Βόρειος Ταΰγετος - Τσακώνικα χωριά - Πάρνωνας - Κυνουρία | Ιούνιος - Νοέμβριος 2022

Η ημέρα μας ξεκινάει με εξερεύνηση στα χωριά του Πάρνωνα. Μια χούφτα χωριά χτισμένα από πέτρα, μοιρασμένα ανάμεσα στην Αρκαδία και τη Λακωνία, ανάμεσα σε καταπράσινα δάση και άγρια ορεινή ομορφιά.

Ξεκινάμε να ανακαλύψουμε τις Καρυές, στη βορειοανατολική πλευρά του νομού Λακωνίας, 35 χλμ. από τη Σπάρτη, ένα παραδοσιακό χωριό με μεγάλη ιστορία. Οι Καρυές βρίσκονται στη θέση της ομώνυμης αρχαίας πόλης στην οποία οφείλουν το όνομά τους οι Καρυάτιδες του Ερεχθείου. Θα δούμε το πιστό αντίγραφο των Καρυάτιδων του Ερεχθείου που δεσπόζει σε ψηλό βράχο, στην είσοδο του οικισμού και αποτελεί το σύμβολο του χωριού. Οι Καρυές αποτέλεσαν το «μήλο της έριδος» μεταξύ Τεγέας και Σπάρτης, εφόσον άλλαξε αρκετές φορές χέρια, για να καταλήξει τελικά στη Σπάρτη. Εδώ λέγεται πως συγκέντρωσε τον στρατό του ο βασιλιάς της Σπάρτης Μενέλαος, πριν αναχωρήσει για την Τροία. Εύλογα μπορούμε να ταυτίσουμε το πέρασμα του Μενελάου με τη φύτευση των υπεραιωνόβιων, πλέον, πλατανιών της Παναγίας, τα οποία λέγεται ότι φύτεψε ο ίδιος. Θα κάνουμε βόλτες στην κεντρική πλατεία του χωριού, θα δούμε την εκκλησία του Αγίου Ανδρέα, θα θαυμάσουμε το Ρολόι, σε ένα ύψωμα δυτικά του οικισμού και θα περάσουμε από την τοξωτή γέφυρα του ποταμού Δειρού.

Συνεχίζουμε για την Καστάνιτσα, σκαρφαλωμένη σε μια από τις πιο απότομες πλαγιές του Πάρνωνα, που διατηρεί αναλλοίωτη την παραδοσιακή τσακώνικη αρχιτεκτονική της. Το όνομά της προέρχεται φυσικά από τα κάστανα και το γειτονικό καστανόδασος, ενώ το χρώμα της το οφείλει στην παραγωγή ασβέστη για την οποία κάποτε ήταν ιδιαίτερα ξακουστή. Χτισμένη σε υψόμετρο 850 μέτρων, πάνω σε έναν μακρόστενο λόφο στον οποίο δεσπόζει το ύψωμα-κάστρο, με εντυπωσιακή θέα προς το χωριό. Μεγάλα πετρόκτιστα λευκά σπίτια με γκρι σκεπές από σχιστόλιθο, ξύλινα μπαλκόνια βαμμένα σε έντονα χρώματα, που σε συνδυασμό με τους ασβεστωμένους πλακόστρωτους δρόμους προσδίδουν μια ειδυλλιακή αιγαιοπελαγίτικη αύρα. Καθώς φτάνουμε στην κεντρική πλατεία του χωριού, περπατάμε σε στενά σοκάκια για να θαυμάσουμε την αυθεντική αρχιτεκτονική των σπιτιών που μετρούν έως και τρεις αιώνες ζωής, ενώ ανηφορίζουμε έως τα ερείπια του βυζαντινού πύργου Καψαμπέλη, ο οποίος δεσπόζει σ’ έναν λόφο στην κορυφή του χωριού, με πανοραμική θέα μέχρι τις κορυφές του Πάρνωνα και τον Αργολικό Κόλπο. Το 1826, όταν οχυρώθηκαν εδώ οι Καστανιτσιώτες για να γλιτώσουν από τις επιδρομές του Ιμπραήμ, ο πύργος ήταν τρίπατος. Σήμερα σώζονται μόνο μερικοί τοίχοι.

Συνεχίζουμε για τον Πραστό, την πάλαι ποτέ αρχοντική πρωτεύουσα της Τσακωνιάς, με τα ψηλά πέτρινα πυργόσπιτα και τις τοξωτές εξώπορτες, τις ερημικές εκκλησίες και την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική. Από τα σπουδαία πυργόσπιτα σώζονται αυτά του Σαραντάρη, του Καλημέρη, του Μερίκα, του Καραμάνου και του Γούνελου, ενώ υπάρχουν υπολείμματα βυζαντινών ναών όπως των Ταξιαρχών, του Αγίου Δημητρίου και της Παναγίας, στα ερείπια της οποίας υπάρχει το ιστορικό για την πυρπόληση του Πραστού.

Η αίγλη του χωριού φαίνεται ακόμα και σήμερα τόσο από τα πλούσια αρχοντικά, όσο και από τις εκκλησίες, οι οποίες υπέστησαν σχεδόν ολοκληρωτικές ζημιές από τον στρατό του Ιμπραήμ το 1826. Αφού αφουγκραστούμε την ιστορία του τόπου, συνεχίζουμε για το χωριό Τσίντζινα (γνωστό και ως Πολύδροσο). Πρόκειται για ένα κουκλίστικο χωριό με απόκρημνη ομορφιά που αποκαλύπτεται σαν όνειρο ανάμεσα στις ελατοσκέπαστες βουνοπλαγιές του Πάρνωνα σε υψόμετρο 1.000 μ. Η ηρεμία που αποπνέει το τοπίο σε συνδυασμό με τους ήχους από τα κελαηδίσματα των πουλιών, το θρόισμα των φύλλων και το κελάρυσμα των νερών, είναι το κάτι άλλο... Περπατάμε στα δαιδαλώδη δρομάκια για να καταλήξουμε στην πλατεία. Εκεί, κρύβεται το μυστικό του χωριού: 9 καλοχαραγμένα μονοπάτια ξεκινούν από την πλατεία για να οδηγήσουν τους... τολμηρούς μέσα από κέδρους, έλατα και θάμνους σε πηγές ή σε εκκλησίες. Οι ντόπιοι λένε πως το ομορφότερο είναι εκείνο που καταλήγει στην Κονιακίτικη βρύση για να γυρίσει πάλι στο χωριό, μια κυκλική πορεία επτά χιλιομέτρων. Θα επισκεφθούμε το μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων και την εκκλησία του Αϊ-Βλάση, αγιογραφημένες διά χειρός Κόντογλου, ενώ θα ανακαλύψουμε σπήλαια, πηγές και απόκοσμους ναούς.

Πρέπει, τέλος, να αναφερθεί ότι η Τσακωνιά δεν ταυτίζεται με ολόκληρη την Κυνουρία, παρά μόνο με συγκεκριμένα χωριά, μέρος των οποίων επισκεπτόμαστε, όπως η Καστάνιτσα, ο Πραστός και το Λεωνίδιο, τα οποία θεωρούνται 100% τσακώνικα χωριά. Η ιστορία των Τσακώνων στην Κυνουρία ξεκινάει τον 8ο μ.Χ. αιώνα, όταν οι επιδρομές των Σλάβων στην Πελοπόννησο ανάγκασαν πολλούς Λάκωνες να εγκαταλείψουν τους κάμπους της Λακωνίας για να γλιτώσουν. Τότε, είχαν δύο επιλογές, είτε να καταφύγουν στα φραγκοκρατούμενα παράλια της νότιας Λακωνίας, είτε να αναζητήσουν ασφαλή πατρίδα στα βουνά. Έτσι, ένα κύμα κατέφυγε στη Μονεμβασιά και ένα άλλο στον απροσπέλαστο Πάρνωνα. Όσοι προτίμησαν τον Πάρνωνα, μετονομάστηκαν σταδιακά από Λάκωνες σε Εξωλάκωνες, όρος που με το πέρασμα των αιώνων παραφράστηκε σε Τσάκωνες. Είναι χαρακτηριστικό ότι εκχριστιανίστηκαν περίπου το έτος 1000, καθώς πίστευαν ακόμα στους θεούς του Ολύμπου.

Η Τσακωνική διάλεκτος είναι ελληνογενής διαλεκτική ομάδα και μιλιέται στη νότια επαρχία Κυνουρίας του νομού Αρκαδίας, την Τσακωνιά. Από την αρχαιότητα έως το 1912 η περιοχή της νότιας Κυνουρίας άνηκε στην αρχαία Σπάρτη. Αυτή λοιπόν η επιβίωση της αρχαίας Λακωνικής είναι το μοναδικό γλωσσικό ιδίωμα, από αυτά που κρατούν από τις αρχαίες ελληνικές διαλέκτους, το οποίο έμεινε ζωντανό  -δηλαδή ομιλούμενο- τουλάχιστον στον ελλαδικό χώρο. Έτσι, τα τσακώνικα θεωρούνται σαν παραφθορά της δωρικής διαλέκτου (διάλεκτος της αρχαίας ελληνικής) και εξέλιξη της αρχαίας Λακωνικής, αναμεμιγμένη με όλες τις επιρροές της ελληνικής γλώσσας κατά την εξέλιξή της μέχρι σήμερα. Σήμερα, η τσακώνικη διάλεκτος θεωρείται η αρχαιότερη διάλεκτος στον κόσμο! Αργά το απόγευμα, μετά από μια γεμάτη ημέρα, αναχωρούμε για το ξενοδοχείο μας στη Σπάρτη. Διανυκτέρευση.

Η ημέρα μας ξεκινάει με μια υπέροχη διαδρομή, μέσω της οποίας θα ανακαλύψουμε καλά κρυμμένα μυστικά της ευρύτερης περιοχής. Πρώτη μας στάση, 40 περίπου χλμ. ανατολικά της Σπάρτης, μια περιοχή όπου καλλιεργούνται κατά βάση ελιές, το ιστορικό Γεράκι, το οποίο πολλοί αποκαλούν «Μικρό Μυστρά» της Λακωνίας. Πρόκειται για έναν γραφικό μεσαιωνικό οικισμό με μνημεία μεγάλης αξίας, περίτεχνα αρχοντικά, πέτρινα καλντερίμια και μια πανέμορφη πλατεία η οποία φιλοξενεί παραδοσιακά καφενεία.

Εδώ, θα κάνουμε ένα σύντομο ταξίδι πίσω στο χρόνο. Τότε που οι γυναίκες ύφαιναν στον χαρακτηριστικό «όρθιο αργαλειό» τα ονομαστά «γερακίτικα κιλίμια» με το παλαιότερο σωζόμενο υφαντό να χρονολογείται στα μέσα του 17ου αιώνα, με την ιδιαίτερη τεχνική τους να μεταλαμπαδεύεται έως σήμερα. Ανασυνθέτουμε το παρελθόν της ακρόπολης Γερονθρών, τον αρχαιολογικό χώρο που βρίσκεται σε λόφο πάνω από το Γεράκι, το οποίο ήταν γνωστό στην αρχαιότητα με το όνομα Γερόνθραι, όπως αναφέρει ο Παυσανίας που επισκέφθηκε την πόλη τον 2ο αι. μ.Χ. Μια ξεχωριστή ενότητα αποτελεί το μεσαιωνικό κάστρο του Γερακίου, που δεσπόζει εξίσου σε γειτονικό λόφο με πανοραμική θέα. Ακολουθώντας το μονοπάτι προς την κορυφή του κάστρου, συναντάμε κατά σειρά την Αγία Αικατερίνη, με λιγοστές φθαρμένες τοιχογραφίες, την Αγία Παρασκευή, με έξοχη αρχιτεκτονική και ενδιαφέροντα ζωγραφικό διάκοσμο, τον Άγιο Δημήτριο, ερειπωμένο ναό με λιγοστές τοιχογραφίες, τη Ζωοδόχο Πηγή (Ελεούσα), με σημαντικές τοιχογραφίες, και, τέλος, τον Άγιο Γεώργιο, με μαρμάρινο τέμπλο, μοναδικό φράγκικο προσκυνητάρι και τοιχογραφίες 13ου-14ου αι.

Συνεχίζουμε μέσα από μια καταπράσινη διαδρομή και το παραδοσιακό χωριό του Κοσμά Αρκαδίας που βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 1.000 μέτρων. Με το που φθάσουμε στην κεντρική πλατεία του χωριού, αντικρίζουμε επτά θεόρατα υπεραιωνόβια πλατάνια που φυτεύτηκαν το 1883! Στο κέντρο δεσπόζει ο Ιερός Ναός των Αγίων Αναργύρων. Πίσω από την πετρόχτιστη εκκλησία βρίσκονται τα «Λιοντάρια», τρεις παραδοσιακές βρύσες που αναβλύζουν αδιάκοπα τα νερά από τις άφθονες πηγές της περιοχής. Κάνουμε βόλτα σε λιθόστρωτα καλντερίμια και νιώθουμε τις αισθήσεις αέρινες και δαντελένιες να ανυψώνονται εκεί που το πετρόκτιστο γίνεται ένα με τη φύση. Επισκεπτόμαστε το Λαογραφικό Μουσείο Κοσμά, έναν χώρο γεμάτο μνήμες, όπου μεταξύ άλλων, θα δούμε έργα τοπικής ξυλογλυπτικής, κεραμικής, υφαντικής και κεντητικής τέχνης. Σειρά έχει η Βιβλιοθήκη – Πινακοθήκη, όπου θα καλλιεργήσουμε το πνεύμα μας και θα θαυμάσουμε έργα Ελλήνων ζωγράφων εμπνευσμένων από το φυσικό κάλλος της περιοχής. Από την κεντρική πλατεία του χωριού ακολουθούμε τις ταμπέλες για Λεωνίδιο.

Η διαδρομή 30 περίπου χιλιομέτρων από Κοσμά για Λεωνίδιο είναι πραγματικά πανέμορφη, καθώς περνάει από λαγκάδι, σε στενό δρόμο, παράλληλα με τον ποταμό Δαφνώνα. Οι καστανιές δίνουν τη θέση τους στα έλατα, ενώ όσο μεγαλώνει το υψόμετρο, κάπου στο βάθος, χωρίς να τα βλέπουμε, ακούγονται κουδούνια από πρόβατα. Από την πολυποίκιλη βλάστηση και τους πανύψηλους άγριους βράχους, σε μια καμπή του δρόμου, κάπου στα μισά της διαδρομής, θα δούμε να προβάλει ο μετέωρος βράχος της Έλωνας. Κάνουμε στάση στην περίφημη μονή της Παναγίας της Έλωνας, με την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, που βρίσκεται σκαρφαλωμένη στο νότιο τμήμα της οροσειράς του Πάρνωνα, σε υψόμετρο 650 μ. και υψώνεται επιβλητική και μεγαλοπρεπής, γαντζωμένη επάνω στον κοκκινωπό και απόκρημνο βράχο, καθώς μοιάζει κυριολεκτικά να αιωρείται πάνω από το φαράγγι του Δάφνωνα. Η περιοχή γύρω από τη Μονή ορίζεται από αυτό το μακρύ φαράγγι στην ανατολική πλευρά του βουνού, το οποίο ξεκινά από το χωριό Κοσμάς, περνάει από τη Μονή Ελώνης και καταλήγει στο επίπεδο της θάλασσας, κοντά στο Λεωνίδιο. Το μοναστήρι ιδρύθηκε από δύο μοναχούς, τον Καλλίνικο και τον Δωσίθεο, γύρω στα 1500.

Αφού νιώσουμε την κατανυκτική ατμόσφαιρα που θυμίζει κάτι από Μετέωρα και απολαύσουμε τη συγκλονιστική θέα, συνεχίζουμε για την πρωτεύουσα της επαρχίας της Κυνουρίας, το Λεωνίδιο. «Καούρ Εκοκιάτε», καλώς ορίσατε δηλαδή, διαβάζουμε σε μια επιγραφή που μας υποδέχεται στο Λεωνίδιο στην τσακώνικη διάλεκτο, που με καμάρι διατηρούν ακόμα στην περιοχή. Και ευθύς σπεύδουμε να γνωρίσουμε τον τόπο. Η πρώτη εικόνα είναι εντυπωσιακή. Στον εύφορο κάμπο της περιοχής καλλιεργείται η περιβόητη γλυκιά τσακώνικη μελιτζάνα, ενώ τους δρόμους κοσμούν οι μοσχομυριστές πετρόκτιστες αυλές με τα γεράνια, τα αγιοκλήματα και τις λεμονιές. Το Λεωνίδιο απλώνεται μεγαλόπρεπα από τη θάλασσα μέχρι τους πρόποδες του Πάρνωνα και είναι γεμάτο από φράγκικης αισθητικής αρχοντόσπιστα που χτίστηκαν μετά την ολοσχερή καταστροφή του τόπου από τον Ιμπραήμ το 1826. Ανάμεσα στα αρχοντικά, ξεχωρίζουν ο Πύργος του Τσικαλιώτη, αλλά και τα αρχοντικά του Πολύτιμου και του Κατσικογιάννη. Επισκεπτόμαστε το καταπράσινο χωριό του Αγίου Βασιλείου, τα παραδοσιακά Πούλιθρα αλλά και τη σκαρφαλωμένη στους βράχους του Πάρνωνα, Πελετά, το αρχοντοχώρι της Κυνουρίας.

Αργά το απόγευμα, αναχωρούμε για επιστροφή στο ξενοδοχείο μας στη Σπάρτη. Διανυκτέρευση.

Μετά το πρωινό μας ετοιμαζόμαστε για ένα ταξίδι στον πολιτισμό, την ιστορία και την  τεχνολογία της ελαιοπαραγωγής στην Ελλάδα, από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα. Επισκεπτόμαστε το Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού, στη Σπάρτη, όπου μεταξύ άλλων θα δούμε σπάνια απολιθωμένα φύλλα ελιάς 60.000 ετών, τα παλαιότερα ευρήματα που αποδεικνύουν την παρουσία ελαιόδενδρου στην Ελλάδα. Θα δούμε ακόμα πινακίδες Γραμμικής Β' του 14ου αιώνα π.Χ. (ακριβή αντίγραφα), με τις  πρώτες γραπτές μαρτυρίες για την ελιά, αλλά και πώς ο καρπός της ελιάς προσλαμβάνει συμβολική διάσταση στη μυθολογία, την τέχνη, τη θρησκεία, τα ήθη και τα έθιμα της χώρας.

Συνεχίζουμε με εξερεύνηση της καστροπολιτείας του Μυστρά. Νιώθουμε την πρώτη ευεργετική επίδραση καθώς περπατάμε στον αρχαιολογικό χώρο που απλώνεται στους πρόποδες του Ταΰγετου και νομίζουμε πως ξαφνικά κάπου θα δούμε δεσποσύνες και ιππότες να κυκλοφορούν… Μεταφερόμαστε σε άλλη διάσταση, στην εποχή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Εδώ στέφθηκε το 1448 o τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος. Ο Μυστράς χωρίζεται σε τρία βασικά πολεοδομικά επίπεδα: το οχυρωμένο Κάστρο που βρίσκεται στην κορυφή, ενώ ακολουθούν η Πάνω και η Κάτω Χώρα. Καθώς περιπλανιόμαστε στην βυζαντινή καστροπολιτεία που στέκει αλώβητη στο πέρασμα των αιώνων, νομίζουμε ότι βρισκόμαστε σε σκηνικό παραμυθιού... Τα Παλάτια των Παλαιολόγων, οι κατοικίες των ευγενών (Λάσκαρη, Φραγκόπουλου), οι επιβλητικές εκκλησίες (Αγίου Δημητρίου, Παντάνασσας) και τα μοναστήρια (Περιβλέπτου, Βροντοχίου) συνθέτουν ένα σκηνικό αίγλης αλλοτινών εποχών.

Καθώς κουβαλάμε μαζί μας κάτι από αυτήν την ακαταμάχητη ατμόσφαιρα, συνεχίζουμε προκειμένου να ανακαλύψουμε  ένα αρχαιολογικό μυστήριο, την Πυραμίδα του Ελληνικού, στο νοτιοδυτικό άκρο της αργολικής πεδιάδας κοντά στις πηγές του Ερασίνου ποταμού. Πρόκειται για ένα επιβλητικό μνημείο, ένα μικρό οχηρο, δομημένο από σκληρό γκρίζο ασβεστόλιθο της περιοχής από μεγάλους λιθόπλινθους. Οι ανασκαφικές μαρτυρίες και τα χαρακτηριστικά στοιχεία της δομής απέδειξαν πως η πυραμίδα χρονολογείται στα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα.

Στην πορεία, κατευθυνόμαστε προς το Άργος, την αρχαιότερη πόλη της Ελλάδας! Ξεκινάμε με επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο Ηραίου, σε απόσταση 8 χλμ. από την πόλη, που κατά την αρχαιότητα ήταν το επίσημο θρησκευτικό κέντρο της θεάς Ήρας, πολιούχου της πόλης-κράτους του Άργους. Το φημισμένο ιερό της θεάς (Ηραίο), είναι χτισμένο στη νοτιοανατολική πλαγιά ενός ομαλού υψώματος στους νότιους πρόποδες της οροσειράς Εύβοια (σημερινό Αετόβουνο), ακριβώς κάτω από την ψηλότερη κορυφή της την Ακραία. Στα δυτικά του το μικρό αυτό ύψωμα οριοθετείται από ένα χείμαρρο, το λεγόμενο «Ελευθέριον ύδωρ» (σημερινό Ρέμα του Κάστρου), που χρησιμοποιούσαν οι ιέρειες της θεάς για τον εξαγνισμό τους. Αφού νιώσουμε τη μυστηριακή ατμόσφαιρα του χώρου, κατόπιν, αναχωρούμε για την πόλη του Άργους.

Συνεχίζουμε για τους στρατώνες του Καποδίστρια, στο κέντρο της πόλης, η ιστορία των οποίων ξεκινά  το 1690, καθώς χτίστηκαν από τους Ενετούς και αρχικά χρησιμοποιήθηκαν ως νοσοκομείο. Κατά την επανάσταση του 1821, το οικοδόμημα υπέστη μεγάλη καταστροφή και αναστηλώθηκε από τον Ιωάννη Καποδίστρια λειτουργώντας ως στρατώνας ιππικού, για τους αγωνιστές που πήραν μέρος στον ελληνοϊταλικό πόλεμο. Στην Κατοχή, οι στρατώνες Καποδίστρια έγιναν άντρο ανακρίσεων και βασανισμών, ενώ το αίτημα για την μεταγενέστερη αξιοποίησή τους από τους τοπικούς φορείς εκκρεμούσε από τα χρόνια της Μεταπολίτευσης. Τελικώς, κηρύχτηκαν διατηρητέοι το 1978. Σήμερα, στο συγκεκριμένο οικοδόμημα στεγάζονται το Δημοτικό Θέατρο, η Φιλαρμονική του δήμου, το 1ο Σύστημα Προσκόπων, ενώ ο υπαίθριος χώρος τους χρησιμοποιείται για την πραγματοποίηση των εκάστοτε πολιτιστικών εκδηλώσεων. Συνεχίζουμε για το Αρχαίο Θέατρο που είναι λαξευμένο στον βράχο, το Νυμφαίο, το ρωμαϊκό Ωδείο και την αρχαία Αγορά με την «Παλαίστρα», το «Βουλευτήριο», τα ιερά της Αφροδίτης και του Λυκείου Απόλλωνα. Ακολουθούν οι Ρωμαϊκές Θέρμες και τα Λουτρά, που δίνουν το στίγμα του περάσματος των Ρωμαίων από αυτή τη γη. Τέλος, στο λόφο της Ασπίδας, οι ναοί του Πυθίου Απόλλωνος του Δειραδιώτη και της Οξυδερκούς Αθηνάς αλλά και τα λείψανα των θαλαμωτών τάφων στο «νεκροταφείο της Δειράδας» συμπληρώνουν το σύνολο των βασικών σημείων της περιήγησής μας.

Η ιστορική μας διαδρομή ολοκληρώνεται με επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο της Λέρνας, εκεί που ο μυθικός Ηρακλής σκότωσε την Λερναία Ύδρα! Αφού ξεδιπλωθεί σχεδόν κάθε σημείο της μακραίωνης ιστορίας μπροστά μας, γεμάτοι πανέμορφες εικόνες, θα ξεκινήσουμε για την επιστροφή μας στην Αθήνα.

Το παραπάνω πρόγραμμα είναι ενδεικτικό. 
Το τελικό ενημερωτικό αποστέλλεται
περίπου 3-5 ημέρες
πριν από την εκάστοτε αναχώρηση.