«Κόλιντα Μπάμπω» – Υποδοχή του καινούργιου χρόνου στο Λουτράκι Αριδαίας | 27.12.2019

Μετά το πλούσιο πρωϊνό μας, αναχωρούμε για την Κοζάνη και έχουμε επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο της. Το Ιστορικό-Λαογραφικό και Φυσικής Ιστορίας Μουσείο, στο κέντρο της πόλης, ανήκει στην κατηγορία των Ιστορικών-Λαογραφικών Μουσείων και περιλαμβάνει τις εξής θεματικές κατηγορίες: Έκθεση Φυσικής Ιστορίας (από την Παλαιολιθική εποχή μέχρι και τους νεότερους χρόνους), Αρχαιολογική - Βυζαντινή έκθεση (από το 7000 π.Χ. έως 1453 μ.Χ.), Ιστορική έκθεση (από το 1453 έως 1944), Λαογραφική έκθεση, που θεωρείται και η σημαντικότερη, (από το 1640 έως 1960), Πινακοθήκη νεότερων χρόνων, Συλλογή γραμματοσήμων (1861-2004) και Συλλογή ραδιοφώνων (1930-1960).

Οδεύουμε προς Σέρβια. Η ονομασία των Σερβίων προήλθε από το λατινικό ρήμα «servo» που σημαίνει «φυλάω-παρατηρώ», το οποίο πράγματι ανταποκρίνεται στη γεωγραφία της περιοχής, αφού για αιώνες -και κυρίως επί Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και λόγω της θέσης του, ήταν ένα απόρθητο Φρούριο που έλεγχε τις μοναδικές διόδους μεταξύ Δυτικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας.

Στην περιοχή Μικρόβαλτου του δήμου Σερβίων-Βελβεντού της Δυτικής Μακεδονίας, υπάρχουν γεωλογικές-γεωμορφολογικές δομές που συνιστούν φυσικούς σχηματισμούς και αντιπροσωπεύουν σημαντικές στιγμές της γεωλογικής ιστορίας της γης.

Είναι τα λεγόμενα «Μπουχάρια» (στην τοπική διάλεκτο το όνομά τους σημαίνει «καμινάδες»), μοναδικά στον ελλαδικό χώρο, και βρίσκονται στο Μικρόβαλτο του δήμου Σερβίων-Βελβεντού (πρώην δήμου Καμβουνίων), στο 3^ο χλμ του δρόμου προς το Λιβαδερό, 40 χλμ. νότια της Κοζάνης. Είναι γεωλογικοί σχηματισμοί ηλικίας πολλών χιλιάδων ετών, που δημιουργήθηκαν από χώμα, μάργες (ιζηματογενείς σχηματισμοί μεταξύ ασβεστόλιθου και αργίλου) και κροκάλες, με υλικό συγκόλλησης οξείδια του σιδήρου και διοξείδιο του πυριτίου, σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο των Αθηνών.

Τα «Μπουχάρια» έχουν ύψος 3 -7 μέτρα και στην κορυφή τους έχουν σαν καπέλο, σχιστολιθικές πλάκες και έτσι μοιάζουν σαν τεράστια μανιτάρια. Ενδιαφέρον στην περιοχή παρουσιάζουν ακόμη οι κωνικοί εντυπωσιακοί σχηματισμοί, τα «νοχτάρια», ίδιας προέλευσης και σύστασης με τα «μπουχάρια», χωρίς όμως το σχιστολιθικό «καπέλο», που επεκτείνονται σε μήκος δύο χιλιομέτρων στο ρέμα της Ποταμιάς, στα όρια του π. Δήμου Καμβουνίων με την κοινότητα Λιβαδερού.  Τα «μπουχάρια» και τα «νοχτάρια» συνθέτουν ένα φυσικό τοπίο απαράμιλλης ομορφιάς και υψηλής αισθητικής που καθηλώνει τους επισκέπτες.[Απαιτείται περπάτημα κι άνετα παπούτσια.]

Όπως και να το δούμε, η περιοχή των Μπουχαριών είναι παράξενη,
είναι μυστηριώδης…

Η επόμενη στάση μας, το Βελβεντό. Οικιστικό σύνολο με παραδοσιακό χρώμα, είναι χτισμένο στους πρόποδες των Πιερίων (υψόμ.420μ.), στην κατάφυτη από ροδακινιές και μηλιές κοιλάδα του Aλιάκμονα. Αξιόλογο θρησκευτικό μνημείο του Βελβεντού είναι η εκκλησία της πολιούχου, Κοίμησης της Θεοτόκου (η τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική του 1804, που κατέχει τη θέση παλαιότερου ναού). Το τέμπλο και τα υπόλοιπα κομψοτεχνήματα του Ναού, συνθέτουν ένα αριστούργημα εκκλησιαστικής κληρονομιάς. Τα θέματα είναι αμέτρητα: άνθη, άκανθες, άμπελοι, ιερές και ανθρώπινες μορφές, ανθοδοχεία, ήλιοι, δικέφαλοι αετοί, άγγελοι, ελάφια, λαγοί, λέοντες, πελεκάνοι, φίδια, περιστέρια και πλήθος άλλα, τα οποία συμπλέκονται αρμονικά και μεταμορφώνουν το άψυχο ξύλο σε δοξαστικό και χαρά των ματιών. Οι κίονες του Ναού, οι οποίοι τον χωρίζουν σε τρία κλίτη, είναι φτιαγμένοι από θαυμαστά κιονόκρανα, μικτού κορινθιακού και ιωνικού ρυθμού. Μέσα στο Άγιο Βήμα της κεντρικής Εκκλησίας, φυλάσσεται τμήμα του τέμπλου του παλαιού Ναού του Ιωάννου του Προδρόμου, το οποίο προϋπήρχε στη θέση όπου αργότερα κτίσθηκε ο Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Ο οικισμός, με διατηρητέα κτίρια μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής στο ιστορικό κέντρο του, παρουσίασε οικονομική και πνευματική άνθηση στα χρόνια της Tουρκοκρατίας.

Μπροστά μας «απλώνεται» και μαγεύει το μάτι μας, η Τεχνητή Λίμνη Πολυφύτου. Διαμορφώθηκε κατά τη δεκαετία του 1970, μετά από την κατασκευή του Υδροηλεκτρικού Σταθμού Πολυφύτου.  Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες τεχνητές λίμνες της Ελλάδας, στην οποία πρόσφατα κατασκευάστηκε ένα σύγχρονο πλωτό λιμάνι. Το πρόγραμμα προωθήθηκε μέσω Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης,  με απώτερο σκοπό τη δημιουργία προϋποθέσεων για την ανάπτυξη οικοτουριστικών, ναυταθλητικών και αλιευτικών δραστηριοτήτων στην περιοχή. Το πολυχρηστικό λιμάνι, δημιουργήθηκε με τη μέθοδο των «ασυνεχών πλωτών προβλητών βαρέος τύπου».Στην περιοχή της Λίμνης δραστηριοποιείται ο Ναυτικός Όμιλος Κοζάνης, με ποικίλες ναυταθλητικές δραστηριότητες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η Λίμνη ανήκει στη ΔΕΗ. Η ταχεία ανανέωση του νερού της Λίμνης, της δίνει τη δυνατότητα γρήγορης απομάκρυνσης των ρυπογόνων φορτίων, με αποτέλεσμα να διατηρεί τη «μεσοτροφική» της κατάσταση.

Οι δραστηριότητες για τις οποίες προσφέρεται είναι οι ακόλουθες: κολύμβηση, ιχθυοπαραγωγικές διαδικασίες (ψάρεμα & ιχθυοκαλλιέργεια), αθλητικές δραστηριότητες, άρδευση, αναψυχή κλπ, καλύπτοντας συγχρόνως τις ανάγκες άρδευσης των καλλιεργήσιμων εδαφών της περιοχής.

Επιστροφή στο ξενοδοχείο, από άλλη διαδρομή, μέσω Σκύδρας και Βέροιας, όπου θα έχουμε στάση για να γευθούμε το υπέροχο ραβανί της!

Άφιξη αργά στο ξενοδοχείο μας, δείπνο και διανυκτέρευση.

Μετά το πλούσιο πρωϊνό μας, αναχωρούμε για μια πανέμορφη διαδρομή! Ακολουθούμε τη δια-δρομή προς το γραφικό χωριό Κερασιές. Η Κερασιά είναι ένα ακόμα χωριό της Ορεινής Πέλλας. Χτισμένο πολύ κοντά στο χωριό Καρυδιά, μόλις 13 χλμ. από την Έδεσσα, σε υψόμετρο 800μ. Στο κέ-ντρο του χωριού υπάρχει μία πανέμορφη, παραδοσιακή γραφική πλατεία, στην οποία δεσπόζει έ-νας μεγάλος πλάτανος και γύρω υπάρχουν καφενεία  και παντοπωλεία.
Θα περάσουμε στη συνέχεια από τη Λίμνη Άγρα-Βρυττών-Νησίου. Θα θαυμάσουμε τη λίμνη, που είναι μια τεχνητή λίμνη που δημιουργήθηκε το 1953, στα δυτικά του νομού Πέλλας, για τις ανάγκες του Υδροηλεκτρικού Σταθμού της ΔΕΗ, πάνω στην κοίτη του ποταμού Εδεσσαίου στο σημείο που παλιότερα υπήρχε ένα έλος, γνωστό με την ονομασία «έλη Τιάβου». Στα βόρειά της «σηκώνεται» επι-βλητικά το Καϊμάκτσαλαν (ή Καϊμακτσαλάν) και στα νότια το όρος Βέρμιο. Στα δυτικά της βρίσκεται η λίμνη Βεγορίτιδα, από την οποία ήταν υδατικά εξαρτημένη μέχρι το 1990, και στα ανατολικά, σε α-πόσταση έξι χλμ. βρίσκεται η πόλη της Έδεσσας με τον κάμπο της.
Η λίμνη βρίσκεται σε υψόμετρο 470 μέτρων, και η έκτασή της, μαζί με τις γύρω γεωργικές και δασικές περιοχές φτάνει τα 12.000 στρέμματα. Το βάθος της φτάνει μέχρι τα έξι μέτρα.
Τα νερά της τροφοδοτούνται από τις πηγές στο Νησί και στα Βρυττά καθώς και από τοπικούς χει-μάρρους. Πρόκειται για ένα πανέμορφο υγροβιότοπο με πολλές διαφορετικές εικόνες. Στα δυτικά της βρίσκονται οι «Πηγές» με κρυστάλλινα νερά που εκβάλλουν στη λίμνη και όμορφα αυτοσχέδια ξύλινα γεφυράκια. Οι πανέμορφοι καλαμιώνες, οι δαίδαλοι με τα κανάλια, τα υγρολίβαδα και το
απροσπέλαστο εσωτερικό της, την διαφοροποιούν από πολλούς
άλλους υγροβιότοπους. Η λίμνη Άγρα-Βρυττών-Νησίου είναι από τους πιο όμορφους τόπους για περπάτημα και παρατήρηση της άγριας φύσης στη Βόρεια Ελλάδα!  Θα σταματήσουμε και θα απο-λαύσουμε τη φύση! Αξίζει να θυμόμαστε πως η λίμνη οφείλει το όνομά της στον Μακεδονομάχο Τέλλο Άγρα (Τέλλος Αγαπηνός) που έχασε τη ζωή του πολύ κοντά στο σημερινό χωριό Καρυδιά.
Μετά μας περιμένει μια όμορφη συνέχεια στη λίμνη Bεγορίτιδα, μία περιοχή, που έχει χαρακτηρισθεί ως Περιοχή Κοινοτικού Ενδιαφέροντος στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000. Οι απόκρη-μνες όχθες της αποτελούν ιδανικό καταφύγιο για πλήθος άγριων πουλιών, ενώ τα νερά της φιλο-ξενούν πλήθος ψαριών.
Θα επισκεφθούμε το «Πιπερόκτημα» με Παραδοσιακή Βιοκαλλιέργεια Πιπεριάς Φλωρίνης. Στον Άγιο Παντελεήμονα του Νομού Φλωρίνης, σε υψόμετρο 600μ. και σε ένα ιδιαίτερο ξηρό μικρόκλιμα, η οικογένεια Ναουμίδη, καλλιεργεί τη φημισμένη  κόκκινη πιπεριά Φλωρίνης στο αγρόκτημά της. Την οποία μεταποιεί και συσκευάζει στην πετρόκτιστη μονάδα της, ένα ζωντανό παράδειγμα αρμονικού συνδυασμού παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και σύγχρονων εγκαταστάσεων. Σε περιφραγμένη έ-κταση 80 στρεμμάτων, αποκομμένο από άλλες καλλιέργειες, σε κοντινή απόσταση από τους φημι-σμένους αμπελώνες του Αμυνταίου, το πιπερόκτημα βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Βόρ-ρας. Το ιδιαίτερα ξηρό μικροκλίμα της περιοχής σε συνδυασμό με τη σύσταση του εδάφους και το πλούσιο οικοσύστημα καθιστά ιδανικές τις συνθήκες για την καλλιέργεια της πιπεριάς. Το κλίμα του πιπεροκτήματος είναι ημι-ηπειρωτικό. Η λίμνη Βεγορίτιδα και γειτονική η λίμνη των Πετρών εκατέρω-θεν  συμβάλλουν καθοριστικά στην ηπιότητα του κλίματος η οποία ευνοεί την ανάπτυξη της πιπε-ριάς.  Το φύτευμα, η συγκομιδή της πιπεριάς και το ξεβοτάνισμα γίνονται με το χέρι. Η χρήση φυτο-φαρμάκων είναι απαγορευτική και για τη λίπανση χρησιμοποιούνται μόνο κοπριά από ζώα ελευθέ-ρας βοσκής.
Απόλυτα εναρμονισμένο με τον τόπο καλλιέργειας της πιπεριάς, μέσα στο Πιπερόκτημα, για να εί-ναι η μεταφορά της πιπεριάς κατά τη συγκομιδή η συντομότερη δυνατή, έχουμε χτίσει το Πιπεράδικο.
Πρόκειται για ένα ζωντανό παράδειγμα αρμονικού συνδυασμού παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και σύγχρονων εγκαταστάσεων. Το Πιπεράδικο είναι εξ ολοκλήρου κατασκευασμένο από πέτρα, αδρα-νές υλικό που λειτουργεί προστατευτικά για τη διατήρηση της άριστης ποιότητας της πιπεριάς και  ενδείκνυται για τη διασφάλιση  της  ουδέτερης ατμόσφαιρας  που απαιτείται στους χώρους με-ταποίησης και αποθήκευσης.
Το κόσμημα αυτό των 800 τ.μ. πέρα από τους υπερσύγχρονους χώρους επεξεργασίας και «μαγειρέ-ματος» της πιπεριάς, φιλοξενεί επίσης αίθουσα γευστικής δοκιμής, εκπαιδευτικούς χώρους για μα-θητές, το σπορείο και το κελάρι, όπου φυλάσσονται και ωριμάζουν σε ελεγχόμενη θερμοκρασία τα προϊόντα μας. Το μουσείο πιπεριάς βρίσκεται σε απόσταση 500 μέτρων από το Πιπεράδικο.
Επιστροφή το απόγευμα στο ξενοδοχείο.  Δείπνο και Διανυκτέρευση.

Μετά το πλούσιο πρωϊνό μας θα απολαύσουμε μια ξεκούραστη μέρα, έτσι ώστε να έχουμε δυνάμεις να διασκεδάσουμε το βράδυ! Αφιερωμένη ημέρα στα λουτρά Πόζαρ. Η μόδα των spa, έκανε την τελευταία δεκαετία, διάσημα τα ιαματικά Λουτρά Πόζαρ! Το νερό των λουτρών αναβλύζει σε θερμοκρασία 37ο C, έχει πολλές θεραπευτικές ιδιότητες και είναι πόσιμο. Η λέξη «πόζαρ» σημαίνει θράκα, αναμμένο κάρβουνο. Κατά τους Βαλκανικούς πολέμους, στην περιοχή ήταν οχυρωμένος ο σερβικός στρατός. Ένας Σέρβος ενθουσιασμένος από τα ζεστά νερά έφτιαξε την πρώτη γούρνα. Μετά τη συνθήκη του Νεϊγί το 1919, η περιοχή της Αριδαίας επιστρέφει στο ελληνικό κράτος και αρχίζει η διαχείριση των λουτρών από έναν Αθηναίο αρχικά και αργότερα από τον Πόντιο γαμπρό του, ο οποίος ύστερα από απαλλο-τροίωση των κτημάτων γύρω από τις πηγές, έχτισε το υδροθεραπευτήριο. Από το 1982-1994 τα λου-τρά ανήκαν στην κοινότητα Λουτρακίου. Το 1994, μάλιστα κατασκευάστηκε η πισίνα. Σήμερα,  τα λουτρά διαχειρίζεται ο δήμος Αλμωπίας.
Οι ιαματικές πηγές των Λουτρών Πόζαρ αναβλύζουν σε υψόμετρο 390μ. Δημιουργούνται από το νερό της βροχής, το οποίο εισχωρεί στο έδαφος σε μεγάλο βάθος,θερμαίνεται, στη συνέχεια ανε-βαίνει ψηλότερα και σταδιακά εμπλουτίζεται με μέταλλα και άλλα στοιχεία.
Ξεχωριστή ομορφιά στον τόπο προσδίδουν οι φυσικοί καταρράκτες κατά μήκος του ποταμού, με ιαματικό νερό, όπου μπορεί ο επισκέπτης να κάνει το μπάνιο του τόσο για λόγους υγείας όσο και για λόγους αναψυχής. Θα προσφέρουμε είσοδο στον καταρράκτη. Υπόλοιπες υπηρεσίες λουτρών: ατομικά έξοδα. Tο πάρκο αποτελείται από σύμπλεγμα 17 σπηλαίων και τα παλαιοντολογικά ευρήμα-τα που έχουν βρεθεί στο εσωτερικό τους, είναι μάρτυρες της κατοίκησης της περιοχής από τη Νεο-λιθική Εποχή.
Πολλά από αυτά εκτίθενται στο Φυσιογραφικό – Λαογραφικό Μουσείο των Λουτρών, συνοδεία πλούσιου φωτογραφικού υλικού. 

Τα Λουτρά Πόζαρ αποτελούν ένας προορισμό, που συνδυάζει αρμονικά
δύο από τα βασικά στοιχεία της ελληνικής φύσης:
Λαξευμένη από το χρόνο γη!
Τρεχούμενο νερό που πηγάζει από έξι πηγές
και φημίζεται για τις θεραπευτικές του ιδιότητες!

Το βράδυ, στην πλατεία του χωριού, θα απολαύσουμε το έθιμο της «Κόλιντα Μπάμπω». «Κόλιντα μπά-μπω» σημαίνει «Κάλαντα στη γιαγιά»... συγκεκριμένα, η λέξη Κάλαντα (Κόλιντα) προέρχεται από τη λατινι-κή «calenda», που διαμορφώθηκε από το ελληνικό ρήμα καλώ, ενώ η λέξη  μπάμπω προέρχεται από το βάβω = γιαγιά (αρχαίο ελληνικό ουσιαστικό).
Οι κάτοικοι της περιοχής ανάβουν το βράδυ της 30ης Δεκεμβρίου φωτιές φωνάζοντας «κόλιντα μπάμπω». Σύμ-φωνα με το έθιμο οι φωτιές ανάβουν για να υποδεχτούν με χαρά και γλέντι και εξαγνισμό το νέο χρόνο.  Το «Κό-λιντα Μπάμπω» φυσικά δεν είναι παρά τα κάλαντα στη γιαγιά, μια φράση που είναι γνωστή σε πάρα πολλές περιοχές της Ελλάδας και την συναντούμε όχι μόνο στην Μακεδονία αλλά και στην Θράκη. 
Δείπνο και Διανυκτέρευση.

Πλούσιο πρόγευμα και αναχωρούμε ααπό μια άλλη διαδρομή μέσω Φλώρινας και Πισοδερίου, για τις «Διεθνείς Πρέσπες», τα «υγρά σύνορα» της Ελλάδας με τα Βαλκάνια. Η περιοχή έχει ανακηρυχθεί προστατευόμενη περιοχή λόγω φυσικού κάλλους και της πλούσιας χλωρίδας και πανίδας. Στη Μι-κρή Πρέσπα υπάρχει το νησάκι του Αγίου Αχιλλείου, όπου με πλωτή γέφυρα δίνεται η δυνατότητα να το επισκεφθούμε.
Θα σταματήσουμε στο χωριό Άγιος Γερμανός, με την ομώνυμη βασιλική εκκλησία. Ψωνίστε παρα-δοσιακά προϊόντα και βέβαια τα ξακουστά φασόλια Πρεσπών. Ο παραδοσιακός οικισμός Ψαρά-δες είναι το μοναδικό ελληνικό χωριό στις όχθες της Μεγάλης Πρέσπας. Δοκιμάστε ψάρια της λί-μνης, πιπεριές Φλωρίνης αλλά και πολλές άλλες ντόπιες λιχουδιές. Όσοι επιθυμούν μπορούν να έχουν μία λιμναία περιήγηση με βάρκα (ατομικά έξοδα) για να δουν τα παμπάλαια ασκηταριά της Μεγάλης Πρέσπας. Θα «κλείσουμε» στην επιστροφή μας, μεσώ άλλης διαδρομής, οδεύοντας προς τη γραφική Καστοριά. Απαραίτητη στάση στο Δισπηλιό και τον λιμναίο οικισμό που μαρτυρά πως η περιοχή κατοικούνταν από τα νεολιθικά χρόνια. Σύντομη περιήγηση στην πόλη της Καστοριάς, περίπατο στη λίμνη, καφεδάκι και αργά το απόγευμα, επιστροφή στο ξενοδοχείο μας, δείπνο και διανυκτέρευση.

Πλούσιος πρωινός μπουφές. Check-out από το ξενοδοχείο μας. Ημέρα ελεύθερη να χαρείτε το χω-ριό και να κάνετε τα τελευταία ψώνια σας! Στη συνέχεια αναχώρηση για οινογευσία! Σε απόσταση 30’ και μέσα από μία πανέμορφη διαδρομή δίπλα στη λίμνη Βεγορίτιδα, βρίσκεται το οινοποιείο του Κτήματος Άλφα. Πρόκειται για μία σύγχρονη οινοποιητική μονάδα, με μεγάλο όγκο εξαγωγών σε Αμερική και Ευρώπη, στην οποία οι επισκέπτες μπορούν να περιηγηθούν στις εγκαταστάσεις, γνω-ρίζοντας από κοντά όλα τα στάδια ωρίμανσης και εμφιάλωσης των κρασιών. Στο τέλος, οι επισκέ-πτες έχουν τη δυνατότητα να δοκιμάσουν ορισμένες από τις εκλεκτές ετικέτες κρασιών του κτήματος (σε περίπτωση που το Κτήμα δεν είναι ανοικτό αυτή την ημέρα, η οινογευσία θα πραγματοποιηθεί μία άλλη ημέρα της εκδρομής). Χρόνος για καφέ και φαγητό, σε ενδιάμεση στάση. Πορεία προς Αθήνα με επιπρόσθετες στάσεις.