Πετρόκτιστη Αρκαδία | Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2019

Πλούσιο πρωινό πρόγευμα και νωρίς το πρωί ξεκινάμε για να γνωρίσουμε όλα τα γνωστά πανέμορφα Αρκαδικά χωριά. Αρχίζουμε την μέρα μας ανεβαίνοντας προς το γραφικό Βαλτεσινίκο. Κατάφυτο με έλατα και καρυδιές, γεμάτο με κόκκινες κεραμιδένιες στέγες, επιβλητικές εκκλησιές, τρεχούμενα νερά και κρυστάλλινο αέρα! Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ονομασία του χωριού, που είναι γεγονός ότι είναι η μοναδική στην Ελλάδα. Σύμφωνα με μια άποψη η κατάληξη "-ικο" παραπέμπει σε σλαβικό όνομα και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι από την περιοχή πέρασαν Σλάβικα φύλα. Οι υποστηρικτές της άποψης αυτής υπερθεματίζουν μάλιστα επικαλούμενοι και την ύπαρξη και άλλων τοπωνυμιών στην περιοχή με την ίδια κατάληξη: «Μπεζένικο», «Γκαρζένικο», «Μπαρμπεσινίκο».
Ακολουθούν τα γραφικά Μαγούλιανα, το υψηλότερο χωριό της Πελοποννήσου: στα 1.365 μέτρα ύψος, στέκεται αυτό το γραφικό πανέμορφο χωριό! Από εδώ θα συνεχίσουμε για 6 ακόμη χιλιόμετρα μέχρι το γειτονικό χωριό Λάστα, όπου θα σταματήσουμε στο «αυτοδιαχειριζόμενο καφενείο» του χωριού, δίπλα ακριβώς στην εκκλησία. Εδώ θα ψήσουμε και θα σερβίρουμε μόνοι μας το καφεδάκι μας, και αφού τακτοποιήσουμε όπως τα βρήκαμε τα σκεύη που χρησιμοποιήσαμε για συνεχίσουμε τη διαδρομή μας.
Κατεβαίνουμε προς την ιστορική Δημητσάνα με τους μπαρουτόμυλους και το μουσείο υδροκίνησης. Σε μισή ώρα περίπου θα βρισκόμαστε στο Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης (ΠΙΟΠ). Τα εργαστήρια περιβάλλονται από πυκνή βλάστηση και άφθονα τρεχούμενα νερά, όπου μπορείτε να περιηγηθείτε. Το πρώτο κτίριο στεγάζει νεροτριβή και αλευρόμυλο με οριζόντια φτερωτή. Στο διπλανό δωματιάκι, με το τζάκι, ζούσε ο μυλωνάς με την οικογένειά του, κατά κανόνα πολυμελή. Έξω από τον μύλο θα δείτε ρακοκάζανο, που στηνόταν στην ύπαιθρο μετά τον τρύγο, για την παραγωγή τσίπουρου από τα στέμφυλα. Ακριβώς απέναντι, διώροφο κτήριο στέγαζε την κατοικία του βυρσοδέψη (πάνω) και το βυρσοδεψείο (κάτω). Το εσωτερικό του εργαστηρίου είναι χωρισμένο σε ζώνες που αντιστοιχούν στα διάφορα στάδια επεξεργασίας των δερμάτων. Το λιθόστρωτο οδηγεί σε πλάτωμα, όπου διαμορφώνεται φυσική δεξαμενή, και καταλήγει στον μπαρουτόμυλο. Το μπαρούτι, ισχυρό στοιχείο της πολιτισμικής ταυτότητας της περιοχής, διατηρείται ζωντανό στη μνήμη και τις αφηγήσεις των κατοίκων της. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, οι Δημητσανίτες τροφοδοτούσαν τον αγώνα με το απαραίτητο αυτό πολεμικό υλικό. Ο Κολοκοτρώνης γράφει χαρακτηριστικά: «Μπαρούτι είχαμε, έκαμνε η Δημιτζάνα». Εδώ μπορείτε να δείτε τον κινούμενο μηχανισμό ενός μπαρουτόμυλου με κοπάνια, που είχε εξαφανιστεί στην Ευρώπη ήδη από τον 18ο αιώνα, ενώ στη Δημητσάνα χρησιμοποιήθηκε κατά την Επανάσταση, αλλά και έως τις αρχές του 20ού αιώνα.
Περίπου 3 χλμ. από τον γραφικό και ιστορικό οικισμό της Δημητσάνας, μέσα σε κατάφυτη τοποθεσία, συναντάμε την Ιερά Μονή της Παναγίας των Αιμυαλών, η οποία αρχικά χτίστηκε μέσα στο βράχο. Η Μονή ιδρύθηκε το 1608, σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή, από τον ιερομόναχο και πνευματικό Γρηγόριο Κοντογιάννη και την αδελφή του, μοναχή Ευπραξία Κοντογιάννη (ή αλλιώς Παϊσία), οι οποίοι κατάγονταν από το χωριό Αιμυαλοί της Μεσσηνίας, εξού και το όνομα που πήρε η νέα μονή. Κάποιες φορές το ονομά της απαντάται και ως «Μονή Ομαλών ή Ομυαλών». Ως προς την ετυμολογία του ονόματος «Αιμυαλοί», κάποιοι αμφισβητούν την ελληνική του προέλευση, στη Μάνη όμως «αιμυαλός» σημαίνει βρώσιμος κοχλίας. Η είσοδος στη Μονή γίνεται μέσα από μία πύλη, η οποία οδηγεί σε κατσπράσινο περίβολο. Τα πρώτα κελιά ήταν σφηνωμένα μέσα στο βράχο και διακρίνονται ακόμα τα ερείπιά τους.
Θα συνεχίσουμε για την Στεμνίτσα, διατηρητέος οικισμός της Αρκαδίας και από τα ομορφότερα χωριά της Γορτυνίας. Είναι χτισμένη στα 1.090 μ. υψόμετρο, στις δυτικές πλαγιές του Μαινάλου και ακριβώς πάνω από το φαράγγι του ποταμού Λούσιου.
Εντυπωσιάζει η πλατεία με το ωραίο καμπαναριό και τον Αγιο Γεώργιο με τις τοιχογραφίες του Φώτη Κόντογλου. Ήδη από τα μεταβυζαντινά χρόνια η Στεμνίτσα αποτελεί αργυροχρυσοχοϊκό και μεταλλουργικό κέντρο με ονομαστούς τεχνίτες που ταξιδεύουν σε όλη την Ελλάδα και εδραιώνουν μια μακραίωνη παράδοση στο χώρο της αργυροχρυσοχοΐας.

Απογευματινό καφεδάκι στην Καρίταινα, από τα πιο γραφικά χωριά της Αρκαδίας. Έχει χαρακτηρισθεί από το 1978 παραδοσιακός οικισμός με ιστορικό και αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον.
Και ποιός δεν θυμάται, το πεντάτοξο πέτρινο γεφύρι κάστρο που στόλιζε τα  «πάλαι ποτέ πεντοχίλιαρα» και που χρονολογείται από τον 13ο αιώνα και είναι επισκέψιμο κάθε ώρα της ημέρας, χωρίς ωράρια και εισιτήρια. Την ημέρα το κάστρο απολαμβάνει πανοραμική θέα στο αμφιθεατρικά κτισμένο χωριουδάκι και το φαράγγι του Λούσιου. 
Επιστροφή στο ξενοδοχείο μας. Δείπνο και διανυκτέρευση.

Μετά το πρωινό μας θα ξεκινήσουμε την ημέρα μας με επίσκεψη στην Αρχαία Ολυμπία. Ξενάγηση με πιστοποιημένο ξεναγό στον αρχαιολογικό χώρο.
Ανεβαίνουμε προς το μοναδικό στο είδος του οροπέδιο Φολόης, ένα από τα μεγαλύτερα δρυοδάση, που υπήρξε μυθική κατοικία των Κενταύρων. Η «υψίκορμος Δρύς» το περήφανο αυτό «Δέντρο» καλύπτει μια έκταση 42 χιλιάδων στρεμμάτων! Βρίσκεται στην ορεινή Ηλεία στα σύνορα Αρκαδίας Αχαίας στους ΝΔ πρόποδες του όρους Ερυμάνθου.
Πήρε το όνομά του από την μυθολογία και τον βασιλιά των Κενταύρων Φόλο, φίλο του ήρωα Ηρακλή.
Σε όλο το οροπέδιο κυριαρχεί η ευθύκορμη βελανιδιά (δρυς), την οποία ο λαός της περιοχής ονόμασε Κάπελη, που σημαίνει πυκνό δάσος ή άφθονο δάσος. Η Κάπελη λέγεται και «μπαλκόνι της Ηλείας»! Από τα ψηλότερα βουνά φαίνεται σαν μεγάλο αλώνι με ακτίνα δέκα χιλιομέτρων, ενώ από τα χαμηλότερα σαν δρεπάνι. Είναι ένα από τα σπανιότερα δάση, μοναδικό στα Βαλκάνια. Οι βελανιδιές του είναι ψηλές, άλλες ευθείς σαν κυπαρίσσια και άλλες χοντρές πολύκλωνες σαν «βασίλισσες του δάσους». Κάτω από τον ίσκιο τους ευδοκιμεί μόνο η φτερίνα και τα σφερδούκλια. Η Κάπελη παλαιότερα ήταν όλη ενωμένη, τώρα πλέον αποτελείται από τη λεγόμενη από τούς ντόπιους Αντρωνέικη, την οποία χωρίζει μεγάλη χαράδρα με την Κουμανέικη και την Γιαρμενέικη. Εδώ πηγάζει ο Πηνειός ποταμός ή Πηνειακός Λάδωνας και σχηματίζεται το φαράγγι γύρω από το Αντρώνι, που χαρακτηρίζεται ως οικότοπος μεγάλης ιστορικής και οικολογικής αξίας. Λέγεται ότι εδώ ο Ηρακλής έριξε δίχτυ για να πιάσει τον Ερυμάνθιο Κάπρο. Ο περίπατος το φθινόπωρο στο φαράγγι και στο δάσος είναι μοναδικός!
 Η πινακίδα στην τελευταία στροφή πριν το δάσος εξακολουθεί να γράφει «επισκεφθείτε το μπαλκόνι της Ηλείας, το μέρος όπου έζησε ο Κένταυρος Φόλος».

Μετάβαση στη Λάμπεια για ελεύθερο γεύμα και καφεδάκι. Σήμερα, η Λάμπεια ή Δίβρη υπάγεται στο Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας. Σκαρφαλωμένη στα 850 μ., σε πλαγιά ανάμεσα στους πρόποδες των βουνών Λάμπεια και Αστράς, η όμορφη Δίβρη ή Λάμπεια, απλώνει τα πετρόχτιστα σπίτια της κάτω από τα έλατα και πάνω από τη ρεματιά όπου τρέχουν τα νερά από τις πλαγιές του Ερυμάνθου δημιουργώντας τον διβριώτικο χείμαρρο. Η αρχιτεκτονική των σπιτιών είναι χαρακτηριστική στα παλιά αρχοντικά: πετρόχτιστα διώροφα ή τριώροφα σπίτια, με κατώι, μεσιανό και ανώι, ενώ η στέγη είναι τετράριχτη με κεραμίδια. Χαρακτηριστικά είναι τα ξύλινα μπαλκόνια με πλέγμα. Ο φούρνος, τα παλιομοδίτικα μαγαζιά με τα τυροκομικά, το καφενείο, οι λίγες ταβέρνες που σερβίρουν ντόπια κρεατικά δίπλα στο τζάκι, τα πέτρινα κεραμοσκέπαστα σπίτια με τα ξύλινα μπαλκόνια και τα χαγιάτια συνθέτουν το σκηνικό της. Εξαιρετικό δείγμα αρχιτεκτονικής είναι το Δημοτικό Σχολείο που κατασκευάστηκε με δωρεά του Ανδρέα Συγγρού και σήμερα στεγάζει το Πνευματικό Κέντρο, αλλά και το πρώην Παρθεναγωγείο- τωρινό Γυμνάσιο. Κάθε γειτονιά του κεφαλοχωριού έχει το δικό της ενδιαφέρον. Στους Περδικαράδες θα θαυμάσετε τα αρχοντικά του 19ου αιώνα, το Στεφανοπούλειο και το Πετραλαίικο όπου έζησαν οι πλούσιες οικογένειες του χωριού. Εδώ επίσης στέκει η Μητρόπολη του Αγίου Νικολάου, η οποία πρωτοκτίστηκε τον 16ο αιώνα. Εξαιρετικά θρησκευτικά αξιοθέατα θα σας μαγνητίσουν στους Γκρουστάδες. Ο ναός των Αγίων Αναργύρων με το επιβλητικό καμπαναριό, αλλά και ο παλιότερος ναός της περιοχής, η μικρή βυζαντινή εκκλησία της Αγίας Τριάδας (του 12ου αιώνα) με τη μοναδική αγιογράφηση.
Επιστροφή στο ξενοδοχείο μας. Δείπνο και διανυκτέρευση.

Check out από το ξενοδοχείο μας. Σήμερα, παίρνοντας το δρόμο της επιστροφής για την Αθήνα, δεν θα μπορούσαμε να μην επισκεφθούμε το περήφανο Λιμποβίσι, στα 1.200 μέτρα ύψος, πάνω από τις χαράδρες του Μαινάλου. Περνάμε μέσα από το πυκνό ελατόδασος μέσα από μια διαδρομή… απλά μαγευτική!
Το Λιμποβίσι είναι το χωριό των Κολοκοτρωναίων, η αετοφωλιά τους! Εδώ έζησαν 12 ολόκληρες γενιές αυτής της σπουδαίας οικογένειας. Συχνή εξάλλου είναι η μνημόνευση του ιστορικού αυτού τόπου, στα δημοτικά τραγούδια σε συνδυασμό πάντοτε με τη ζωή και τη δράση των Κολοκοτρωναίων. Εκείνο όμως που δεν πρέπει να παραλειφθεί είναι η αναγνώριση του ίδιου του Κολοκοτρώνη πως κατάγεται από το Λιμποβίσι: Κατά την εξέτασή του στο δικαστήριο μεταξύ άλλων ρωτήθηκε από τον Πρόεδρο από πού κατάγεται και ο Κολοκοτρώνης απάντησε χωρίς δισταγμό ότι κατάγεται από το Λιμποβίσι!
Σήμερα λοιπόν θα επισκεφθούμε  το πατρογονικό του Κολοκοτρώνη, το οποίο, έχει ανακατασκευαστεί και λειτουργεί ως μουσείο της οικογένειας και του αγώνα των Ελλήνων το 1821. Ο γύρω χώρος έχει εξωραϊστεί, ενώ έχει αναστυλωθεί και η εκκλησία του Άη – Γιάννη, πνευματικό καταφύγιο του Κολοκοτρώνη και των εμπιστευμένων του. Οι Λιμποβισιώτες υπήρξαν το στέρεο αποκούμπι του Γέρου του Μοριά στις δύσκολες συνθήκες στους αγώνες και στις πολλές απελπισίες. Θα απολαύσουμε το καφεδάκι μας στο ιστορικό καφενείο στην πλατεία του χωριού με τις γάργαρες πηγές... Το πλάτωμά του αγναντεύει το Μαίναλο και το ιερό Αρκουδόρεμα, το καταφύγιο της Άρκτου των Αρκάδων. Ελεύθερος χρόνος για να απολαύσουμε το μαγευτικό ιστορικό χωριό του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και στη συνέχεια επιστροφή στην Αθήνα.