fb

Πληροφορίες για: Βιετνάμ

Περιγραφή

Το Βιετνάμ (βιετναμέζικα: Việt Nam, γαλλικά: Viêt Nam) επίσημη ονομασία Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Βιετνάμ, είναι χώρα της Νοτιοανατολικής Ασίας, η 2η πολυπληθέστερη χώρα με κομμουνιστικό καθεστώς στον κόσμο. Έχει συνολική έκταση 331.690 τετραγωνικά χιλιόμετρα και συνορεύει βόρεια με την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, δυτικά με το Λάος και την Καμπότζη, ενώ ανατολικά, νότια και νοτιοδυτικά βρέχεται από τα νερά του Κόλπου του Τονκίνο, της Θάλασσας της Νότιας Κίνας και του κόλπου της Ταϊλάνδης. Πρωτεύουσα της χώρας είναι το Ανόι, που βρίσκεται στα βόρεια, αλλά μεγαλύτερο αστικό κέντρο είναι η Πόλη του Χο Τσι Μιν, στο Νότο, η οποία μέχρι το 1976 ονομαζόταν Σαϊγκόν. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2014 ο πληθυσμός του Βιετνάμ ανέρχεται σε 91.583.000 κατοίκους.

Η περιοχή του Βιετνάμ κατοικείται για αρκετές χιλιάδες χρόνια. Πέτρινα εργαλεία από την παλαιολιθική εποχή που βρέθηκαν στο Βιετνάμ, κυρίως στην περιοχή του Ερυθρού Ποταμού, έχουν ομοιότητες με εργαλεία που βρέθηκαν στην Ταϊλάνδη, την Ιάβα και τη βόρεια Μιανμάρ.
Το 1200 π.Χ. άρχισε στο Βιετνάμ η παραγωγή ρυζιού με ορυζώνες και η κατασκευή μπρούντζινων αντικειμένων. Αυτές οι δύο καινοτομίες οδήγησαν στην εμφάνιση του πολιτισμού Ντονγκ Σον, γνωστού από τα μπρούτζινα τύμπανά του, αρκετά από αυτά διακοσμημένα με εγχαράξεις που απεικονίζουν σκηνές από την καθημερινή ζωή και διάφορες τελετές. Η τεχνολογία επεξεργασίας μπρούντζου θεωρείται ότι προήλθε είτε από την Κίνα είτε από την Ταϊλάνδη. Η ακμή αυτού του πολιτισμού ήταν την περίοδο 800-200 π.Χ. Εκείνη την περίοδο θεωρείται ότι διοικούσε την περιοχή του Κόκκινου Ποταμού η θρυλική δυναστεία Χονγκ Μπανγκ (2879 - 257 π.Χ.)
Μετά το 200 π.Χ. άρχισε μια περίοδος έντονης μετανάστευσης στη Νοτιοανατολική Ασία. Μετά την πτώση της δυναστείας Τσινστην Κίνα, η δυναστεία Χαν που την διαδέχτηκε εξόρισε τα μέλη της κυβέρνησης και του στρατού της προηγούμενης δυναστείας, τα οποία εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του Κόκκινου Ποταμού. Αυτοί οι άνθρωποι μεταλαμπάδευσαν τον πολιτισμό και την τεχνογνωσία τους στους κατοίκους της περιοχής, ενός πολιτισμού υπαρκτού τον 20ο αιώνα. To 111 π.Χ. η δυναστεία Χαν προσάρτησε το βόρειο Βιετνάμ στις κτήσεις της. Παράλληλα, στο κεντρικό Βιετνάμ υπήρχε ένας παράκτιος πολιτισμός ο οποίος εξελίχθηκε στο βασίλειο Τσάμπα, το οποίο είχε έντονες ινδουϊστικές και γενικότερα ινδικές επιρροές.
Η Κίνα ήλεγχε το βόρειο Βιετνάμ σχεδόν για μια χιλιετία. Αυτονομιστικά κινήματα εμφανίστηκαν νωρίς, όπως οι αδελφότητες των Τρουνγκ το 40 μ.Χ., τα οποία είχαν προσωρινή μόνο επιτυχία. Το βόρειο Βιετνάμ έγινε ανεξάρτητο κατά την πρώιμη δυναστεία Λι την περίοδο 544 με 602, αλλά η κινεζική κυριαρχία συνεχίστηκε μέχρι το 938, όταν ο Βιετναμέζος άρχοντας Νγκο Κουγιέν νίκησε τις κινεζικές δυνάμεις στη μάχη του ποταμού Μπαχ Ντανγκ. Το κράτος έλαβε τη νέα ονομασία "Đại Việt" (μεγάλο Βιετ) και είχε μια περίοδο ακμής υπό την εξουσία των δυναστειών Λι και Τραν, όταν και κατάφεραν επίσης να αποκρούσουν τρεις εφόδους Μογγόλων. Εν των μεταξύ, ο Βουδισμός αναπτύχθηκε και έγινε η θρησκεία του κράτους. Ανάμεσα στον 11ο και το 18ο αιώνα μ.Χ., το Βιετνάμ επεκτάθηκε προς τα νότια, κατακτώντας τους Τσάμπα και μέρος της αυτοκρατορίας των Χμερ.
Μετά το 16ο αιώνα αναταραχές έλαβαν χώρα στο Βιετνάμ. Το Βιετνάμ μοιράστηκε ανάμεσα στους άρχοντες Τριν, μια σειρά αρχόντων που διοικούσαν το βόρειο Βιετνάμ σαν βασιλιάδες από το 1545 μέχρι το 1787. Οι οικογένειες της ελίτ αύξαναν τον πλούτο τους, χωρίς όμως να δίνουν σημασία στην κατάσταση του λαού τους. Το νότιο Βιετνάμ διοικούσαν οι άρχοντες Νγκουγιέν και η κατάσταση που επικρατούσε ήταν παρόμοια. Οι αδελφοί Τάι Σον κατάφεραν να ενώσουν προσωρινά το Βιετνάμ, όμως νικήθηκαν το 1792 από τα απομεινάρια των αρχόντων Νγκουγιέν, οι οποίοι είχαν τη βοήθεια των Γάλλων. Το 1802 ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας ο Γκία Λονγκ, ο οποίος αναβίωσε την γραφειοκρατία στα χνάρια του κομφουκιανισμού και μετέφερε την πρωτεύουσα στη Χουέ. Παράλληλα οι Γάλλοι άρχισαν να καταλαμβάνουν βιετναμέζικες πόλεις. Οι διάδοχοί του συνέχισαν με παρόμοια συστήματα, όμως η γαλλική κυριαρχία στην περιοχή γινόταν όλο και πιο έντονη.
Γαλλικό Βιετνάμ

Η Γαλλική Ινδοκίνα (1903)
Οι Γάλλοι συνέχισαν να υπονομεύουν την ανεξαρτησία του Βιετνάμ και με μια σειρά στρατιωτικών επεμβάσεων την περίοδο 1859-1885 προσάρτησαν όλο το Βιετνάμ στη Γαλλική Ινδοκίνα. Επισήμως, η αποικιοκρατία της Γαλλίας στο Βιετνάμ άρχισε το 1874. Οι Γάλλοι εισήγαγαν στο Βιετνάμ τους δυτικούς τρόπους εκπαίδευσης και προσηλύτισαν τους ντόπιους στον Ρωμαιοκαθολικισμό. Οι περισσότεροι Γάλλοι εγκαταστάθηκαν στο νότιο τμήμα του Βιετνάμ, κοντά στην πόλη Σαϊγκόν. Οι Γάλλοι ανέπτυξαν την οικονομία τους ώστε να έχει ως βάση τις φυτείες, τα προϊόντα των οποίων (καπνός, τσάι και καφές) εξάγονταν.
Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ιαπωνία εισέβαλε στο Βιετνάμ το 1941. Το καθεστώς Βισύ στη Γαλλία αναγκάστηκε από το Τρίτο Ράιχ να παραδώσει τη Γαλλική Ινδοκίνα στην Ιαπωνία. Η Ιαπωνία εκμεταλλεύτηκε τους πόρους της Ινδοκίνας ώστε να συνεχίσει τις εκστρατείες της στην Ινδονησία, τη Μαλαισία και τη Βιρμανία.
Πρώτος Πόλεμος της Ινδοκίνας
Το 1941, ιδρύθηκε από τον Χο Τσι Μιν το Βιετ Μιν (απλούστερα Βιετμίν), ένα κομμουνιστικό απελευθερωτικό κίνημα. Την ημέρα της παράδοσης της Ινδοκίνας στην Ιαπωνία, το Βιετμίν έκανε μια συμφωνία. Θα άφηνε τους Ιάπωνες να δρουν ανεμπόδιστοι, με την προϋπόθεση να αφήσουν τον εξοπλισμό τους στους Βιετναμέζους. Μετά την ήττα των Ιαπώνων τον Αύγουστο του 1945, οι αντάρτες Βιετμίν κατέλαβαν το Ανόι και έφτιαξαν μια μεταβατική κυβέρνηση, η οποία κήρυξε την εθνική ανεξαρτησία της χώρας στις 2 Σεπτεμβρίου 1945.
Η μεταβατική κυβέρνηση της Γαλλίας αντέδρασε και το 1946 έστειλε στρατεύματα ώστε να καταστείλουν την εξέγερση. Το Νοέμβριο του 1946, οι γαλλικές δυνάμεις βομβάρδισαν το λιμάνι Χάι Φονγκ και σύντομα άρχισε ο ανταρτοπόλεμος των Βιετμίν ενάντια στους Γάλλους. Ο πόλεμος της Ινδοκίνας συνεχίστηκε μέχρι τις 20 Ιουλίου 1954, λήγοντας τελικώς μετά τη νίκη των Βιετναμέζων επί των Γάλλων στη μάχη του Ντιεν Μπιεν Φου. Τον ίδιο χρόνο το Συνέδριο της Γενεύης αναγνώρισε την ανεξαρτησία του Βιετνάμ, αλλά χώρισε προσωρινά τη χώρα στα δύο, κατά μήκος του 17ου Παράλληλου, ορίζοντας ότι η ενοποίηση θα έπρεπε να γίνει με γενικές εκλογές μέσα στο 1956. Εν τω μεταξύ όμως, το Νότιο Βιετνάμ, νωρίτερα αυτοκρατορικό, ανακηρύχθηκε ως δημοκρατία από τον Νγκο Ντιν Νιεμ, η οποία είχε την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών, που δεν ήθελαν την επικράτηση των κομμουνιστών του Χο Τσι Μιν σε όλη τη χώρα.
Πόλεμος του Βιετνάμ
Κύριο λήμμα: Πόλεμος του Βιετνάμ
Για την καταπολέμηση του αστικού καθεστώτος του κράτους του Νοτίου Βιετνάμ, άρχισε το 1957 ο εμφύλιος αγώνας των Βιετκόνγκ, κομμουνιστών ανταρτών του Νοτίου Βιετνάμ και της Καμπότζης, ενισχυόμενων από εφόδια και τακτικό στρατό του κομμουνιστικού Βορείου Βιετνάμ. Για να προστατεύσουν το καθεστώς του Νοτίου Βιετνάμ, οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να στέλνουν στρατεύματα στο Βιετνάμ, των οποίων ο αριθμός ξεπέρασε τις 500.000 άνδρες το 1965. Το 1968, το Βόρειο Βιετνάμ έκανε την επίθεση του Τετ, η οποία είχε σκοπό να αιφνιδιάσει τους Αμερικανούς, με τα κομμουνιστικά στρατεύματα να φτάνουν μέχρι τη Σαϊγκόν. Αν και η επιχείρηση στρατιωτικά απέτυχε, η κοινή γνώμη στις ΗΠΑ άλλαξε στάση και ο πόλεμος στο Βιετνάμ άρχισε να κατακρίνεται. Εξαιτίας του μεγάλου κόστους του πολέμου, της ολοένα και μικρότερης ανεκτικότητας των Αμερικανών πολιτών στο θέαμα των νεκρών στρατιωτών τους και της γενικότερης εσωτερικής αντιπολεμικής κατακραυγής, τα αμερικανικά στρατεύματα άρχισαν να αποχωρούν από το Βιετνάμ το 1973 και τελικώς το Βόρειο Βιετνάμ άρχισε μια πλήρους κλίμακας επίθεση το 1974, που έληξε στις 30 Απριλίου 1975 με την πτώση της Σαϊγκόν. Στις 2 Ιουλίου 1976, το Βόρειο και το Νότιο Βιετνάμ ενώθηκαν και σχημάτισαν τη Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Βιετνάμ. Ο πόλεμος ρήμαξε το ανθρώπινο και υλικό δυναμικό του Βιετνάμ με το συνολικό αριθμό των νεκρών να κυμαίνεται από 1 έως 4 εκατομμύρια.
Μετά τον πόλεμο
Μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ, μεγάλο μέρος της αγροτικής παραγωγής καταστράφηκε και η κυβέρνηση για να ενδυναμώσει την οικονομία επέβαλε κολλεκτιβοποίησητων καλλιεργειών και των εργοστασίων. Το οικονομικό αυτό σύστημα ήταν ανεπαρκές και υπονομευόταν περισσότερο από τη διαφθορά σε όλα τα κλιμάκια της κυβέρνησης. Τα προβλήματα αυτά έγιναν εντονότερα στα τέλη της δεκαετίας του 1980, με τη σταδιακή πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, κύριας εμπορικής εταίρου του Βιετνάμ. Επίσης, το 1978 το Βιετνάμ εισέβαλε στην Καμπότζη για να συντρίψει τους ενοχλητικούς Ερυθρούς Χμερ. Η εκστρατεία ήταν επιτυχής και το Βιετνάμ αποσύρθηκε από την Καμπότζη το 1989. Το 1994 οι Ηνωμένες Πολιτείες απέσυραν τις κυρώσεις εναντίον του Βιετνάμ και έγινε άρση του τριαντάχρονου εμπάργκο με αποτέλεσμα οι σχέσεις των δύο χωρών να εξομαλυνθούν πλήρως την επόμενη χρονιά.
Το 1986 λήφθηκε η απόφαση να επιβληθούν μεταρρυθμίσεις για τη δημιουργία ελεύθερης αγοράς. Η ιδιωτικοποίηση επιτράπηκε από την κυβέρνηση και χάρις σε αυτές τις αλλαγές, την περίοδο 1990-1997, το ΑΕΠ της χώρας αυξανόταν κατά 8% κάθε χρόνο. Ο ρυθμός αυτός μειώθηκε ελαφρά την περίοδο 2000-2005 στο 7%, καθιστώντας το Βιετνάμ μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες χώρες. Το 1997, το Βιετνάμ έγινε μέλος της Ένωσης Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας και το 2007 έγινε μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.

Σύμφωνα με το σύνταγμα του 1992, το Κομμουνιστικό Κόμμα του Βιετνάμ μονοπωλεί την εξουσία μέσω του Πολιτικού του Γραφείου.
Κεφαλή του κράτους είναι ο πρόεδρος, που έχει αυξημένες εξουσίες, ενώ ο Πρωθυπουργός ηγείται της κυβέρνησης. Και οι δύο είναι μέλη του Πολιτικού Γραφείου. Νομοθετικό σώμα της χώρας είναι η Εθνοσυνέλευση, με 395 μέλη, εκλεγμένα για πενταετή θητεία.
Η Εθνοσυνέλευση εκλέγει τον Πρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο. Ο πρωθυπουργός διορίζεται από τον Πρόεδρο με την έγκριση της Εθνοσυνέλευσης.
Διοικητικά η χώρα είναι χωρισμένη σε 7 περιοχές, οι όποιες υποδιαιρούνται σε 50 επαρχίες και 3 δήμους. Το δικαστικό σύστημα έχει στην κορυφή του το Ανώτατο Λαικό Δικαστήριο. Η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική από τα 6 έως τα 11 χρόνια.

Το Βιετνάμ είναι μια επιμηκής χώρα σε σχήμα σίγμα τελικού (ς), στη Νοτιοανατολική Ασία. Ορίζεται βόρεια από την Κίνα, ανατολικά από τον Κόλπο του Τονκίν και τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, Νότια από τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και δυτικά από τον Κόλπο της Ταιλάνδης, την Καμπότζη και το Λάος. Το μήκος της χώρας είναι 1.600 χιλιόμετρα. Έχει μια πλατιά περιοχή στο βορρά (στο Δέλτα του Σογκ Χογκ ή Ερυθρού Ποταμού) και μια άλλη στο Νότο, στην περιοχή του Δέλτα του ποταμού Μεκόνγκ. Η χώρα στενεύει στο μέσο της μόνο για περίπου 50 χιλιόμετρα. Μια στιγμή και όχι πάντα συνεχόμενη, παράκτια πεδιάδα πλαισιώνεται από μια μακριά οροσειρά, που είναι καλυμμένη με δάση.
Στο βόρειο τμήμα βρίσκονται οι πεδιάδες του Σογκ Χογκ και η πρωτεύουσα της χώρας, το Ανόι. Εκεί κατοικούν οι περισσότεροι Βιετναμέζοι. Η περιοχή αυτή πλημμυρίζει συχνά. Στο εσωτερικό της πεδιάδας βρίσκονται τα καλυμμένα με δάση βόρεια υψίπεδα.
Το κεντρικό Βιετνάμ αποτελείται από το Αννάμ, που αντιστοιχεί σε ένα μεγάλο τμήμα της ανατολικής κλιτύος των ανναμιτικών αναγλύφων. Το νότιο τμήμα περιλαμβάνει τις εύφορες πεδιάδες του ποταμού Μεκόνγκ και μερικές ακόμη εύφορες περιοχές βορειότερ κατά μήκος της ακτής.

Το κλίμα του Βιετνάμ είναι τροπικό. Οι εποχιακοί μουσώνες φέρνουν δυνατές βροχές κατά τη διάρκεια των θερμών καλοκαιριών και ελαφρές βροχοπτώσεις κατά τους ψυχρότερους χειμώνες.

Ο πληθυσμός της χώρας είναι 91.583.000 σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2015 (13η στον κόσμο). Η πυκνότητα πληθυσμού είναι 276 κατ./τ.χλμ. και ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού είναι 0,97% (εκτίμηση 2015). Ρυθμός γεννήσεων 15,96 γεννήσεις/1000 πληθυσμού και θανάτου 5,93 θάνατοι/1000 πληθυσμού (εκτίμηση 2015). Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2015 τα 73,16 χρόνια (70,69 χρόνια οι άνδρες και 75,9 οι γυναίκες).

Το 2008 λειτουργούσαν 44 αεροδρόμια και 1 ελικοδρόμιο. Από αυτά, το αεροδρόμιο Νόι Μπάι στην πρωτεύουσα Ανόι, το Ταν-Σον-Νιατ στη Χο-τσι-Μιν και το αεροδρόμιο του Ντα Ναγκ είναι διεθνή. Το αεροδρόμιο Λονγκ Ταν, το οποίο κατασκευάζεται στη Χο-τσι- Μιν, αναμένεται να αντικαταστήσει το Ταν-Σον-Νατ ως κύριος αερολιμένας της χώρας. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.