Γουατεμάλα – Καθολικό Πάσχα - Ονδούρα – Μπελίζ / Κοραλλιογενής ύφαλος | 30.03.2021

Ο Μαξιμόν (Maximon) είναι μια λαϊκή θεότητα που λατρεύεται στα υψίπεδα της Δυτικής Γουατεμάλας.
Η λατρεία του αντικατοπτρίζει το φαινόμενο του θρησκευτικού συγκρητισμού, της διήθησης δηλαδή στοιχείων μιας θρησκείας σε μια άλλη - και στη δεδομένη περίπτωση της θρησκείας των Μάγιας και του Χριστιανικού Καθολικισμού. Ο Μαξιμόν είναι διασταύρωση του Αγίου Συμεών και του Μαάμ, Θεού της προ-αποικιακής θρησκείας, αλλά και τιμητικού τίτλου των Μάγιας.

Ο Μαξιμόν δεν αναγνωρίζεται από την Καθολική Εκκλησία, το γεγονός όμως αυτό ελάχιστα εμποδίζει τους αυτόχθονες να συνδιαλέγονται με το ξύλινο άγαλμα που έχουν κατασκευάσει και πολυτελώς ενδύσει με δυτικά ρούχα, συμπεριλαμβανομένης γραβάτας και καπέλου. Ο κομψός μυστακοφόρος κύριος με το  κοστούμι και το σομπρέρο είναι πάντα αναγνωρίσιμος, γιατί μονίμως «καπνίζει» ένα τσιγάρο ή ένα μεγάλο πούρο και οι χώροι λατρείας του είναι γεμάτοι με αναμμένα κεριά, μπουκάλια αλκοολούχων ποτών και άλλες προσφορές από τους πιστούς. Το άγαλμα του θεού φυλάσσεται από μια ομάδα ανδρών που αναλαμβάνουν εκ περιτροπής τη στέγασή του. Ο Μαξιμόν είναι… δημοκρατικών απόψεων, καθώς δεν διαθέτει σταθερό κατάλυμα, αλλά φιλοξενείται σε διαφορετική ιδιωτική κατοικία κάθε χρόνο, ώστε όλες οι ενδιαφερόμενες οικογένειες να επωφεληθούν των προσφορών. Μια που ο Μαξιμόν αποτελεί απομεινάρι μιας παλιάς πίστης αλλά και φιγούρα που λατρεύεται από πολλούς καθολικούς, οι βωμοί του είναι γεμάτοι με όλα τα είδη αντικρουόμενων εικόνων, όπως εικόνες της Παναγίας, αλλά και ταριχευμένων ζώων που κρέμονται από το χαμηλό ταβάνι. Κάποιοι ιθαγενείς μάλιστα πιστεύουν ότι μέσα στο ξύλινο ομοίωμα του Μαξιμόν φυλάσσεται το άγαλμα ενός θεού Ινδιάνου, κρατώντας έτσι τη γηγενή καρδιά κάτω από την ιβηρική επιδερμίδα των μιγάδων.

Στο Σαντιάγκο ντε Ατιτλάν τα ρούχα του αγάλματος του Μαξιμόν πλένονται μία εβδομάδα πριν από  το Πάσχα και το νερό αυτό διανέμεται ως αγίασμα σε τοπικά καταστήματα, καθώς πιστεύεται ότι όταν σκορπιστεί γύρω από το κατώφλι της πόρτας τους θα δελεάσει πελάτες να μπουν και να αγοράσουν κάτι. 

Στα φαινόμενα που δύσκολα εξηγούνται, πρέπει να συμπεριληφθεί η κατασκευή κλιμακωτών πυραμίδων στο Περού από τον  πολιτισμό του Καράλ (βλ. ανωτέρω) και τους Μάγια στο Μεξικόֹ ομολογουμένως το ακριβέστατο ημερολόγιο των Μάγια αρχίζει την  11η  Αυγούστου του 3114 π.Χ. αλλά οι πρώτες πυραμίδες τους εμφανίζονται στο Τικάλ της Γουατεμάλας το 470 μ.Χ. Οι δύο πολιτισμοί έχουν χρονική απόκλιση χιλιετηρίδων, μεταξύ τους παρεμβάλλονται δεκάδες χιλιάδων χλμ. αδιάβατου εδάφους, και οι δύο δε δεν είχαν αξιόλογα ζώα για μεταφορά και δεν είχαν επινοήσει καν τον τροχό. Επαφή δε μέσω της  θαλάσσης αποκλείεται καθώς  δεν ήταν θαλασσοπόροι.
Οι κλιμακωτές πυραμίδες έχουν την απαρχή τους στις τετράγωνες και παραλληλόγραμμες πλατφόρμες επί των οποίων διαδοχικώς κτίστηκαν  μικρότερες. Είναι πιθανόν οι πλατφόρμες να προέκυψαν από ισόγεια κτίρια τα οποία «επικτίσθηκαν», πρακτική η οποία εμφανίζεται και στους πολιτισμούς του Μεξικού. Η πλατφόρμα αντικατοπτρίζει την ιδέα ότι το ύψος εντέλλεται γόητρο και διαχωρίζει τον συνήθη από τον εξαίρετο χώροֹ στο πλαίσιο αυτό η ύπαρξη περισσοτέρων από μίας πλατφόρμες παραπέμπει σε πλουραλιστικό πάνθεον και /ή σε ταξική κοινωνία με οργανωμένη δομή εξουσίας. Εφ’ όσον οι Άνδεις είναι οροσειρά, η κάθετος διάκριση του χώρου εμφανίζεται ως τριπλή: τα ισόγεια, ή ουδέτερες πεδιάδες, τα υψίπεδα, ή πλατφόρμες, και οι λάκκοι ή «αρνητικές» πεδιάδες που αναπαριστώνται ως βυθισμένες αυλές. Η διάκριση αυτή εμφανίζεται στην Προκεραμική περίοδο και συνεχίζεται μέχρι την εποχή των Ίνκας, με απόγειο την εποχή του Τιαχουανάκο (300 π.Χ.-1000 μ.Χ.) και ενδεχομένως να καταδεικνύει την πίστη ότι ο άνθρωπος προήλθε από τη γη. Ένα άλλο δύσκολο να εξηγηθεί φαινόμενο, που επιχωριάζει στο Περού, είναι τα κτιριακά συγκροτήματα σε σχήμα «U». Το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται κατά πρώτον στο Ελ Παραϊσο (El Paraíso), 140 χλμ. βορείως της Λίμα, κατά την Προκεραμική περίοδο, περί το 2000 π.Χ. Σχεδόν όλοι οι οικισμοί ακολουθούν την ιδία διάταξη και είναι στραμμένοι προς την θάλασσα. Αργότερα διατηρείται η αυτή διάταξη, το σχήμα U, αλλά τα συγκροτήματα στρέφονται προς τις Άνδεις. Ο λόγος της διατάξεως καθώς και η στροφή είναι παντελώς άγνωστα. Όσον αφορά τα ανεξήγητα φαινόμενα την πρώτη θέση κατέχουν οι «Γραμμές της Νάζκα» τις οποίες θα επισκεφθούμε στα πλαίσια του ταξιδίου μας.

Εξωτερικά χαρακτηριστικά των Μάγιας και μυστικά «ομορφιάς»
Οι Μάγιας είχαν στραβά πόδια, αφού, όταν ήταν μικροί, οι μανάδες τους τούς κουβαλούσαν καβάλα στο πίσω μέρος του σώματος τους. Καμάρωναν για το γεγονός ότι ήταν αλλήθωροι. Αυτό γινόταν επειδή  οι μητέρες τους, κατά την παιδική τους ηλικία, τους  κρεμούσαν ένα κουρελάκι που έφτανε μέχρι τη μέση των φρυδιών. Καθώς αυτό κουνιόταν, οι μικροί Μάγιας ύψωναν συνέχεια τα μάτια και έτσι κατέληγαν να μένουν αλλήθωροι. Είχαν πλακουτσωτά κεφάλια και μέτωπα, κατόρθωμα και αυτό των μανάδων τους. Μεγάλη τέχνη…! Τέσσερις με πέντε ημέρες μετά τη γέννα τεντώνανε το μωρό σε ένα μικρό κρεβάτι φτιαγμένο από ραβδάκια και εκεί, μπρούμυτα, του βάζανε το κεφάλι ανάμεσα σε δυο σανίδες, τη μια στο ινίο και την άλλη στο μέτωπο πιέζοντάς το πολύ δυνατά. Το είχαν εκεί να υποφέρει για μερικές μέρες, έτσι ώστε να μείνει το κεφάλι πλακουτσωτό, χαρακτηριστικό που είχαν όλοι τους.  Τρυπούσαν επίσης τα αυτιά των παιδιών, όπως έκαναν και οι γονείς τους.
Οι Ινδιάνες του Γιουκατάν δεν καλλωπίζονταν στο πρόσωπο, γιατί το θεωρούσαν ελαφρότητα. Είχαν τη συνήθεια να πριονίζουν τα δόντια τους , ώστε να τους δίνουν πριονωτή μορφή. Αυτήν τη δουλειά την έκαναν γριές, λιμάροντας τα δόντια με πέτρες και νερό. Οι Ινδιάνες τρυπούσαν τις μύτες τους στο τρυφερό κομμάτι που χωρίζει τα ρουθούνια αναμεταξύ τους και έβαζαν στην τρύπα μια κεχριμπαρένια πέτρα ως στολίδι. Στα  παιδιά τρυπούσαν τ’ αυτιά προκειμένου να φοράνε  κρίκους ή τους τα χαράζανε με βαθιές οδοντώσεις όταν τα προόριζαν για θυσίες. Οι άνδρες δεν είχαν γένια, καθώς, όπως έλεγαν, οι μανάδες τούς έκαιγαν το πρόσωπό τους με ζεματιστά πανιά, όταν ήταν παιδιά, ώστε να αποτρέπουν την τριχοφυία. Όλοι οι άντρες χρησιμοποιούσαν καθρέφτες  οι γυναίκες πάλι όχι. Συνήθιζαν, επίσης, να βάφουν το πρόσωπό τους κόκκινο για να δείχνουν πολύ άσχημοι, κάτι , όμως, για το οποίο καμάρωναν. Τους άρεσε να διακοσμούν το κορμί τους με μελάνι και χάραζαν απαλά τις ζωγραφιές πάνω τους, έτσι ώστε με το αίμα να μένουν σημάδια στο κορμί. Συνήθιζαν, μάλιστα, να χλευάζουν όσους δε διακοσμούσαν το κορμί τους.

Βασικές διατροφικές συνήθειες των Μάγιας
Το καλαμπόκι αποτελούσε τη βασική τροφή των Μάγιας. Το έβαζαν από το βράδυ στον ασβέστη μαζί με νερό. Με αυτόν τον τρόπο το πρωί ήταν μαλακό, μισοψημένο και ξεφλουδισμένο. Το άλεθαν και το έτρωγαν. Για τους οδοιπόρους ήταν μοναδική τροφή, γιατί μπορούσε να διατηρηθεί για  μήνες. Κάποιες φορές το  έλιωναν σε κούπα και το έπιναν ή έβγαζαν από αυτό το ζουμί του (γάλα) και το έπηζαν στη φωτιά. Το ρόφημα αυτό το έπιναν ζεστό για πρωινό, ενώ το περίσσευμά του το έπιναν μέσα στην ημέρα αντί για νερό.  Έτρωγαν  φαγητά μαγειρευτά από όσπρια και κρέας άγριων ή οικόσιτων πουλιών.  Αν δεν είχαν, όμως, κρέας έφτιαχναν σάλτσες με πιπέρι και όσπρια. Οι άντρες συνήθιζαν να τρώνε χωριστά από τις γυναίκες.

Διασκέδαση με κρασί και μιμήσεις
Οι ινδιάνοι του Γιουκατάν ήταν πρόσχαροι άνθρωποι. Έπιναν και γλεντούσαν με πολύ κρασί που έφτιαχναν από μέλι, νερό και μια ρίζα δέντρου. Το κρασί αυτό γινόταν πολύ δυνατό. Ο τρόπος επιστροφής των ανδρών στο σπίτι μετά την οινοποσία ήταν ευθύνη των γυναικών. Η διασκέδασή τους είχε πολλά κωμικά στοιχεία και  βασιζόταν κυρίως στη μίμηση. Οι Ισπανοί πολλές φορές πλήρωναν για να παρακολουθήσουν τέτοιες μιμήσεις.
  Οι γιατροί των Μάγιας και τρόποι ίασης
Υπήρχαν χειρουργοί ή για να το πούμε σωστά, μαγγανευτές, οι οποίοι θεράπευαν με βότανα και πολλές δεισιδαιμονίες. Οι γιατροί θεραπεύανε με αφαιμάξεις που γίνονταν στο μέρος που πονούσε ο ασθενής.

Οι Μάγιας ως έμποροι
Το επάγγελμα στο οποίο έκλιναν περισσότερο οι Μάγιας ήταν αυτό του εμπόρου, καθώς μετέφεραν αλάτι, ρουχισμό και σκλάβους στη χώρα του Ουλούα και του Ταμπάσκο  ανταλλάσσοντάς τα με κακάο και πέτρινες χάντρες, που ήταν και το νόμισμά τους. Με αυτές αγόραζαν συνήθως σκλάβους αλλά και άλλες χάντρες, πιο  καλές και φινετσάτες, τις οποίες φορούσαν οι ηγεμόνες ως κοσμήματα στις εορτές.

Προτερήματα των Μάγιας
Οι Ινδιάνοι είχαν την καλή συνήθεια να βοηθιούνται μεταξύ τους σε όλες τις δουλειές. Στον καιρό της σποράς αυτοί που δεν είχαν δικούς τους ανθρώπους για να σπείρουν, μαζεύονταν ανά 20 άτομα περίπου και επιδίδονταν στη δουλειά. Τόσο έντονα συμμετείχαν, που δεν εγκατέλειπαν μέχρι να τελειώσουν. Στις επισκέψεις τους οι Μάγιας πάντα έφεραν μαζί τους δώρο ανάλογο της κοινωνικής τους  θέσης. Ο οικοδεσπότης ανταπέδιδε με άλλο δώρο.  Επίσης, οι Μάγιας ήταν πολύ ανοιχτοχέρηδες και φιλόξενοι. Όποιος έμπαινε στο σπίτι τους έπρεπε να απολαύσει τη φιλοξενία τους, να φάει και να πιει. Και αν δεν είχαν, έψαχναν στη γειτονιά.

Η σημασία του ονόματος
Τα ονόματα των γονέων περνούσαν  πάντα στους γιους και όχι στις κόρες. Τους γιους και τις κόρες τους, τούς αποκαλούσαν με το όνομα του πατέρα και της μητέρας  αυτό του πατέρα ως κύριο και αυτό της μητέρας ως επώνυμο. Έτσι, ο γιος του Τσελ και της Τσαν λεγόταν Νατσαντσέλ, που σημαίνει «ο γιος της τάδε και του δείνα». Αυτός είναι και ο λόγος που οι Ινδιάνοι έλεγαν πως οι συνονόματοι συγγενεύουν και όσοι έφεραν το ίδιο όνομα συμπεριφέρονταν σαν συγγενείς μεταξύ τους. Γι’ αυτό, όταν κάποιος που προερχόταν από άγνωστη φύτρα, βρισκόταν σε ανάγκη, προσέφευγε στο όνομα. Στην περίπτωση αυτή, αν υπήρχε κάποιος που έφερε το ίδιο όνομα με αυτόν, τον καλοδεχόταν και του συμπεριφερόταν με κάθε φιλευσπλαχνία. Τέλος, καμιά γυναίκα και κανένας άνδρας δεν παντρευόταν κάποιον ή κάποια με το ίδιο όνομα, γιατί θεωρούνταν μεγάλη ατίμωση. 

Η ιεραρχία και η πολεμική των Μάγιας
Οι Μάγιας είχανε πάντα δυο αρχηγούς  ένα μόνιμο, που το αξίωμα του ήταν κληρονομικό , και έναν έκτακτο, που τον διάλεγαν κάθε τρία χρόνια με πολλές τελετές για να διοργανώσει τη γιορτή που γιόρταζαν πανηγυρικά το μήνα Παξ, δηλαδή στις δώδεκα Μαΐου. Αυτόν τον αποκαλούσαν Νακόν. Αυτός ήταν επίσης αρχηγός ενός δεύτερου σώματος στρατού. Κατά τη διάρκεια αυτών των τριών χρόνων της θητείας του, ο Νακόν δεν μπορούσε να βρεθεί με γυναίκα ούτε και να φάει κρέας. Έχαιρε μεγάλης εκτίμησης και τρεφόταν με ψαρικά και ιγκουάνας. Δεν επιτρεπόταν να μεθύσει αυτήν την περίοδο. Διατηρούσε τα σκεύη και τα συνεργά του ξεχωριστά στο σπίτι του, δεν τον υπηρετούσε γυναίκα και δεν είχε ιδιαίτερες σχέσεις  με το χωριό. Αφού περνούσαν τα τρία χρόνια, μπορούσε να ζήσει και πάλι όπως πριν. Αυτοί οι δυο αρχηγοί επιλαμβάνονταν τα του πολέμου. Σε κάθε χωριό  υπήρχαν επιλεγμένοι άντρες για οπλίτες που, όποτε υπήρχε ανάγκη ,προστρέχανε με τα όπλα τους. Αυτούς τους ονόμαζαν ολκάνες. Σε περιπτώσεις  μεγάλων εχθροπραξιών, όταν οι οπλίτες αυτοί δεν επαρκούσαν, συνέλεγαν επιπλέον άτομα, τα οποία μοιράζονταν μεταξύ τους οι δυο αρχηγοί. Όλοι μαζί , με οδηγό τους  μια ψηλή σημαία, έβγαιναν σιωπηλά από το χωριό για να ριχτούν στους εχθρούς τους. Οι μάχες γίνονταν  με δυνατές κραυγές και ωμότητα.  
Τελετές - ανθρωποθυσίες
Οι ιερείς ήταν οι τσιλάνες. Το λειτούργημα των ιερέων ήταν να εφαρμόζουν πρακτικά τις γνώσεις τους και να τις μεταδίδουν ,να καταδεικνύουν τα προβλήματα υγείας και τον τρόπο ίασής τους, να κηρύσσουν την έναρξη στις διάφορες εορτές, να κάνουν τις θυσίες και να τελούν τα μυστήρια.  Το λειτούργημα των τσιλάνες ήταν να δίνουν στο λαό τις απαντήσεις σε σχέση με τα δαιμόνια. Ο ιερέας είχε ως βοηθούς του τους τσάσες, τέσσερις γέροντες που εκλέγονταν για το σκοπό αυτό . Οι νακόνες είχαν να κάνουν με δυο λειτουργήματα : το ένα ήταν μόνιμο και ελάχιστα τιμητικό , καθώς ήταν αυτοί που «άνοιγαν» τα στήθη των ατόμων που θυσίαζαν. Το άλλο, πολύ τιμητικό, είχε να κάνει με την εκλογή τους στο αξίωμα του δεύτερου αρχηγού.
Για να προσδώσουν επισημότητα και δέος στις γιορτές τους οι Μάγιας θυσίαζαν aνθρώπους.  Ανθρωποθυσίες γίνονταν επίσης και σε περιπτώσεις συμφορών ή αναποδιών, όπου συνεισφέρανε όλοι προκειμένου να αγοραστούν σκλάβοι. Άλλοτε προσέφεραν από ευσέβεια τα παιδιά τους τα οποία μέχρι την ημέρα της εορτής τα πρόσεχαν πολύ.  Οι ανθρωποθυσίες που περιγράφονται είναι ιδιαιτέρως φρικιαστικές, αφού έκοβαν κομμάτια από το σώμα και τρυπούσαν ή έγδερναν σημεία των θυσιαζομένων. Σε περιπτώσεις μεγάλων κακών έκαναν φοβερότερες θυσίες βγάζοντας την καρδιά του θύματος, αφού προηγουμένως είχαν καλύψει το κεφάλι του και είχαν χρωματίσει το κορμί του γαλάζιο. Ανοίγοντας το αριστερό σημείο του στήθους , του έβγαζαν την καρδιά και έβαφαν με το αίμα της το πρόσωπο του δαιμονίου, ενώ παράλληλα όλοι χόρευαν γύρω από το νεκρό σώμα. Άλλες πηγές αναφέρουν ότι στη συνέχεια  επιδίδοντο και σε κανιβαλισμό.
Πρέπει, όμως, να κατανοήσουμε το λόγο που οι Μάγιας έκαναν ανθρωποθυσίες. Ούτε βάρβαροι ήταν ούτε ανθρώπινο σώμα ήθελαν να τρώνε.  Η τελετουργία ήταν επανάληψη του θείου δράματος. Οι Μάγιας πίστευαν ότι οι δημιουργοί-θεοί της δυναστείας τους κατέστρεψαν τους «πρώτους ανθρώπους» που είχαν πέσει θύματα των αμαρτιών και των ελαττωμάτων τους. Και οι ίδιοι οι θεοί ,όμως, καταστράφηκαν στο καταστροφικό-αναγεννητικό έργο τους. Έτσι, με την τελετή της ανθρωποθυσίας πίστευαν ότι επιστρεφόταν στους ίδιους τους θεούς μέρος του εαυτού τους, πλουτίζονταν και ολοκληρώνονταν , κλείνοντας έτσι τον κύκλο της δημιουργίας τους με την ενσωμάτωση του ύψιστου δημιουργού μέσα στα κτίσματά του την ώρα της δημιουργίας. Πέρα από τις καθιερωμένες ημερομηνίες θυσιών, οι άνθρωποι έπρεπε να πληρώσουν το «χρέος» τους και όποτε ο θεός τους το θύμιζε με συμφορές, γιατί είχαν αμαρτήσει ξανά και δεν είχαν πια άλλη λύση πέρα από τη θέωση. Αυτό ήταν για τους Μάγιας η ανθρωποθυσία : μια δημιουργική καταστροφή. Η κατανάλωση κρέατος ήταν απλώς μια θεοφαγία και όχι ανθρωποφαγία. Όταν  το θύμα στη θυσία ήταν άνθρωπος, αποκτούσε τη μορφή των θεοτήτων. Γι ‘ αυτό και πρόσεχαν ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά που έμελλε να θυσιαστούν, καθώς γι’ αυτούς ήταν θεοί. Γι’ αυτόν το λόγο συχνά ήταν τιμή για κάποιον να θυσιαστεί. Υπάρχουν μάλιστα και μαρτυρίες που λένε ότι, όταν έπαιζαν το γνωστό παιχνίδι με την μπάλα , ο νικητής θυσιαζόταν στους θεούς, ενώ σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες ήταν τιμή για το νικητή μαχών να θυσιαστεί. Πρέπει, βέβαια, να τονίσουμε ότι στην ουσία οι πηγές μας για τους Μάγιας προέρχονται από  τους Ισπανούς, μια και μας παραδίδονται ελάχιστες πηγές από τους ίδιους τους Μάγιας. Δεν αποκλείεται έτσι να έχουν φτάσει σε εμάς και υπερβολές από τους Ισπανούς, ίσως στην προσπάθειά τους να καλύψουν τις δικές τους ιεροσυλίες και ασέλγειες στους λαούς της αμερικανικής ηπείρου. Εξάλλου, ο Χριστιανισμός και ο θρησκευτικός φανατισμός που ακολούθησε  επέφερε και την ολοκληρωτική καταστροφή της φορητής πολιτιστικής κληρονομιάς των Μάγιας με εξαίρεση τεσσάρων ολιγοσέλιδων κωδίκων, οι οποίοι, άγνωστο πώς, διεσώθησαν. Πρόκειται για τους οι κώδικες της Δρέσδης, της Μαδρίτης, των Παρισίων και του Γκρόλιερ (Grolier). Από τους κώδικες αυτούς προέρχονται οι πληροφορίες περί αστρονομίας και ημερολογίων που μας διασώζονται. Μοναδικές άλλες πηγές αποτελούν το βιβλίο Πόπολ Βου (Popol Vuh: Βιβλίο Συμβουλών) και τα βιβλία Τσιλάμ Μπαλάμ (Chilam Balam: Βιβλίο του Προφήτου Μπαλάμ). Το πρώτο χρονολογείται στη Μετακλασική περίοδο, περιλαμβάνει μυθιστορία της φυλής των Κιτσέ (Quiché) και προέρχεται από τα δυτικά υψίπεδα της Γουατεμάλας.

Το πρώτο ημερολόγιο των Μάγιας
1 έτος Τσολκίν = 260 ημέρες
Ο θεμέλιος λίθος του κεντροαμερικάνικου ημερολογιακού συστήματος είναι το Τzolkin των 260 ημερών (προφέρεται τσολ-κιν και προέρχεται από τον όρο των Μάγιας chol-qih ή αλλιώς «μέτρημα ημερών»). Αποτελείται από 13 αριθμούς και 20 σύμβολα ημερών. Κάθε σύμβολο έχει ένα αμφίσημο νόημα με πολλά επίπεδα γλωσσικών λογοπαιγνίων και μεταφυσικών αναφορών, τα οποία προσφέρουν μια πλούσια βάση για τους ιερείς των Μάγιας, ώστε να υφαίνουν τις ερμηνείες τους.

Γιατί οι Μάγιας επέλεξαν τον αριθμό 260
1ος  Λόγος : Ανθρώπινοι κύκλοι
Πρώτον, οι χρονομέτρες των Μάγιας (ιερείς που μετρούν τα ημερήσια ζώδια), λένε ότι οι 260 ημέρες βασίζονται στην περίοδο της ανθρώπινης κύησης ( 9 δικοί μας μήνες κύησης  - 40 εβδομάδες από την τελευταία περίοδο χ 7 ημέρες = 280 περίπου. Οι Μάγιας μετρούσαν από την ημέρα που η γυναίκα αντιλαμβανόταν ότι δεν έχει περίοδο, άρα γι’ αυτούς περίπου 260 ημέρες διαρκούσε η περίοδος της κύησης). Έτσι,  οι μαμμές των Μάγιας χρησιμοποιούν τον κύκλο του τσόλκιν για να υπολογίσουν την ημερομηνία γέννησης ενός παιδιού προσθέτοντας 260 ημέρες στην ημέρα κατά την οποία μια γυναίκα αντιλαμβάνεται ότι δεν έχει περίοδο. Αυτό αποκαλύπτει τη λειτουργία του τσόλκιν στον τομέα της ανθρώπινης βιολογίας. Επίσης, δείχνει γιατί τα σημαντικά γεγονότα της ζωής συμβαίνουν συχνά γύρω από τα γενέθλια τσόλκιν.
2ος Λόγος : Γήινοι κύκλοι
Δεύτερον, το διάστημα ανάμεσα στη σπορά και στο θερισμό του καλαμποκιού στη Γουατεμάλα είναι 260 μέρες. Σύμφωνα με το μύθο της δημιουργίας των Μάγιας, οι άνθρωποι φτιάχτηκαν από ζυμάρι καλαμποκιούν  συνεπώς, αυτό είναι μια αντανάκλαση της ανθρώπινης κύησης σε γεωργικό επίπεδο.
3ος Λόγος : Ουράνιοι κύκλοι
Οι Μάγιας θεωρούσαν την Αφροδίτη ως τον σημαντικότερο αστέρα, σύντροφο του Ηλίου. Οι αστρολογικές γνώσεις των Μάγιας ήταν εντυπωσιακές και γνώριζαν  ότι η Αφροδίτη έχει ηλιακή ανατολή ως Αυγερινός (Tσάκ Εκ, Chak Ek’),  και ακρονύκτιο ως Αποσπερίτης (Λαμάτ, Lamat). Το γήινο έτος έχει ακριβή διάρκεια 365.24218408 ημέρες, ενώ το έτος της Αφροδίτης 224.69426222 «γήινες» ημέρες. Κατά συνέπεια, οι δύο πλανήτες θα έπρεπε να βρίσκονται σε σύνοδο (ευθυγράμμιση - και άρα θα φαίνεται στο ίδιο σημείο του ουρανού) κάθε 8 γήινα και κάθε 13 έτη της Αφροδίτης.  Με αστρονομική, όμως, παρατήρηση αποκαλύφθηκε ότι η Αφροδίτη βρίσκεται 0.89906378 της ημέρας εμπρός από το σημείο που ευρίσκεται η Γη στο τέλος της οκταετίας. Έτσι, με τη δική μας διάρκεια του έτους χάνουμε 0,899 Χ 24 ώρες, δηλαδή περίπου 21 ώρες αν (ανά;;) 8 χρόνια που είναι η ευθυγράμμιση. Αυτό μπορεί να φαίνεται απλοϊκό, αλλά αν το δούμε σε κλίμακα για παράδειγμα 100 χρόνων, η απόκλιση θα ήταν  11 ημέρες !! Αυτό για τους Μάγιας ήταν πολύ σημαντικό, μια και ,όπως προαναφέραμε, επρόκειτο για το σημαντικότερο αστέρι τους και βάσει αυτού σχεδίαζαν πολλά. Για παράδειγμα  φοβούνταν ιδιαιτέρως την ηλιακή ανατολή της Αφροδίτης και τη θεωρούσαν εξαιρετικά δυσοίωνη , ενώ  κατά περιπτώσεις σχεδίαζαν πολέμους συμφώνα με τη θέση της ( «πόλεμοι των άστρων» του Τικάλ). Παρακολούθησαν, έτσι, για χρόνια την κίνηση της Αφροδίτης και παρατήρησαν το παραπάνω, ότι δηλαδή η Αφροδίτη στον 14ο κύκλο της, μετά από ακριβώς 8 γήινα χρόνια , δεν ήταν ακριβώς στο σημείο που την περίμεναν. Ήταν λίγο πριν εκεί κατά 0,89906378 της ημέρας. Αυτό δεν τους άρεσε καθόλου, γιατί στερούνταν την αρμονία που ήθελαν. Έτσι, έπρεπε να επινοήσουν μια άλλη διάρκεια του χρόνου με την οποία η παραπάνω απόκλιση της Αφροδίτης θα ήταν σαφώς μικρότερη και θα μπορούσαν να την παρακολουθήσουν καλύτερα.
Με τη διάρκεια του έτους σε  260 ημέρες το παραπάνω πρόβλημα λυνόταν κατά πολύ .
Η απόκλιση με το δικό μας χρόνο είναι 0,89906378 / 8  = 0,1124 ημέρες τον κάθε γήινο χρόνο. Σε 8 δικά μας χρόνια έχουν περάσει 11,23 χρόνια Μάγιας  και ,άρα, η απόκλιση στο χρόνο αυτό είναι 0,89906378/11,23 = 0,0800005424 τον κάθε χρόνο Μάγιας, δηλαδή τον κάθε Τζολκίν.
Έτσι, οι Μάγιας μπορούσαν να παρακολουθήσουν ευκολότερα την απόκλιση της Αφροδίτης. Ήξεραν, δηλαδή, ότι στο τέλος του έτους τους η Αφροδίτη θα βρισκόταν μπροστά 0.08 της ημέρας, δηλαδή 125,2 λεπτά ,που σημαίνουν ακριβώς 1 ώρα, 15 λεπτά και 2 δεύτερα. Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι οι Έλληνες γνώριζαν τις φάσεις της Αφροδίτης και την ονόμαζαν «Φωσφόρο» ή «Εωσφόρο» και «Έσπερο».  Οι ημέρες του Τζολκίν είχαν ονόματα από 1 έως 20 και αρίθμηση από 1 έως 13, τη λεγομένη «δεκατριάδα» (trecena). Συνεπώς, μία ημερομηνία εκφράζεται με τον αριθμό της δεκατριάδας και το όνομα της ημέρας. 
Οι Μάγιας, προκειμένου να αναπτύξουν μακρύτερες χρονικές μονάδες , ανέπτυξαν επίσης ένα χρονομετρικό σύστημα που ονομάζεται «μεγάλη χρονομέτρηση». Αυτό είναι το ημερολόγιο που τοποθετεί το 2012 ως το τέλος ενός τεράστιου χρονικού κύκλου. Οι Μάγιας είχαν γραμμική αντίληψη του χρόνου, δηλαδή μετρούσαν το χρόνο από μια συγκεκριμένη ημερομηνία του παρελθόντος όπως εμείς μετράμε από τη γέννηση του Χριστού, γεγονός το οποίο θέτουμε ως ημερομηνία 0. Για τους Μάγιας η αντίστοιχη ημερομηνία είναι η  11η Αυγούστου του 3114 π.Χ. (του Γρηγοριανού ημερολογίου). Έτσι, οι  Μάγιας μετρούσαν τις ημέρες από την ημερομηνία αυτή και μετά και συνέτασσαν τις ημέρες στις παρακάτω ομάδες:
            1 ημέρα = 1 κιν (ημέρα)
         20 ημέρες = 1 ουϊνάλ (ασαφής μήνας)
       360 ημέρες = 1 τουν (ασαφές έτος)
    7.200 ημέρες = 1 κατούν (19,7 έτη)
144.000 ημέρες = 1 μπακτούν (394,26 έτη)

Όλες οι χρονικές μονάδες προκύπτουν από τον πολλαπλασιασμό της προηγουμένης με το 20, καθότι, ως προελέχθη, το σύστημα αριθμήσεως ήταν εικοσαδικό. Έτσι, για παράδειγμα, στη στήλη 29 που βρέθηκε στη Γουατεμάλα και αναφέρει την ημερομηνία στην ανάρρηση του Τικάλ του Μπαλάμ Ατζάου στο θρόνο (Balam Ajaw: Διακοσμημένο Τζάγκουαρ)   αναγράφεται :
Μπακτούν 8 , Κατούν 12μ Τουν 14, Γουινάλ 8 και Κιν 15 , που σημαίνει 3406 έτη μετά , βέβαια, από το μηδέν που είναι το 3114 π.χ ,υπολογισμός που μας φέρνει στο 292 μ.Χ. Έτσι,λοιπόν, καταλαβαίνουμε ότι ο Ατζάου ανέβηκε στο θρόνο του Τικάλ το 292 μ.Χ. Όπως στη χριστιανική χρονολόγηση το έτος 2010 σημαίνει ότι έχουν διαρρεύσει 2010 έτη από τη γέννηση του Χριστού, η ημερομηνία 8. 12. 14. 8. 15 σημαίνει ότι έχουν παρέλθει 3406 έτη από το 3114 π.Χ.
 

Δημιουργήθηκε από τους Αζτέκους και είναι η σημαντικότερη και μεγαλύτερη προκολομβιανή μητρόπολη του Μεξικού. Μέχρι τη δεκαετία του 1920, ελάχιστα πράγματα ήταν γνωστά για την Τεοτιουακάν που στη γλώσσα Νάουατλ (των Αζτέκων) σημαίνει «η πόλη των θεών». Ωστόσο σήμερα έχουμε πλέον μία καθαρή αναπαράσταση της εξέλιξής αυτής της πόλης-κράτους, η οποία διήρκησε μία χιλιετία και εννοείται πως αποτελεί μνημείο της UNESCO.

Η ινδιάνικη ορεινή πολίχνη Τσιτσικαστενάγο (=Πόλη με Τσουκνίδες), η οποία βρίσκεται σε υψόμετρο 2.000 μέτρα είναι χτισμένη σε πρώην οικισμό των Μάγια.
Η πόλη αυτή, εν συντομία Τσίτσι, έχει 2 βασικά και πολύ ιστορικά αξιοθέατα. Το πρώτο είναι το μεγάλο παζάρι των Μάγια, το οποίο διοργανώνεται από την προκολομβιανή εποχή, στην κεντρική πλατεία. Αυτή είναι η  μεγαλύτερη και εντυπωσιακότερη αγορά της Γουατεμάλας και λειτουργεί κάθε Πέμπτη και Κυριακή. Μιλάμε για ένα εξωτικό υπερθέαμα, το οποίο θα επισκεφθούμε.

Γουατεμάλα στη γλώσσα των Μάγια σημαίνει Δάσος. Η Γουατεμάλα βρίσκεται στην Κεντρική Αμερική. Βόρεια συνορεύει με το Μεξικό, βορειοανατολικά με το Μπελίζ και νοτιοανατολικά με το Ελ Σαλβαδόρ και την Ονδούρα. Βρέχεται από τον Ειρηνικό Ωκεανό και την Καραϊβική Θάλασσα. Το κύριο χαρακτηριστικό της χώρας είναι η Αμερικανική Κορδιλιέρα. Η οροσειρά αυτή περιλαμβάνει 33 επιβλητικά ηφαίστεια, κάποια από αυτά ενεργά. Το ηφαίστειο Ταχουμούλκο (4.220μ.) είναι η ψηλότερη κορυφή της Κεντρικής Αμερικής.