Μαδαγασκάρη – Ο δρόμος των φυλών και το εξωτικό νησί Νόσι Μπε | Απρίλιος - Νοέμβριος 2023

Η Μαδαγασκάρη, αν και βρίσκεται σε σχετική γεωγραφική εγγύτητα με την Αφρική, αποτελεί ένα ανθρωπολογικό εργαστήρι σύνθεσης Ασιατών και Αφρικανών, με τη βασική πολιτισμική και εθνολογική αναφορά να προέρχεται από τη μακρινή Ινδονησία. Όχι τυχαία, αφού σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρχαιολόγων οι πρόγονοι των σημερινών Μαδαγασκαριανών, σπουδαίοι θαλασσοπόροι της εποχής τους, έφτασαν στο νησί πριν από 2.000 χρόνια.
Στο νησί ζουν σήμερα περί τις 20 φυλές αφροασιατικής προέλευσης, που ως επί το πλείστον ακολουθούν τις παραδοσιακές ανιμιστικές παραδόσεις τους με βάση τη λατρεία των προγόνων. Με τέτοια φυλετική ποικιλότητα είναι φυσικό η Μαδαγασκάρη να διαθέτει έναν τεράστιο πλούτο εθίμων και ηθών, που προκαλεί το έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον των ανθρωπολόγων από ολόκληρο τον κόσμο. Επίσης η Μαδαγασκάρη είναι παγκοσμίως γνωστή για τη μοναδική άγρια φύση της.
Έχοντας αποκοπεί από την ανατολική ακτή της Αφρικής πριν από εκατομμύρια χρόνια, η πανίδα και η χλωρίδα της εξελίχθηκαν σε απομόνωση με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλά ενδημικά είδη που ζουν αποκλειστικά και μόνο στο νησί αυτό.
Το ζώο -σύμβολο της Μαδαγασκάρης, ο λεμούριος, απαντάται σε ποικίλες μορφές και μεγέθη, ενώ υπάρχουν έξι ενδημικά είδη μπαομπάμπ, το δένδρο - σύμβολο της χώρας.

Μία από τις πιο σημαντικές πόλεις είναι η Αμπλαβάο, όχι μόνο για την αποικιακή αρχιτεκτονική της αλλά και για το παραδοσιακό εργοστάσιο χαρτιού Antaimoro. Το χαρτί Antaimoro έχει την ιστορία του. Τον 7ο αιώνα, ένα αραβικό καράβι ναυάγησε στη νοτιοανατολική ακτή της Μαδαγασκάρης. Η φυλή που έμενε εκεί (Αntaimoro) βοήθησε το πλήρωμα του καραβιού. Οι Άραβες, ως μουσουλμάνοι, είχαν μαζί τους το Κοράνι, όμως με την πάροδο του χρόνου άρχισε να φθείρεται. Αυτό τους οδήγησε στην αναζήτηση ενός φυτού που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να αντιγράψουν το αρχαίο τους κείμενο. Το φυτό αυτό βρέθηκε. Ήταν η Avoha, ένα είδος μουριάς, και από τότε το τελικό προϊόν που δημιούργησαν ονομάζεται χαρτί Antaimoro. Το 1936 Γάλλος αγρότης Pierre Mathieu άρχισε την κατασκευή του χαρτιού σε ευρύτερη κλίμακα. Ακόμα και σήμερα λέγεται ότι το χαρτί αυτό έχει μαγική δύναμη, μιας και μέχρι πρόσφατα η μόνη του χρησιμότητα ήταν για την κατασκευή μαγικών βιβλίων από τους θεραπευτές και τους μάγους. Το εργοστάσιο δεν είναι μεγάλο και ο χώρος εργασίας σχεδόν πρωτόγονος για ένα Δυτικό. Παρόλο που η εργασία είναι μηχανική και αρκετά κουραστική, οι ντόπιοι είναι ευγνώμονες που μπορούν και δουλεύουν.

Το μπαομπάμπ είναι ένα πολύ αλλόκοτο δέντρο, που φύεται στη Μαδαγασκάρη, στην ηπειρωτική Αφρική και την Αυστραλία.
Ανάλογα με το είδος τους, τα δέντρα φτάνουν σε ύψος από 5 έως 30 μέτρα, ενώ η διάμετρος του κορμού τους κυμαίνεται από 7 έως 15 μέτρα.
Το χαρακτηριστικό τους γνώρισμα είναι ο «πρησμένος» κορμός τους, που στην πραγματικότητα αποτελεί χώρο αποθήκευσης νερού - το δέντρο μπορεί να αποθηκεύσει τουλάχιστον 120.000 λίτρα νερού και να αντέξει και σε πολύ σκληρές συνθήκες ξηρασίας.
Τα κλαδιά στην κορυφή του δένδρου είναι πολύ μικρά σε σχέση με τον κορμό.
Οι καρποί του είναι ξυλώδεις σε μορφή πεπονιού.
Το μπαομπάμπ έχει πολλαπλές χρήσεις:
Το φρούτο περιέχει έξι φορές περισσότερη ποσότητα βιταμίνης C από τα πορτοκάλια και διπλάσια ποσότητα ασβεστίου από το γάλα.
Ο χυμός τους χρησιμοποιείται στην παρασκευή αλκοολούχου ποτού.
Οι σπόροι παράγουν βρώσιμο λάδι και τρώγονται ωμοί ή ψημένοι.
Τα φύλλα τρώγονται ως λαχανικό.
Οι ίνες του φλοιού του δένδρου χρησιμοποιούνται στην κατασκευή σχοινιών.
Η χρήση του όμως δεν περιορίζεται στην κατανάλωση, καθώς χρησιμοποιείται και στην ιατρική και συγκεκριμένα, το φρούτο, τα φύλλα και η φλούδα ωφελούν σε περίπτωση πυρετού και νεφρικών ασθενειών και οι σπόροι του κατά της δυσεντερίας.
Σύμφωνα με έναν αραβικό μύθο, το μπαομπάμπ οφείλει το αλλόκοτο σχήμα του στον ίδιο το Διάβολο, που κάποτε το ξερίζωσε και το ξαναφύτεψε ανάποδα (upside-down tree).

Σύμφωνα με τους New York Times είναι ο Νο 1 ταξιδιωτικός προορισμός παγκοσμίως τον οποίο πρέπει να επισκεφθείς. Και όχι άδικα. Το Κέιπ Τάουν είναι μια πανέμορφη πόλη, χτισμένη πάνω στη θάλασσα, με εντυπωσιακή φύση και με πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία. Επίσης φημίζεται για την καταπληκτική κουζίνα της (ψάρια, ψητά κρεατικά, λαχταριστά φρούτα και λαχανικά), για το κρασί της (οι αμπελώνες στη γύρω περιοχή είναι περίφημοι και οι τιμές πολύ λογικές) και για τη διασκέδαση πρωί, μεσημέρι, βράδυ. Ο κόσμος είναι κεφάτος και πολύ ευχάριστος, ίσως σ’ αυτό βοηθάει και το εξαιρετικό κλίμα.
Ας πούμε όμως λίγα λόγια για το μοναδικό αυτό ακρωτήρι της Νοτιονατολικής Αφρικής. Κατ’ αρχάς είναι η πρώτη πόλη που καταλήφθηκε από αποίκους κάτω από τη Σαχάρα. Ιδρύθηκε από τους Ολλανδούς το 1652 ως σταθμός ανεφοδιασμού για τα πλοία τους που μετέβαιναν στην Ανατολική Αφρική, τις Ινδίες και την Άπω Ανατολή. Ο πρώτος Ευρωπαίος που πάτησε το πόδι του εκεί, ο ολλανδός Γιαν βαν Ρίμπεκ, ήταν υπάλληλος της Εταιρείας των Ηνωμένων Ανατολικών Ινδιών και με την ίδρυση της πόλης έγινε και ο κυβερνήτης της. Η ανέγερση των πρώτων κτιρίων (πολλά από τα οποία υπάρχουν ακόμη) υπήρξε δύσκολη υπόθεση, διότι δεν υπήρχαν εργατικά χέρια. Η περιοχή ήταν ακατοίκητη. Έτσι μεταφέρθηκαν σκλάβοι από την Ινδονησία και τη Μαδαγασκάρη. Αρχικώς η πόλη προοριζόταν να λειτουργήσει ως ένα απλό λιμάνι. Ωστόσο λόγω της τοποθεσίας, του ευχάριστου κλίματος και της εύφορης φύσης αναπτύχθηκε και έγινε η μεγαλύτερη στη Νότια Αφρική μέχρι τη δημιουργία του Γιοχάνεσμπουργκ και του Ντέρμπαν.
Το Κέιπ Τάουν πέρα από την εκπληκτική χλωρίδα και πανίδα φημίζεται και για δύο μοναδικά γεωγραφικά χαρακτηριστικά: το Τραπεζοειδές Όρος που δεσπόζει πάνω από την πόλη (ανεβαίνεις με τελεφερίκ), και το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, περί τα 30 χιλιόμετρα νότια. Εξαιτίας και αυτών των χαρακτηριστικών έγινε τελικά ο δημοφιλέστερος τουριστικός προορισμός στη Νότια Αφρική.
Κατά τα άλλα η πόλη διαθέτει πολλούς σημαντικούς ιστορικούς χώρους και μουσεία που σχετίζονται τόσο με την Αφρική όσο και με την αποικιοκρατία. Κομβικό σημείο είναι το λιμάνι, αλλά και το εξαιρετικό ενυδρείο «Των Δύο Ωκεανών» (Ατλαντικός, Ινδικός). Επίσης έχει απίθανες, ατελείωτες παραλίες, ειδικά από την πλευρά του Ατλαντικού. Σε ειδικές θαλάσσιες εκδρομές μπορεί κανείς να δει φώκιες, πιγκουίνους, φάλαινες, δελφίνια και καρχαρίες. Εννοείται ότι «παίζει» και το σαφάρι στα τεράστια πάρκα όπου προστατεύονται τα άγρια ζώα. Όταν λέμε σαφάρι δεν εννοούμε κυνήγι φυσικά… Εννοούμε βόλτα για να δεις από ασφαλή απόσταση την αληθινή άγρια ζωή.
Όμως η αγριότητα δεν είναι τελικά μονοπώλιο της φύσης. Το Νο 1 σύμβολο της μαύρης ιστορίας του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική βρίσκεται στο Κέιπ Τάουν μπροστά στα μάτια μας: η φυλακή του Νέλσον Μαντέλα, σήμερα είναι μουσείο. Και πριν γίνει φυλακή ήταν το κτίσμα όπου πραγματοποιούνταν το σκλαβοπάζαρο…

«Ο Θεός πρώτα έφτιαξε τον Μαυρίκιο και μετά τον Παράδεισο. Και τον έφτιαξε αντιγράφοντας τον Μαυρίκιο»

Ο Μαρκ Τουέιν προσπάθησε να σκιαγραφήσει όσο πιο αντικειμενικά γίνεται αυτήν την πανέμορφη κουκίδα γης, που ανήκει στην Αφρική και λιάζεται στο νοτιοδυτικό Ινδικό Ωκεανό, 900 περίπου χιλιόμετρα ανατολικά της Μαδαγασκάρης.
Μπλε ωκεανός που ζαλίζει, λευκές παραλίες με ψιλή άμμο που μπερδεύεται στα μαλλιά, φοινικοδάση που αγκαλιάζουν τις απόμερες παραλίες.
Εκεί που σκάει το κύμα, ξεπηδάνε παραμυθένια θέρετρα, που υπόσχονται να σας χαρίσουν τις διακοπές των ονείρων σας. Εσάς, που αναζητάτε διακοπές με υψηλού επιπέδου υπηρεσίες σε έναν απόλυτα χαλαρωτικό παράδεισο.
Ένα νησί απλωμένο νωχελικά στο Αρχιπέλαγος Μασκαρένιας, μέσα σε μια αγκαλιά από κοράλλια - το κοραλλιογενές φράγμα που το περιβάλλει κάνει τη θάλασσα ακίνδυνη και απολαυστική σαν λίμνη.
Νησί εξωτικό, νησί των δυνατών αντιθέσεων. Δαντελένιες παραλίες με ολόλευκη άμμο, που βρέχονται από τα ζεστά και καθαρά νερά του Ινδικού ωκεανού. Επίπεδες εκτάσεις με φυτείες ζαχαροκάλαμου, που εναλλάσσονται με ηφαιστειογενή βουνά και ένα πλήθος λουλουδιών, φυτών και πουλιών που δημιουργούν ένα απίστευτο καλειδοσκόπιο χρωμάτων.
Ένα σταυροδρόμι, στο οποίο σμίγουν οι δρόμοι διαφορετικών πολιτισμών, θρησκειών και εθνικοτήτων, όπως κρεολοί, μαδαγασκαριανοί, ινδομαυρικιανοί και αφρικανοί.
Οι εκλεκτές σπεσιαλιτέ της μαυρικιανής κουζίνας είναι γεμάτες αντιθέσεις.
Μπαχαρικά και αρώματα αναμιγνύονται μεταξύ τους και δημιουργούν κινέζικα, ινδικά, κρεολικά και αραβικά πιάτα.

Το Nosy Be είναι το κύριο νησί ενός αρχιπελάγους με δώδεκα μικρά νησιά. Το λένε και «νησί των αρωμάτων»  λόγω των μυρωδιών του από ylang ylang, ζαχαροκάλαμο και μπαχαρικά. Είναι μια χώρα των ονείρων και της περιπέτειας, με παραδεισένιες παραλίες που αγκαλιάζουν τις ακτές και ευκαιρίες για πολλές πολλές θαλάσσιες δραστηριότητες!

Ο νούμερο ένα παραλιακός προορισμός της Μαδαγασκάρης, το νησί Nosy Be έχει όλα τα συστατικά που θα περιμένατε: απαλή λευκή άμμο, τιρκουάζ νερά και πεντανόστιμα θαλασσινά. Ένας αληθινός παράδεισος για θαλάσσιες δραστηριότητες, αφού ο ηλιόλουστος καιρός αγαπά πολύ το αρχιπέλαγος αυτό: καταδύσεις, άφθονο κολύμπι, κολύμβηση με αναπνευστήρα, ιστιοπλοΐα και ψάρεμα είναι λίγες μόνο από τις ευκαιρίες που ανοίγονται μπροστά μας…

Αλλά και η ενδοχώρα των νησιών δεν πάει πίσω! Η απίστευτα πλούσια φύση, οι αγαπημένοι μας λεμούριοι και η πυκνή τροπική βλάστηση μας υπόσχονται εμπειρίες που δεν θα ζήσουμε πουθενά αλλού!

• Το μπαομπάμπ είναι ένα πολύ αλλόκοτο δέντρο, που φύεται στη Μαδαγασκάρη, στην ηπειρωτική Αφρική και την Αυστραλία.
• Ανάλογα με το είδος τους, τα δέντρα φτάνουν σε ύψος από 5 έως 30 μέτρα, ενώ η διάμετρος του κορμού τους κυμαίνεται από 7 έως 15 μέτρα.
• Το χαρακτηριστικό τους γνώρισμα είναι ο «πρησμένος» κορμός τους, που στην πραγματικότητα αποτελεί χώρο αποθήκευσης νερού - το δέντρο μπορεί να αποθηκεύσει τουλάχιστον 120.000 λίτρα νερού και να αντέξει και σε πολύ σκληρές συνθήκες ξηρασίας.
• Τα κλαδιά στην κορυφή του δένδρου είναι πολύ μικρά σε σχέση με τον κορμό.
• Οι καρποί του είναι ξυλώδεις σε μορφή πεπονιού.
• Το μπαομπάμπ έχει πολλαπλές χρήσεις:
• Το φρούτο περιέχει έξι φορές περισσότερη ποσότητα βιταμίνης c από τα πορτοκάλια και διπλάσια ποσότητα ασβεστίου από το γάλα.
• Ο χυμός τους χρησιμοποιείται στην παρασκευή αλκοολούχου ποτού.
• Οι σπόροι παράγουν βρώσιμο λάδι και τρώγονται ωμοί ή ψημένοι.
• Τα φύλλα τρώγονται ως λαχανικό.
• Οι ίνες του φλοιού του δένδρου χρησιμοποιούνται στην κατασκευή σχοινιών.
• Η χρήση του όμως δεν περιορίζεται στην κατανάλωση, καθώς χρησιμοποιείται και στην ιατρική και συγκεκριμένα, το φρούτο, τα φύλλα και η φλούδα ωφελούν σε περίπτωση πυρετού και νεφρικών ασθενειών και οι σπόροι του κατά της δυσεντερίας.
• Σύμφωνα με έναν αραβικό μύθο, το μπαομπάμπ οφείλει το αλλόκοτο σχήμα του στον ίδιο το Διάβολο, που κάποτε το ξερίζωσε και το ξαναφύτεψε ανάποδα (upside-down tree).