fb

Πληροφορίες για: Ηνωμένο Βασίλειο

Περιγραφή

Το Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και της Βορείου Ιρλανδίας (αγγλικά: United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) είναι κράτος της βορειοδυτικής Ευρώπης, με έκταση 244.820 τ.χλμ.. Βορειοδυτικά συνορεύει με την Ιρλανδία και βρέχεται περιμετρικά από τη Βόρεια Θάλασσα. Πρόκειται για νησιωτική χώρα με μοναδικά χερσαία σύνορα 360 χλμ. περίπου με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας στη νήσο Ιρλανδία. Το συνολικό έδαφος της χώρας διαμοιράζεται ανάμεσα στις Βρετανικές Νήσους -τα δύο μεγάλα νησιά του Bρετανικού Aρχιπελάγους- και τα πολυάριθμα μικρά νησιά που βρίσκονται κοντά στις βρετανικές ακτές, όπως οι Ορκάδες, οι νήσοι Σέτλαντ και οι Εβρίδες, το Άνγκλεσι και το νησί Mαν στην Ιρλανδική θάλασσα. Τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου αποτελεί επίσης η νήσος Γουάιτ και τα Νησιά της Μάγχης. Το Ηνωμένο Βασίλειο ως κρατική οντότητα είναι συχνά γνωστό με το αποδεκτό όνομα Μεγάλη Βρετανία και το μη αποδεκτό από τους Σκώτους, τους Ουαλούς και τους κατοίκους της Βορείου Ιρλανδίας, Αγγλία. Οι εθνότητες που περιλαμβάνει καθορίζονται από τέσσερις περιοχές: την Αγγλία, τη Σκωτία, την Ουαλία και τη Βόρεια Ιρλανδία (Όλστερ).

Η ιστορία της Μεγάλης Βρετανίας αρχίζει από την 1η χιλιετία π.Χ.. Την εποχή αυτή κατοικήθηκε από τους Βρετανούς, που ανήκαν στις κελτικές φυλές. Η αρχαιότερη αναφορά σχετικά με την περιοχή προέρχεται από το λεγόμενο «Μασσαλιώτικο Περίπλου», που πιστεύεται πως γράφηκε τον 6ο αιώνα π.Χ., και μερικά αποσπάσματά του διασώθηκαν στο μεταγενέστερο έργο του Αβιηνού Ora Maritima. Εκεί η περιοχή αναφέρεται με τον όρο «Albionum» (Αλβιώνα), ενώ γίνεται αναφορά και για το γένος των «Hiernorum» (Ιερνών), προγόνων των Ιρλανδών. Πριν από την εμφάνιση του Ora Maritima πάντως υπάρχουν αναφορές για τα νησιά Αλβίων και Ιέρνη από τον 4ο αιώνα π.Χ. (ο όρος «Αλβιώνα», μαζί με τον χαρακτηρισμό «Γηραιά», χρησιμοποιείται κάποιες φορές ως εναλλακτικό όνομα για τη Μεγάλη Βρετανία). Στο ταξίδι του Πυθέα, στο «Περί Ωκεανού», τα νησιά αναφέρονται με τον όρο «Πρεττανικές Νήσοι», από το όνομα μίας ομάδας Γαλατών, των Pritani (Πρεττανοί), με τους οποίους ο Πυθέας θεωρεί πως έχουν συγγενικές σχέσεις οι κάτοικοι του νησιού. Αργότερα, τον 1ο π.Χ. αιώνα, κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους, έγινε ρωμαϊκή επαρχία, αλλά παρά τις προσπάθειές τους, δεν μπόρεσαν να εκρωμαΐσουν τον πληθυσμό της. Άλλαξαν ελαφρά το όνομα με το οποίο περιγράφει τα νησιά ο Πυθέας σε «Britannia» και ονόμασαν τους κατοίκους «Britons». Από το 150-650 μ.Χ. αρχίζει η κατάκτηση του νησιού (εκτός από την περιοχή της Σκωτίας) από τους Άγγλους, τους Σάξονες, τους Ιούτους, που ήταν γερμανικές φυλές. Οι Κέλτες τελικά είτε έγιναν δούλοι των γερμανικών φυλών είτε μετανάστευσαν στα βόρεια του νησιού. Οι νέοι άποικοι, οι Αγγλοσάξονες, εγκαταστάθηκαν και δημιούργησαν διάφορα βασίλεια και άρχισε η συστηματική διαδικασία του εκφεουδαρχισμού της χώρας. Αργότερα, τον 9ο αιώνα μ.Χ., όλα τα αγγλοσαξονικά βασίλεια ενώθηκαν και αποτέλεσαν ένα, με το όνομα Αγγλία. Στο διάστημα αυτό άρχισαν τις επιδρομές στο νησί και οι Βίκινγκς, κυρίως της Δανίας και της Νορβηγίας. Το αποτέλεσμα ήταν ένα μεγάλο μέρος να το καταλάβουν οι Βίκινγκς και να το κρατήσουν μέχρι τα μέσα του 10ου αιώνα. Οι βασιλείς της Αγγλίας, αφού στηρίχτηκαν στους διάφορους ιππότες, αύξησαν την επιρροή τους και κατάφεραν να ενισχύσουν την εξουσία τους απέναντι στους φεουδάρχες. Στο διάστημα αυτό η Αγγλία κατέλαβε ένα μέρος από τη Γαλλία. Τελικά, την εποχή του Ιωάννη του Ακτήμονα ξεσηκώθηκαν οι βαρώνοι με αποτέλεσμα ο βασιλιάς να υποχωρήσει και να τους παραχωρήσει σημαντικά προνόμια, τη λεγόμενη Μάγκνα Κάρτα (καταστατικός χάρτης δικαιωμάτων). Στα 1265 δημιουργήθηκε η πρώτη βουλή. Στα επόμενα χρόνια (1337-1453) άρχισε ο λεγόμενος εκατονταετής πόλεμος, με αποτέλεσμα να χάσει η Αγγλία τις κτήσεις της στην Ευρώπη, εκτός από το Καλαί. Στη συνέχεια πέρασε από διάφορες φάσεις μέχρι το 1640, οπότε άρχισε η αστική επανάσταση που έληξε το 1660. Στα 1649, τα βασιλικά στρατεύματα νικήθηκαν, ο βασιλιάς Κάρολος ο Α΄ θανατώθηκε και η χώρα απέκτησε δημοκρατικό πολίτευμα. Αργότερα, το 1653 εγκαθιδρύθηκε το προτεκτοράτο του Κρόμγουελ και το 1660 έγινε η παλινόρθωση του Οίκου των Στιούαρτ. Στο διάστημα από 1660 μέχρι 1688-89, σχηματίστηκαν τα κόμματα των Τόρις και των Ουίγων, που εναλλάσσονταν στην εξουσία. Η χώρα ονομάστηκε Μεγάλη Βρετανία κατά τον 17ο αιώνα, όταν οι βασιλείς της Σκωτίας έγιναν και Βασιλείς της Αγγλίας. Στη διάρκεια του 17ου και 18ου αιώνα, η Αγγλία κατέκτησε τεράστια εδάφη στις Ινδίες και την Αμερική, αφού συνέτριψε τον γαλλικό στόλο και εξασφάλισε την κυριαρχία των θαλασσών. Στο διάστημα από τα τέλη του 18ου αιώνα και τις αρχές του 19ου πρωτοστάτησε στη δημιουργία αντιγαλλικού συνασπισμού, που τελικά οδήγησε στη συντριβή του Ναπολέοντα, με αποτέλεσμα να βγει κερδισμένη, αφού απέκτησε και τις γαλλικές αποικίες στην Αφρική και την Ασία. Η βιομηχανική επανάσταση έδωσε διέξοδο στις εσωτερικές αντιθέσεις της. Το 1830 απέκτησαν πολιτικές ελευθερίες οι Καθολικοί και οι Εβραίοι. Όλο αυτό το διάστημα μέχρι τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, επεξέτεινε τις κτήσεις της. Μετά από αυτόν όμως, η άλλοτε κραταιά Μεγάλη Βρετανία άρχισε να κλονίζεται ανεπανόρθωτα. Το 1922 παραχώρησε την ανεξαρτησία στην Δημοκρατία της Ιρλανδίας και το 1932 στο Ιράκ. Στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο πήρε μέρος από την αρχή και σήκωσε ένα αρκετά μεγάλο βάρος. Το τέλος του πολέμου σήμανε και το τέλος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας.

Γλώσσες
Δεν υπάρχει επίσημη γλώσσα αλλά κυριαρχεί η αγγλική με 95%. Υπάρχουν ακόμη ομάδες που μιλούν κέλτικες γλώσσες: Ουαλική (25% του πληθυσμού στην Ουαλία, περίπου 610.000 ομιλητές), Σκωτική Γαελική γλώσσα (60.000 ομιλητές). Επίσης μιλιέται η Σκωτική γλώσσα (Σκωτς) (1.500.000 ομιλητές στην Σκωτία και 30.000 στην Βόρειο Ιρλανδία).

Πολιτισμός

Παράλληλα με την οικονομική και πολιτική ανάπτυξη, αναπτύσσονται στη χώρα τα γράμματα και οι τέχνες. Τα πρώτα καλλιτεχνικά λείψανα είναι τα μεγαλιθικά ιερά του Έιβμπερι, που χρονολογούνται μεταξύ του 1900-1600 π.Χ. Στη συνέχεια, μετά την κατάκτηση της απ' τους Ρωμαίους, οι τελευταίοι δίδαξαν το δικό τους πολιτισμό στους ντόπιους. Με τη διάδοση του χριστιανισμού στα νησιά, αρχίζει μια καινούρια εποχή για την τέχνη. Αρχίζουν να κατασκευάζονται διάφοροι ναοί, μερικοί απ' τους οποίους καταστράφηκαν απ' την εισβολή και την κυριαρχία των Ούννων, ενώ μερικοί απ' αυτούς εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να υπάρχουν. Η νορμανδική κατάκτηση των βρετανικών νησιών έπαιξε αποφασιστική σημασία στην όλη καλλιτεχνική εξέλιξη, που εξακολουθεί να εκφράζεται με τη μορφή διάφορων αρχιτεκτονικών κτισμάτων και με τη ζωγραφική. Οι νέες αντιλήψεις για την τέχνη, που αναπτύχθηκαν στην υπόλοιπη Ευρώπη κατά την Αναγέννηση, άρχισαν να φτάνουν στη Βρετανία την εποχή του Ερρίκου του Η', που κάλεσε στην αυλή του διάφορους Ευρωπαίους καλλιτέχνες. Αργότερα, το 1768, ο Γεώργιος ο Γ΄, δημιούργησε τη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών, ενώ η ζωγραφική και η γλυπτική γνωρίζει μια κάποια ανάπτυξη, χωρίς να δημιουργεί και τη δικιά της σχολή, όπως έγινε μ' άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η λογοτεχνία στη Βρετανία αρχίζει να γνωρίζει ανάπτυξη και να βρίσκει το χαρακτήρα της μετά την εισβολή των Νορμανδών, στα 1066. Οι Νορμανδοί επέβαλλαν στους Άγγλους τη γλώσσα τους και τον πολιτισμό τους. Απ' την εποχή αυτή υπάρχουν μερικές ιστορίες με ιππότες και διάφοροι ρύλοι, όπως οι Αρθούριοι, που αρχικά γράφτηκαν στα λατινικά, αργότερα μεταφράστηκαν στα φραγκονορμανδικά και τέλος στα αγγλικά. Κατά την Αναγέννηση, η λογοτεχνία έχει να επιδείξει μερικούς δυναμικούς εκπροσώπους, που ανάμεσά τους ξεχωρίζει ο Τόμας Μουρ. Πριν απ' την επικράτηση των πουριτανών, το 1642, θα πρέπει ν' αναφερθεί κι ο κορυφαίος ποιητής της Αγγλίας, ο Σαίξπηρ. Μετά την επανάσταση του 1688, κάνει την εμφάνισή του το ρεαλιστικό μυθιστόρημα, που έχει ως θέμα του την καθημερινή ζωή. Κυριότεροι εκπρόσωποι της περιόδου αυτής είναι ο Ντάνιελ Ντεφόε, ο Τόμπιας Σμόλλετ και άλλοι. Απ' τους ρομαντικούς πρέπει ν' αναφερθούν ο Τζον Κητς, η Μαίρη Σέλλεϋ και ο Λόρδος Βύρων. Τα μετέπειτα χρόνια και μέχρι τα σημερινά υπάρχει πληθώρα λογοτεχνών, αλλά και πληθώρα τάσεων και αναζητήσεων. Ανάμεσα στα πιο γνωστά ονόματα θα πρέπει να αναφερθούν οι Τζόζεφ Κόνραντ, Τόμας Χάρντυ, Ράντγιαρντ Κίπλινγκ, Όσκαρ Ουάιλντ, Τ.Σ. Έλιοτ, Γκράχαμ Γκρην, Λώρενς Ντάρελ και άλλοι.

Το πολίτευμα του Ηνωμένου Βασιλείου είναι Βασιλευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Η νομοθετική εξουσία ασκείται από το κοινοβούλιο, που αποτελείται από δύο σώματα, τη Βουλή των Λόρδων και τη Βουλή των Κοινοτήτων. Τα μικρότερα Έθνη του Ηνωμένου Βασιλείου, η Βόρεια Ιρλανδία, η Ουαλία και η Σκωτία διαθέτουν από το 1998 τοπικά αιρετά νομοθετικά σώματα και κυβερνήσεις. Η κεντρική κυβέρνηση έχει παραχωρήσει στα σώματα αυτά αρμοδιότητες σε ζητήματα όπως η εκπαίδευση, οι μεταφορές και το περιβάλλον. Ωστόσο έχει διατηρήσει το δικαίωμα να παύει ή να αναστέλλει τη λειτουργία τους σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης ή όποτε κρίνει απαραίτητο. Λόγω της έκρυθμης κατάστασης στη Βόρεια Ιρλανδία η λειτουργία της Συνέλευσης της Βορείου Ιρλανδίας έχει ανασταλεί τέσσερις φορές έως σήμερα, με μακροβιότερη την περίοδο από τον Οκτώβριο του 2002 έως το Μάιο του 2007. Στο διάστημα αυτό τις αρμοδιότητές της ασκούσε η κεντρική κυβέρνηση μέσω του Υπουργού Βόρειας Ιρλανδίας.

Εκλογές
Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω. Στη διοίκηση της χώρας εναλλάσσονται οι Συντηρητικοί και οι Εργατικοί, με τρίτο κόμμα τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες.

Το μήκος των ακτών της χώρας φτάνει τα 12.429 χιλιόμετρα, ενώ υψηλότερη κορυφή είναι το όρος Μπεν Νέβις με ύψος 1.343 μέτρα. Η συνολική έκταση στην οποία περιλαμβάνονται οι νήσοι Σέτλαντ και Ρόκαλ είναι 243.610 τ.χλμ., από τα οποία 241.930 τ.χλμ. καλύπτουν χερσαία έκταση και τα 1.680 υδάτινη.

Σημαντικές πόλεις

Αγγλία
• Λονδίνο (Πρωτεύουσα)
• Μπέρμιγχαμ
• Ληντς
• Σέφιλντ
• Μάντσεστερ
• Λίβερπουλ
• Μπρίστολ
• Κόβεντρι
• Λέστερ
• Νότιγχαμ
• Νιούκασλ
• Πλίμουθ
• Γουλβερχάμπτον
• Ντέρμπι
• Σαουθάμπτον


Ουαλία
• Κάρντιφ
• Σουόνσι
• Νιούπορτ


Σκωτία
• Γλασκώβη
• Εδιμβούργο
• Αμπερντήν
• Ντάντι
• Ινβερνές


Βόρεια Ιρλανδία
• Μπέλφαστ
• Ντέρι
• Λίσμπουρν

Το κλίμα επηρεάζεται από την θάλασσα έτσι τα καλοκαίρια είναι θερμά και υγρά, ενώ οι χειμώνες κρύοι και υγροί. Οι δυτικές ακτές και οι ορεινές περιοχές έχουν τις περισσότερες βροχοπτώσεις. Οι νοτιοανατολικές περιοχές έχουν περισσότερο ήλιο και λιγότερες βροχές. Η νοτιοδυτική Αγγλία και τα νησιά της Μάγχης έχουν το πιο ήπιο κλίμα. 

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2013 τα 80,29 χρόνια (78,16 χρόνια οι άνδρες και 82,54 οι γυναίκες).

Η οδήγηση γίνεται στην αριστερή πλευρά του δρόμου, με το τιμόνι των οχημάτων να βρίσκεται δεξιά. Οι οδικές αρτηρίες, που βρίσκονται σε πολύ καλή κατάσταση, καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Οι αεροπορικές συγκοινωνίες είναι επίσης πολύ προχωρημένες, με τα αεροδρόμια της χώρας να είναι υπερσύγχρονα και να εξυπηρετούν πολλά εκατομμύρια επιβάτες το χρόνο (το αεροδρόμιο Χίθροου του Λονδίνου είναι το μεγαλύτερο σε επιβατική κίνηση στον κόσμο).