τότε έγινε ιταλικό στρατιωτικό κέντρο. Και μετά το 1922 ήρθε ο Μουσολίνι… ο οποίος ονειρεύτηκε να δημιουργήσει τη «Δεύτερη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία» και κατέστησε την Ασμάρα κέντρο ισχύος της Ιταλίας στην Αφρική. Μέχρι το 1939 είχαν μετακομίσει στην πόλη περισσότεροι από 53.000 Ιταλοί οι οποίοι θεωρούσαν ότι θα έμεναν για πάντα! Και έτσι βάλθηκαν να μεταφέρουν στην Ασμάρα όλη τη μοντέρνα αισθητική που ήκμαζε εκείνη την εποχή στον δυτικό μεταβιομηχανικό κόσμο. Εν ολίγοις έχτισαν την πόλη από την αρχή, διαλύοντας καθετί που θύμιζε Αφρική. Τελικά την κατέστησαν μία πόλη-αρχιτεκτονικό δείγμα του ιταλικού ρασιοναλισμού γεμάτη μοντερνιστικά, φουτουριστικά και αρ ντεκό κτίρια. Περίπου 400 από αυτά τα κτίρια υπάρχουν ακόμη και γι’ αυτό η Ασμάρα σήμερα αποτελεί μνημείο της UNESCO. Ευτυχώς, ο

τριακονταετής Πόλεμος για την Ανεξαρτησία της Ερυθραίας από την Αιθιοπία, μετά την αποχώρηση των Ιταλών (1941) και εν συνεχεία των Βρετανών (1952), δεν προκάλεσε ζημιές στην αρχιτεκτονική της πόλης.
Μια απλή βόλτα λοιπόν, στους άνετους δεντροφυτεμένους δρόμους της, ίσως και με αμαξάκι (υπάρχουν ακόμα!) είναι ό,τι πρέπει για σήμερα. Θα απολαύσουμε ένα υπέροχο υπαίθριο μουσείο που μας πάει πίσω στη δεκαετία του 1930. Και για να ολοκληρώσουμε την ξενάγηση στην πόλη με λίγο ακόμη ιταλικό στυλ, μπορούμε να πιούμε έναν εσπρέσο ή να φάμε μία πίτσα σε ένα από αυτά τα ενδιαφέροντα κτίρια. Κάπως έτσι ξεκινάει το ταξίδι μας, στην εκπληκτική Ερυθραία.  Διανυκτέρευση στην Ασμάρα.

Σήμερα το πρόγραμμα περιλαμβάνει ένα εντυπωσιακό ταξίδι με τρένο μέσα στα βουνά της Ερυθραίας. Ξεκινάμε από την Ασμάρα με προορισμό το Αρμπερόμπουι. Μία εκδρομή με την παλιά αλλά πλήρως ανακαινισμένη αμαξοστοιχία της χώρας. Καθ’ οδόν, καθώς θα ζούμε την εμπειρία των αποικιακών σιδηροδρόμων, θα απολαύσουμε και όλη την τελετουργία του περίφημου ντόπιου καφέ. Ακόμη κι αν βαριέστε τα τρένα, με αυτή την εκδρομή θα αναθεωρήσετε.
 Μετά το τέλος του σύντομου αυτού ταξιδιού πίσω στον χρόνο, θα επιστρέψουμε στην Ασμάρα και από εκεί θα ξεκινήσουμε οδικώς για την Κερέν. Θα ακολουθήσουμε μία εντυπωσιακή διαδρομή (περίπου 3 ώρες) προς βορρά, μέσα από τα υψίπεδα με τις φυτείες καφέ και τους πορτοκαλεώνες. Προορισμός μας είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ερυθραίας η ιστορική Κερέν η οποία βρίσκεται σε οροπέδιο (1392 μέτρα) και είναι περικυκλωμένη από γρανιτένια βουνά. Σημείο κλειδί για την ανάπτυξη της πόλης από το 1920, υπήρξε ο ιταλικός σιδηρόδρομος που την ενώνει με την Ασμάρα. Λόγω όμως της τοποθεσίας της υπήρξε στρατηγικό κέντρο τόσο στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο όσο και στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας. Εκεί έλαβε χώρα και η κρίσιμη βρετανοϊταλική σύρραξη, για την αποπομπή της φασιστικής Ιταλίας από τη χώρα το 1941. Απομεινάρια αυτής της αιματηρής σύρραξης είναι το Ιταλικό και το Βρετανικό Νεκροταφείο των πεσόντων στρατιωτών.
 Σήμερα, στην Κερέν είναι έντονη η σουδανική επιρροή – στο ντύσιμο, στη γλώσσα, στην κουζίνα. Το τσάι του Σουδάν είναι εξαιρετικό, για όσους ενδιαφέρονται… Ωστόσο το πιο θεαματικό συμβάν στην πόλη είναι η Αγορά των Ζώων, που διοργανώνεται κάθε Παρασκευή στους περιφερειακούς λόφους. Καμήλες, αγελάδες, κατσίκια, αρνιά, γαϊδούρια, όλα στο σφυρί! Σημειωτέων πως στους δρόμους της πόλης τα άλογα και τα γαϊδούρια είναι περισσότερα από τα αυτοκίνητα… Άλλο ανάλογο υπερθέαμα είναι η Κεντρική Αγορά φρούτων, λαχανικών και λοιπών ειδών – μια χρωματική πανδαισία που πάλλεται μέσα στην καρδιά της Κερέν. Διανυκτέρευση στην Κερέν.

Σήμερα έχουμε γνωριμία με τις φυλές της Ερυθραίας. Η περιπέτειά μας ξεκινάει από τη Χαγκάζ ένα μικρό χωριό κοντά στην Κερέν με γραφικά σπιτάκια και… πλουμιστούς κατοίκους. Εκεί μένουν μέλη των φυλών Τίγκρε και Μπιλέν. Ακολουθεί η Μπαρέντου, η πανέμορφη πρωτεύουσα της περιφέρειας Γκας Μπάρκα. Η Γκας Μπάρκα απλώνεται σε μια εύφορη πεδιάδα και θεωρείται «το ψωμί» της Ερυθραίας. Ουσιαστικά εδώ βρίσκεται όλη η αγροτική παραγωγή της χώρας. Η περιοχή επίσης είναι πλούσια σε λευκό μάρμαρο και… χρυσό. Στην Μπαρέντου θα συναντήσουμε την τοπική φυλή Κουνάμα. Πρόκειται για τους βασικούς κατοίκους, οι οποίοι πέρα από καλοί αγρότες είναι και άρτιοι χορευτές!
 Αφού πάρουμε λοιπόν μια γεύση και από αυτή την πόλη κατευθυνόμαστε βόρεια, στη Μογκόλο που βρίσκεται κι αυτή στην περιφέρεια Γκας Μπάρκα. Κάτοικοι της Μογκόλο είναι η φυλή Νάρα. Επιστροφή και διανυκτέρευση στην Κερέν.

Σήμερα το πρόγραμμα περιλαμβάνει ξενάγηση στα ενδιαφέροντα αξιοθέατα της Κερέν. Θα επισκεφτούμε τον ναό της Παναγίας, λίγο έξω από την πόλη. Ο ναός είναι στην ουσία ένα άγαλμα (υποτίθεται με θαυματουργές ιδιότητες) τοποθετημένο μέσα στον κορμό ενός δέντρου μπαομπάμπ 500 ετών με ύψος 23 μέτρα. Οι ντόπιοι πιστεύουν πως το άγαλμα προστατεύει τη γονιμότητα. Γι’ αυτό καθημερινά νεαρές γυναίκες ψήνουν καφέ στη σκιά του δέντρου και προσφέρουν από ένα φλιτζάνι στους περαστικούς. Αν οι περαστικοί δεχθούν τον προσφερόμενο καφέ, τότε πιστεύεται πως οι γυναίκες θα κάνουν παιδιά. Θα επισκεφτούμε επίσης το Ιταλικό και το Βρετανικό Νεκροταφείο. Αν προλάβουμε θα ανέβουμε και στην κορυφή ενός πρώην ιταλικού διοικητικού κτιρίου, για να απολαύουμε την πανοραμική θέα της πόλης. Άλλο σημείο για πανοραμική θέα είναι το Αιγυπτιακό Οχυρό, με τα κανόνια του αιθιοπικού στρατού, νοτιοανατολικά της Κερέμ, σε ύψος 1460 μέτρα. Κατασκευάστηκε τον 19ο αιώνα μεταξύ κατά τη σύντομη κυριαρχία της Αιγύπτου στη χώρα (1865-84), λίγο προτού την καταλάβουν οι Ιταλοί (1889). Κατά τη διάρκεια της ξενάγησης θα περάσουμε και από την ιταλική συνοικία. Εκεί θα δούμε πολλά εντυπωσιακά ιταλικά κτίρια και μέγαρα, ορισμένα σε άριστη κατάσταση, άλλα όχι τόσο. Και φυσικά θα επισκεφτούμε την περίφημη κεντρική αγορά της πόλης.  Διανυκτέρευση στην Κερέν.

Σήμερα κατευθυνόμαστε ανατολικά, προς την Ερυθρά Θάλασσα. Προορισμός μας είναι το σημαντικότερο λιμάνι της Ερυθραίας, η Μασάουα.  Καθ’ οδόν περνάμε από την πόλη Φιλ-Φιλ, η οποία περιβάλλεται από προστατευόμενο τροπικό δάσος. Ο δρόμος διασχίζει το δάσος και είναι πιθανό να δούμε κάποιους απ΄ τους κατοίκους του, όπως είναι οι μαϊμούδες και οι μπαμπουίνοι. Εν συνεχεία διασχίζουμε άνυδρα και άγρια τοπία και καθώς πλησιάζουμε τη θάλασσα η θερμοκρασία ανεβαίνει αισθητά. Μέση θερμοκρασία στη Μασάουα όλο τον χρόνο είναι οι 30 βαθμοί κελσίου και θεωρείται η υψηλότερη στον κόσμο! Η πόλη είναι χτισμένη πάνω σε δύο νησιά που ενώνονται με μία υπερυψωμένη λεωφόρο που διασχίζει τη θάλασσα. Το φυσικό και βαθύ λιμάνι της είναι το μεγαλύτερο στην Ερυθρά Θάλασσα. Ως εκ τούτου, από την αρχαιότητα και πολύ πριν την αποικιοκρατία αυτό το λιμάνι ήταν ζηλευτό. Η Μασάουα μοιάζει πολύ με αραβική πόλη, κι αυτό λόγω της τοποθεσίας της και της εμπορικής συνεργασίας της για αιώνες με την Αραβική Χερσόνησο. Εξαιτίας αυτής της τοποθεσίας έχουν περάσει από την πόλη πολλοί κατακτητές: Πορτογάλοι, Άραβες, Αιγύπτιοι, Τούρκοι, Βρετανοί, Ιταλοί, Αιθίοπες… Όλοι αυτοί φυσικά άφησαν το στίγμα τους. Κι έτσι αυτό που βλέπουμε σήμερα, είναι ένα ενδιαφέρον αρχιτεκτονικό μείγμα που μαρτυρεί όλη την ιστορία της.
 Τη μεγαλύτερη ακμή της η Μασάουα την έζησε επί Οθωμανικής Κυριαρχίας (1557-1885). Μάλιστα εκεί βρίσκεται το αρχαιότερο τζαμί της Αφρικής, το Τζαμί των Συντρόφων, που χτίστηκε στις αρχές του 7ου αιώνα, όπως λέγεται, από τους συντρόφους του Προφήτη Μωάμεθ. Επίσης είναι εντυπωσιακή η Παλιά Πόλη, με τα στενά δρομάκια και την οθωμανική αρχιτεκτονική. Σώζονται ακόμη κτίρια, στα οποία οι τούρκοι αρχιτέκτονες χρησιμοποιούσαν κοράλλια αντί για πέτρες. Σώζονται επίσης παλιά τζαμιά, τάφοι και επαύλεις πλούσιων εμπόρων. Μετά τους Οθωμανούς ήρθαν οι Ιταλοί, οι οποίοι μετέτρεψαν τη Μασάουα σε ένα μοντέρνο λιμάνι και τη συνέδεσαν σιδηροδρομικώς με την Ασμάρα. Επί Ιταλικής Αυτοκρατορίας της Αφρικής η Μασάουα ήταν η πρώτη πρωτεύουσα της Ερυθραίας ως το 1897 οπότε το διοικητικό κέντρο μεταφέρθηκε στην Ασμάρα. Άρα σε μία πρώτη βόλτα βλέπουμε και πολλά ιταλικά κτίρια. Μετά το 1941 την πόλη την κατέλαβαν οι Βρετανοί και εν συνεχεία, το 1952 την παρέδωσαν στον Αυτοκράτορα της Αιθιοπίας, Χαϊλέ Σελασιέ. Εκείνος την κατέστησε βάση του Αιθιοπικού Ναυτικού. Ακολούθησαν σημαντικές εχθροπραξίες στον 30ετή Πόλεμο της Ανεξαρτησίας της Ερυθραίας (1961-1991)… και φτάνουμε στο σήμερα. Σε μία πόλη-ολοζώντανο μνημείο, όπου κι αν κοιτάξεις. Διανυκτέρευση στη Μασάουα.

Σήμερα το πρόγραμμα περιλαμβάνει εκδρομή κατ΄ αρχάς στον αρχαιολογικό χώρο της Άδουλις που βρίσκεται στην σημερινή πόλη Ζόυλα. Θα επισκεφτούμε μια ολόκληρη αρχαία πόλη, η οποία χρονολογείται στην εποχή των Φαραώ της Αιγύπτου. Υπήρξε εμπορικό κέντρο και λιμάνι, απ΄ όπου το Αιγυπτιακό Βασίλειο προμηθευόταν και διακινούσε χρυσό, αρωματική ρητίνη, μελανόξυλο, ελαφαντοστό, έβενο και άγρια ζώα. Πιστεύεται ότι η αρχαία πόλη αποτελούσε τμήμα της Γης των Θεών, ή αλλιώς Γης του Πουντ που, σύμφωνα με τις αρχαίες αιγυπτιακές και ελληνικές γραφές, εκτεινόταν μέχρι τη Σομαλία. Η Άδουλις διατηρούσε εμπορικές σχέσεις με την Αρχαία Ελλάδα, την Αρχαία Ρώμη και τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
 Ακολουθεί ο Κόλπος Ζούλα, με την ομώνυμη πόλη που βρέχεται από την Ερυθρά Θάλασσα. Εκεί θα δούμε το βαθύ ρήγμα της ακτογραμμής το οποίο αποτελεί μέρος της Μεγάλης Ρηξιγενούς Κοιλάδας. Πρόκειται για μια τεράστια τάφρο, ένα χάσμα στην επιφάνεια της γης, τόσο βαθύ ώστε είναι ορατό ακόμη και από την επιφάνεια της Σελήνης! Εκτείνεται από την Κοιλάδα του Ιορδάνη στο βόρειο Ισραήλ μέχρι τη Μοζαμβίκη. Ο Κόλπος Ζούλα είναι το σημείο εισόδου του στην Αφρικανική Ήπειρο. Συνολικά η Μεγάλη Ρηξιγενής Κοιλάδα έχει μήκος 6.400 χιλιόμετρα και διατρέχει μεγάλο τμήμα της Ανατολικής Αφρικής. Κατά μήκος της υπάρχουν μεγάλα ενεργά ηφαίστεια, πολύ βαθιές λίμνες, εντυπωσιακοί καταρράκτες, άγρια φύση, απέραντες πεδιάδες, απίστευτη χλωρίδα και πανίδα.

 Επιστρέφουμε στη Μασάουα για το μεσημεριανό γεύμα και το απόγευμα θα το αφιερώσουμε σε μία ακόμη περιήγηση στην πόλη. Σήμερα θα περπατήσουμε στο λιμάνι, με τα οθωμανικά, αιγυπτιακά και ιταλικά κτίρια και θα κάνουμε μία στάση στο Κυβερνητικό Ανάκτορο, το οποίο υπέστη μεγάλες καταστροφές στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας και παραμένει ερείπιο εν είδη μνημείου για τα δεινά του πολέμου.

 Το βράδυ θα πάμε στα λιτά και υποφωτισμένα (ίσως λόγω τοποθεσίας)  εστιατόρια του λιμανιού τα οποία σερβίρουν καταπληκτικά θαλασσινά. Θα έχουμε προμηθευτεί φακούς.  Διανυκτέρευση στη Μασάουα.

Αφού τακτοποιηθούμε στο ξενοδοχείο μας, θα ξεκινήσουμε για μία ακόμη βόλτα στην εντυπωσιακή πρωτεύουσα της Ερυθραίας. Θα ξεναγηθούμε στα μοντερνιστικά κτίρια-ορόσημα της Ασμάρα. Το πολύ ενδιαφέρον σε αυτή την πόλη, είναι ότι λόγω των διαρκών πολέμων και των εσωτερικών πολιτικών αναταραχών, τελικά δεν εξελίχθηκε καθόλου από το 1941 που την παρέδωσαν οι Ιταλοί στους Βρετανούς. Ορισμένα από τα εκπληκτικά κτίριά της έχουν ανακαινισθεί, αλλά γενικότερα επικρατεί μία αίσθηση παρακμής – καθώς περπατάς βλέπεις μπροστά σου όλη την παρακμή της αποικιοκρατίας. Ωστόσο βλέπεις και το όνειρο των πρώτων Ιταλών μοντερνιστών αρχιτεκτόνων για μία νέα καλύτερη ζωή. Μία ζωή, που ακολουθούσε τις δεκαετίες 1920 και 1930 όλες τις νέες εξελίξεις που έφερνε η μεταβιομηχανική εποχή. Η Ασμάρα υπήρξε μία πόλη-αρχιτεκτονικό πειραματόζωο για τον ιταλικό αρχιτεκτονικό ρασιοναλισμό. Εκεί οι αρχιτέκτονες είχαν το ελεύθερο να γκρεμίσουν ό,τι υπήρξε και να φτιάξουν τη δική τους ιδανική πόλη. Χαρακτηριστικό δείγμα, αποτελεί ο Σταθμός Ανεφοδιασμού της Fiat που χτίστηκε το 1938. Ήταν ένα βενζινάδικο. Ωστόσο έχει το σχήμα αεροπλάνου τη στιγμή της απογείωσης! Τα φτερά του φτάνουν τα 15 μέτρα. Ο αρχιτέκτονας, Τζιουζέπε Πετάτζι έδωσε μάχη για να πειστούν οι τοπικές αρχές και οι εργάτες, ότι δεν θα έπεφταν μόλις αφαιρούνταν οι σκαλωσιές. Λέγεται ότι απείλησε να αυτοπυροβοληθεί επί τόπου προκειμένου να αφαιρεθούν οι σκαλωσιές. Τελικά τα φτερά υπάρχουν ακόμη…
 Βεβαίως, για να μην μένουν αμφιβολίες, όλη αυτή η «καινούργια» ζωή της Ασμάρα και το όραμα για το «μεγαλειώδες αύριο», δεν περιελάβανε τους ντόπιους. Εκείνοι δεν επιτρεπόταν να μπουν στα κτήρια, στα καφέ, στα εστιατόρια, στα σινεμά και στα ξενοδοχεία, παρά μόνο για να τα καθαρίσουν…
 Διανυκτέρευση στην Ασμάρα.

Σήμερα αφήνουμε την Ασμάρα για να κινηθούμε προς Νότο. Πρώτος προορισμός μας είναι η ιταλική βιομηχανική πόλη Ντεκαμάρε. Χτίστηκε ουσιαστικά επί ιταλοκρατίας και αποτελούσε το βιομηχανικό κέντρο της Αφρικανικής Αυτοκρατορίας. Βασικά προϊόντα που παράγονταν στα εργοστάσιά της ήταν τα ζυμαρικά, το ψωμί και το κρασί. Το λευκό κρασί της Ερυθραίας είναι θαυμάσιο. Την ακμή της η πόλη την έζησε το 1938, ο πληθυσμός της είχε φτάσει τους 12.000 και οι μισοί ήταν Ιταλοί. Όταν η πόλη παραδόθηκε στους Βρετανούς το 1941 οι Ιταλοί κάτοικοι την εγκατέλειψαν και τα εργοστάσια έκλεισαν. Αργότερα, όταν η Ερυθραία αποτελούσε Επαρχία της Αιθιοπίας, ξένοι επενδυτές ζήτησαν από τον αυτοκράτορα Χαϊλέ Σελασιέ να επαναλειτουργήσουν τα εργοστάσια, ωστόσο εκείνος αρνήθηκε. Στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας η Ντεκαμάρε έγινε κέντρο ελέγχου των ανταρτών και οι σκληρές μάχες είχαν καταστροφικά αποτελέσματα. Ωστόσο ακόμη μπορούμε να δούμε κάποια ιταλικά εργοστάσια στη βόλτα μας εκεί.
 Ακολουθεί η Σεναφέ, μία ορεινή πόλη χτισμένη στην καλντέρα ενός ηφαιστείου. Και αυτή καταστράφηκε κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Ανεξαρτησίας, ωστόσο ήταν από την αρχαιότητα και παραμένει ένα εμπορικό κέντρο. Εκεί θα επισκεφτούμε τον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας πόλης Μετέρα η οποία υπήρξε σημαντικό εμπορικό κέντρο επί των Βασιλείων Ντ’μτ και Αξούμ που χρονολογούνται αντίστοιχα από τον 10ο έως τον 5ο αιώνα π.Χ. και από τον 4ο αιώνα π.Χ έως τον 1ο μ.Χ. Τα εν λόγω βασίλεια διατηρούσαν στενές εμπορικές σχέσεις με την Αρχαία Αίγυπτο, την Αρχαία Ελλάδα και τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
 Ακολουθεί μία ακόμη πόλη, η Αντί Κέι με αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Χτισμένη σε υψόμετρο, 2500 μέτρα. Η διαδρομή που ακολουθούμε είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Περνάμε μέσα από τα καταπράσινα βουνά και απολαμβάνουμε μία μοναδική θέα. Άφιξη στην Αντί Κέι και ξεκούραση. Διανυκτέρευση στην Αντί Κέι.

Σημείωση: Θα διανυκτερεύσουμε στο καλύτερο ξενοδοχείο της Αντί Κέι, ωστόσο λόγω των πολύ περιορισμένων τουριστικών υποδομών, ενδέχεται το κάθε δωμάτιο να μην έχει το δικό του μπάνιο.

Σήμερα επισκεπτόμαστε την αρχαία πόλη Κοχάιτο, σε υψόμετρο 2500 μέτρα. Χρονολογείται στην προ Αξουμική Περίοδο. Ο θρύλος λέει πως την έχτισε η Βασίλισσα του Σαββά. Οι ανασκαφές δεν έχουν ολοκληρωθεί αν και τα ευρήματα μέχρι στιγμής είναι εντυπωσιακά. Σκαλιστές κολώνες ύψους 4 και 5 μέτρων, κτίρια της αξουμικής περιόδου και πολλές προγενέστερες γραφές σε σπήλαια και τάφους.
 Μετά το Κοχάιτο ακολουθούμε διαδρομή προς βορρά, κοντά Σήμερα επισκεπτόμαστε την αρχαία πόλη Κοχάιτο, σε υψόμετρο 2500 μέτρα. Χρονολογείται στην προ Αξουμική Περίοδο. Ο θρύλος λέει πως την έχτισε η Βασίλισσα του Σαββά. Οι ανασκαφές δεν έχουν ολοκληρωθεί αν και τα ευρήματα μέχρι στιγμής είναι εντυπωσιακά. Σκαλιστές κολώνες ύψους 4 και 5 μέτρων, κτίρια της αξουμικής περιόδου και πολλές προγενέστερες γραφές σε σπήλαια και τάφους.
 Μετά το Κοχάιτο ακολουθούμε διαδρομή προς βορρά, κοντά στα σύνορα με την Αιθιοπία στο βουνό Έμπα Σόιρα, το ψηλότερο της Ερυθραίας με υψόμετρο 3018 μέτρα. Από εκεί θα απολαύσουμε την εκπληκτική θέα που αποτελεί τμήμα της Μεγάλης Ρηξιγενούς Κοιλάδας. Συνεχίζουμε το ταξίδι μας προς την Ασμάρα όπου θα φτάσουμε αργά το απόγευμα. Διανυκτέρευση στην Ασμάρα.

Σήμερα είναι η ημέρα της αναχώρησής μας για Αθήνα. Ωστόσο προλαβαίνουμε να κάνουμε μία τελευταία χαλαρή βόλτα στην όμορφη και ατμοσφαιρική πρωτεύουσα της Ερυθραίας. Θα πιούμε και έναν αρωματικό καπουτσίνο σε κάποιο από τα αποικιακά καφέ της δεκαετίας του 1930 με την αντικέ επίπλωση και την μοντέρνα και αριστοκρατική αύρα. Ακολουθεί η μεταφορά μας στο αεροδρόμιο. Άφιξη στην Αθήνα τις πρώτες πρωινές ώρες

Το παραπάνω πρόγραμμα είναι ενδεικτικό. 
Το τελικό ενημερωτικό αποστέλλεται
περίπου 3-5 ημέρες
πριν από την εκάστοτε αναχώρηση.