Η μεγάλη Κούβα του Versus | Μάρτιος-Νοέμβριος 2019

Με ένα πάρτι στους ρυθμούς αυθεντικής κουβανέζικης μουσικής, το Versus Club, η πρώτη ταξιδιωτική λέσχη στην Ελλάδα, έριξε αυλαία για την καλοκαιρινή σεζόν, ανανεώνοντας το ταξιδιωτικό μας ραντεβού για το φθινόπωρο!

Δεν γνωρίζουμε πότε καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά ή πότε χρησιμοποιήθηκε για το κάπνισμα. Το σίγουρο, όμως, είναι ότι η Ευρώπη γνώρισε τον καπνό μετά το ταξίδι του Κολόμβου, το 1492. Δύο από τους ναύτες του ανέφεραν ότι οι Ινδιάνοι της Κούβας κάπνιζαν μια μορφή πρωτόγονου πούρου, από στριμμένα, αποξηραμένα φύλλα καπνού τυλιγμένα σε άλλα φύλλα από φοίνικα ή μπανανιά. Πολύ γρήγορα οι Ισπανοί και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ναύτες απέκτησαν τη συνήθεια αυτή, όπως και οι κονκισταδόρες.
Τα πούρα, όπως τα γνωρίζουμε σήμερα, κατασκευάστηκαν για πρώτη φορά στην Ισπανία τον 18ο αιώνα, χρησιμοποιώντας καπνό από την Κούβα. Εκείνη την εποχή η Κούβα δεν έκανε εξαγωγή πούρων. Το 1790 η βιοτεχνία πούρων εξαπλώθηκε βόρεια των Πυρηναίων, με μικρά εργοστάσια να στήνονται στη Γαλλία και τη Γερμανία. Το κάπνισμα των πούρων, όμως, διαδόθηκε ως συνήθεια στη Γαλλία και τη Βρετανία μετά τον Πόλεμο της Χερσονήσου (1808-’14), όταν οι Γάλλοι και οι Άγγλοι βετεράνοι έκαναν γνωστή τη συνήθεια που απέκτησαν κατά τη διάρκεια της θητείας τους στην Ισπανία.
Η παραγωγή των «segars» ξεκίνησε στη Βρετανία το 1820 και το 1821 ορίστηκε νομοθεσία που ήλεγχε την παραγωγή αυτή. Στις αρχές του 19ου αιώνα η ντόπια αμερικανική παραγωγή άρχισε να παρουσιάζει κάποια κάμψη και τα κουβανέζικα πούρα άρχισαν να εισάγονται σε μεγάλες ποσότητες. Από το 1860 τα πούρα έγιναν σύμβολο κοινωνικής καταξίωσης και οικονομικής άνεσης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Περίπου την ίδια περίοδο το κάπνισμα των πούρων είχε γίνει τόσο δημοφιλές μεταξύ των κυρίων στη Βρετανία και τη Γαλλία, όπου σε όλους τους δημόσιους χώρους, όπως ξενοδοχεία, clubs κ.λπ., δημιουργήθηκαν χώροι για καπνιστές.
Το μετά το γεύμα πούρο, συνοδευόμενο από κάποιο ποτό, όπως port ή brandy, άρχισε να γίνεται παράδοση. Αυτό έδωσε στα πούρα και στο κάπνισμά τους μια επιπλέον ώθηση, καθώς και το γεγονός ότι ο πρίγκιπας της Ουαλίας, ο Εδουάρδος ο 7ος, ήταν φανατικός καπνιστής, παρά τις αντιθέσεις της μητέρας του, της βασίλισσας Βικτωρίας. Τα πούρα καπνίζονται αργά για χαλάρωση και απόλαυση ή για τη γεύση και το άρωμά τους, σε στιγμές προσήλωσης και αφοσίωσης, ενώ τα χειροποίητα πούρα είναι από μόνα τους μικρά έργα τέχνης.

Στη δεκαετία του ’40, στην προεπαναστατική Κούβα, όλος ο καλός κόσμος και κυρίως οι Αμερικανοί κοσμοπολίτες σύχναζαν στη φημισμένη μουσική και χορευτική λέσχη Buena Vista Social Club. Mετά τον Φιντέλ, στα club αυτά μπορεί να μπήκε λουκέτο, στις καρδιές των μουσικών, ντόπιων και ξένων, που ήξεραν τι μουσική ακουγόταν εκεί μέσα, η φλόγα έμενε άσβεστη…Το 1997, πενήντα σχεδόν χρόνια αφότου η λέσχη είχε κλείσει, ο Αμερικανός κιθαρίστας Ράι Κούντερ μαζί με τον Κουβανό Χουάν ντε Μάρκος Γκονσάλες οργάνωσαν την παραγωγή ενός άλμπουμ με τον τίτλο Buena Vista Social Club. To άλμπουμ, που ηχογραφήθηκε στην Κούβα από τους ίδιους μουσικούς που έπαιζαν και τότε στο club και δεν ήταν και στα πρώτα νιάτα τους, κυκλοφόρησε και άμα τη εμφανίσει του στα τσαρτς και στα τότε δισκοπωλεία έγινε αμέσως παγκόσμια επιτυχία, κερδίζοντας βραβείο Grammy. Ο Ιμπραήμ Φερέρ, ο Κομπάι Σεγκούντο, η Ομάρα Πορτουόντο, ο Ρουμπέν Γκονζάλες και η παρέα τους ξεκίνησαν τις περιοδείες ανά τον κόσμο. Όπου εμφανιζόταν η μπάντα, γινόταν χαμός, λαϊκό προσκύνημα. Οι «παππούδες» από την Κούβα έσπαγαν ταμεία… όχι μόνο με τις φωνές και τις απογειωτικές μουσικές τους, αλλά και με τις κινήσεις, την αύρα και την απόλυτη γλύκα τους. Ήταν η χαρά της ζωής.

o Η Μαλεκόν είναι το meeting point της Αβάνας. Εδώ κάθονται με μπίρες και κασετόφωνα με μουσικές, ψαρεύουν, φλερτάρουν ή αράζουν με τις ώρες. Όταν παλιά συνεχώς κοβόταν το ρεύμα, η βόλτα στη Μαλεκόν ήταν ένας τρόπος για να δροσίζονται δίπλα στη θάλασσα. Και μπορεί ο μικρός τοίχος κατά μήκος της ακτής να λειτουργεί ως κυματοθραύστης, όταν όμως έχει καιρό, τα κύματα ανεβαίνουν μέχρι και δέκα μέτρα, πλένοντας με βία τον δρόμο και τα σπίτια. Η Μαλεκόν ενώνει την παλιά Αβάνα με την αριστοκρατική συνοικία Μαριμάρ.

o Στην Αβάνα υπάρχει σταυρόσχημος βυζαντινός ναός του Αγίου Νικολάου. Ανεγέρθηκε το 2004 ύστερα από απόφαση του ίδιου του Φιντέλ, ο οποίος είχε αναλάβει προσωπικά την επίβλεψη της ανέγερσής του μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια. Η Λειτουργία γίνεται σε τρεις γλώσσες: ισπανικά, ελληνικά και σλαβονικά. Αν υπάρχουν επισκέπτες, τότε γίνεται και στα αγγλικά.

o Πάνω από το 50% του λαού της Κούβας είναι νέοι και παιδιά.
o Η Κούβα διαθέτει από τα υψηλότερα ποσοστά αλφαβητισμού στο κόσμο. Σύμφωνα με έκθεση της UNESCO, το 2011 το ποσοστό ήταν 99%. Διαθέτει το πιο υψηλό μορφωτικό επίπεδο στις χώρες της Καραϊβικής και κατέχει τη 14η θέση στον κόσμο.

o Η μουσική των Beatles ήταν αυστηρά απαγορευμένη από τον Φιντέλ. Το 2000 ο leader maximo αναθεώρησε, δήλωσε ότι ο Τζον Λένον αποτελεί τον απόλυτο εκφραστή των δικαιωμάτων της εργατικής τάξης και του έστησε ένα άγαλμα σε ένα πάρκο στο Vedado. Μαζί με τα αποκαλυπτήρια οργανώθηκε grande συναυλία με μουσική των Beatles...

o Οι ιστορίες των ανθρώπων που επί Φιντέλ προσπαθούσαν να περάσουν απέναντι στο Μαϊάμι είναι πολλές και όχι πάντα με happy end. Στις διάφορες απόπειρες έχουν χρησιμοποιηθεί από windserf μέχρι μπανιέρες...

o Όλοι οι Κουβανοί έχουν ελεύθερη και καθολική πρόσβαση στη δημόσια υγεία. Είναι γνωστό ότι η Κούβα εξάγει γιατρούς, εκπαιδευτικούς και άλλους επιστήμονες στις χώρες της Λατινικής Αμερικής -ειδικά στη Βενεζουέλα από την οποία προμηθεύεται πετρέλαιο-, προκειμένου να αποκτήσει τους πόρους που χρειάζεται.

o «Moros y Cristianos» -δηλαδή Μαυριτανοί και Χριστιανοί- είναι ένα από τα πιο γνωστά πιάτα της κουβανέζικης κουζίνας, με μαύρα φασόλια, ρύζι και χοιρινό.

o Αστικοί κουβανέζικοι μύθοι λένε ότι τα πούρα Αβάνας είχαν αυτή την ιδιαίτερη γεύση και το άρωμα διότι οι κοπέλες που δούλευαν στα εργοστάσια τύλιγαν τα φύλλα καπνού ρολάροντάς τα επάνω στους ιδρωμένους μηρούς τους. Η αλήθεια είναι ότι τα Habanos είναι όντως τα καλύτερα στον κόσμο, καθώς οι συνθήκες καλλιέργειας και το κλίμα είναι ιδανικά.

o Στην Κούβα υπάρχουν και McDonald’s και Starbucks.

o Πιο διαλλακτικός από τον αδελφό του, ο Ραούλ Κάστρο φαίνεται πρόθυμος να κάνει υποχωρήσεις από τις αρχές της επανάστασης όπου χρειάζεται. Άγνωστο όμως μέχρι ποιου σημείου…

o Όλοι οι τουριστικοί οδηγοί του πλανήτη όταν μιλούν για τη νυχτερινή ζωή της Αβάνας αναφέρουν τα αγαπημένα μπαρ του Έρνεστ Χέμινγουεϊ: το «Floridita» όπου έπινε ντάκιρι ο μεγάλος συγγραφέας και το «Bodeguita del Medio», όπου έπινε το μοχίτο του.

ΕΝΑ ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΓΙΑ ΤΑ 25 ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ VERSUS
Το γραφείο που έχει ταυτίσει το όνομά του με την Κούβα διαμορφώνει και σας προτείνει ένα επαναστατικό ταξίδι με ειδικές επισκέψεις μόνο για εμάς

Το ταξίδι μας θα ξεκινήσει από την πρωτεύουσα της Κούβας, όπου πέραν της αρχιτεκτονικής και της ιστορίας της πόλης, θα εστιάσουμε στην Επανάσταση, επισκεπτόμενοι από το σπίτι του Τσε μέχρι το Μουσείο της Επανάστασης. Από το οδοιπορικό μας δε θα λείψει η επαρχία του Πινάρ ντελ Ρίο, όπου θα αναλύσουμε την ιδιαίτερη σχέση του Τσε με τη συγκεκριμένη επαρχία, θα επισκεφθούμε τη σπηλιά του, θα μιλήσουμε για τα στρατόπεδα προετοιμασίας του, αλλά δε θα παραλείψουμε να περιηγηθούμε στη μοναδική φύση της Κοιλάδας του 
Βινιάλες και να θαυμάσουμε τον επίμονα παραδοσιακό τρόπο ζωής της δυτικής Κούβας.
Ξεκινώντας την περιοδεία μας προς τη σπάνια επισκέψιμη ανατολική Κόυβα, θα διανυκτερεύσουμε στην ιστορική Σάντα Κλάρα, κι αφού επισκεφθούμε το Μαυσωλείο του Τσε και των συντρόφων του, θα γνωρίσουμε από κοντά και το ιστορικό τραίνο η ανατροπή του οποίου οδήγησε στην τελική νίκη και τη φυγή του Μπατίστα. Σειρά έχει το άγνωστο διαμάντι του Καμαγουέι, μια εκπληκτική αποικιακή πόλη με ελάχιστο τουρισμό που θα μας φιλοξενήσει για ένα βράδυ, πριν καταλήξουμε στην πρώτη πρωτεύουσα της Κούβας, το ιστορικό Σαντιάγο. Εκεί θα γνωρίσουμε το χώρο όπου ξεκίνησε η Επανάσταση στο στρατόπεδο Μονκάδα, ενώ για τους πιο περιπετειώδεις η επόμενη ημέρα θα είναι αφιερωμένη στη Σιέρα Μαέστρα και το μυθικό αρχηγείο των ανταρτών στην ανατολική οροσειρά.

Ο δρόμος της επιστροφής προς την Αβάνα θα έχει αρκετές εκπλήξεις: τη γενέτειρα του ηγέτη της κουβανικής Επανάστασης στο Μπιράν, δυο σπάνια αποικιακά διαμάντια όπως η Χιμπάρα και το Σάνκτι Σπίριτους, ενώ δε θα μπορούσαμε να παραλείψουμε τον Κόλπο των Χοίρων, εκεί όπου ταπεινώθηκε η CIA και συνετελέσθη η μοναδική ήττα των Αμερικανών στην αμερικάνικη ήπειρο.

Μετά από μια ελεύθερη ημέρα στην Αβάνα, έχει φθάσει η ώρα να μεταβούμε στη Βολιβία, εκεί όπου μας περιμένει η μυστηριώδης και άκρως ινδιάνικη Λα Πας, απ' όπου θα πετάξουμε για την κοσμοπολίτικη Σάντα Κρους. Από εκεί, θα ξεκινήσει το οδοιπορικό μας στις δύσβατες περιοχές που σφράγισαν δυο  διαφορετικές φάσεις της ζωής του Τσε: τη Σαμαϊπάτα με το μυστηριώδη αρχαιολογικό χώρο που εντυπωσίασε τον Τσε στα νιάτα του κατά το ταξίδι με τη μοτοσικλέτα και τη Vallegrande, εκεί όπου ετάφη με πλήρη μυστικότητα ο Τσε. Το ταξίδι μας δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη: μετά από μια μικρή Οδύσσεια στα απόκρυφα βουνά όπου ο Τσε πολέμησε με τους συντρόφους του, θα φτάσουμε στην Higuera, το χώρο σύλληψης, κράτησης κι εκτέλεσης του Τσε, σε ένα στοιχειωμένο μικροσκοπικό χωριό που έμελλε να γράψει το τέλος της ιστορίας του διασημότερου επαναστάτη της σύγχρονης ιστορίας.

Ένα ταξίδι στη Βολιβία βέβαια θα ήταν κρίμα να τελειώσει χωρίς την επίσκεψη σε ένα από τα μαγικότερα σημεία του πλανήτη: την έρημο του αλατιού στο Ουγιούνι, με τα απόκοσμα, μαγικά, σουρεαλιστικά της τοπία, ένα πραγματικό τοτέμ για κάθε ταξιδιώτη.

Γεμάτοι από εικόνες και συναισθήματα επιστρέφουμε στη Λα Πας για να ξεκινήσουμε το δρόμο της επιστροφής για την Ελλάδα, έχοντας ολοκληρώσει ένα μοναδικό οδοιπορικό που δεν έχει επαναληφθεί από ελληνικό ταξιδιωτικό γραφείο.

Σε απόσταση αναπνοής από το Ντακάρ, το λιλιπούτειο Νησί Γκορέ μοιάζει να πλέει μοναχικά στη θάλασσα. Ένα γραφικό, καθαρό χωριουδάκι πνιγμένο στις μπουκαμβίλιες και στα γιασεμιά, με αποικιακού στιλ διώροφα σπίτια βαμμένα με απαλά χρώματα, ένα στρατιωτικό φρούριο ψηλά σε ένα λόφο, ένας μικρός αμμώδης όρμος, μια παραλία με ψαρόβαρκες και εκατοντάδες λεπτόκορμοι φοίνικες: μια εικόνα που θυμίζει περισσότερο σκηνικό ταινίας παρά κατοικημένη περιοχή. Και, όμως, αυτό το κουκλίστικο τοπίο κρύβει ένα θλιβερό παρελθόν: το νησί ήταν επί αιώνες κέντρο δουλεμπορίου. Από το 15ο έως το 19ο αι. το Γκορέ πέρασε διαδοχικά στην Πορτογαλία, την Ολλανδία, την Αγγλία και τη Γαλλία. Οι εμπορικές εταιρίες των χωρών αυτών έστελναν από εδώ κατά χιλιάδες τους Αφρικανούς σκλάβους στην Αϊτή, την Κούβα, τη Λουιζιάνα και τη Βραζιλία. Στα υπόγεια των σπιτιών του στοιβάζονταν εκατοντάδες μαύροι και περίμεναν επί μήνες τα πλοία που θα τους μετέφεραν στο Νέο Κόσμο της φρίκης και της σκλαβιάς. Έναν όροφο πιο πάνω, οι πλούσιοι δουλέμποροι διοργάνωναν χορούς και δείπνα.

Οι Άγγλοι ανέπτυξαν το δουλεμπόριο υιοθετώντας μεθόδους εξαιρετικά αποτελεσματικές. Επινόησαν μια τριγωνική διακίνηση, με κορυφές του τριγώνου την Αγγλία, την Αφρική και την Αμερική.
Τα πλοία γέμιζαν τα αμπάρια τους από τα λιμάνια της Αγγλίας (κυρίως το Λίβερπουλ) με όπλα, υφάσματα, χάντρες και ψεύτικα κοσμήματα, με τα οποία πλήρωναν το ανθρώπινο εμπόρευμα της Αφρικής.  Οι κάσικοι της Αφρικής δέχονταν τα εμπορεύματα της βρετανικής βιομηχανίας και παραχωρούσαν τα φορτία των σκλάβων στους δουλεμπόρους, εξασφαλίζοντας τα όπλα για να οργανώνουν νέα ανθρωποκυνηγητά μέσα στα χωριά.
Όσοι επιζούσαν από την πείνα, τις αρρώστιες και το τσουβάλιασμα της μεταφοράς, εκθέτονταν στην κεντρική πλατεία των αποικιών για να πωληθούν.
Τα πλοία ξαναγύριζαν στην Αγγλία φορτωμένα με τροπικά προϊόντα των φυτειών της Αμερικής: ζάχαρη, βαμβάκι, καφέ και κακάο.
Ο απολογισμός του Διατλαντικού Εμπορίου Σκλάβων υπήρξε τραγικός. Υπολογίζεται ότι από το 1520 έως το 1860 μεταφέρθηκαν ως σκλάβοι 11 με 12 εκατομμύρια άντρες, γυναίκες και παιδιά από την Αφρική. Αναρίθμητοι Αφρικανοί πέθαναν στη μεταφορά, θύματα επιδημιών ή υποσιτισμού, και αρκετοί αυτοκτονούσαν. Οι σκλάβοι στοιβάζονταν σαν δέματα. Τα πλοία που μετέφεραν σκλάβους ξεχώριζαν από τη μυρωδιά τους. Οι μεταδοτικές ασθένειες και οι ξαφνικοί θάνατοι μπορούσαν να ανατρέψουν τις οικονομικές προσδοκίες του επιχειρηματία - εμπόρου, που πολλές φορές ήταν ο ίδιος ο πλοίαρχος. Για το λόγο αυτό πολλοί πλοίαρχοι φόρτωναν επιπλέον αριθμό σκλάβων, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις πιθανές αβαρίες του ταξιδιού.
Το βουντού στην Αϊτή, το καντομπλέ στη Βραζιλία, η σαντερία στην Κούβα και το σάνγκο στο Τρινιδάδ δεν είναι παρά όψεις της παλιάς θρησκείας της Φυλής των Γιορούμπα που μεταφέρθηκαν από τους δουλεμπόρους ως σκλάβοι στις ακτές της Καραϊβικής.

Είναι το πιο θερμό μέρος στον πλανήτη, μία καυτή έρημος από θείο, ψαμμίτη και ασβεστόλιθο, που η ζωή δεν είναι πάντα ευπρόσδεκτη. Το Βύθισμα του Ντανακίλ θεωρείται από τις πιο αφιλόξενες εκτάσεις στον κόσμο: εδώ μετρώνται οι υψηλότερες θερμοκρασίες στον πλανήτη με τον υδράργυρο να ξεπερνά τους 50ο C την ημέρα, κι αυτό σε μία έκταση που φτάνει περίπου τα 100.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, περίπου στο μέγεθος της Κούβας ή της Ισλανδίας. Η ζέστη είναι τέτοια που ο μοναδικός ποταμός της περιοχής, ο Αβάς, δεν καταφέρνει ποτέ να εκβάλλει στη θάλασσα, καθώς στεγνώνει σταδιακά περνώντας μέσα από μια σειρά από αλμυρές λίμνες, χωρίς ποτέ να φτάσει στον ωκεανό.
Είναι παράλληλα και από τις περιοχές με το χαμηλότερο υψόμετρο, καθώς κατά τόπους το έδαφος φτάνει και τα 116 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Αυτός ο τόσο ιδιαίτερος κόσμος είναι δημιούργημα διαρκούς ηφαιστειακής και τεκτονικής δραστηριότητας. Εδώ στη βορειοανατολική Αφρική συναντώνται τρεις τεκτονικές πλάκες, η αφρικανική και η αραβική κατά κύριο λόγο, που αμφότερες δέχονται την πίεση της ευρασιατικής από τον βορρά. Σ’ αυτή τη δραστηριότητα οφείλεται η ασυνεχής διάβρωση των εδαφών που καθιστά τόσο δύσκολη, έως αδύνατη, τη διαβίωση σ’ αυτή τη γωνιά του πλανήτη. Η ηφαιστειακή δράση είναι αδιάκοπη, σχηματίζοντας στο πέρασμα του χρόνου και μία σειρά από λίμνες από ροές λάβας. Κάποιες από αυτές, όπως η λίμνη Αφρέρα, έχουν αποθέσεις αλατιού στις όχθες τους, στοιχείο που αποτελεί τη μοναδική επαγγελματική δραστηριότητα για τους μόνους (και εξαιρετικά τολμηρούς) κατοίκους της περιοχής, τη φυλή Αφάρ. Αυτό το αλάτι συλλέγεται προσεκτικά, και με καραβάνια μεταφέρεται σε κοντινές αγορές προς πώληση.

Στο Ντανακίλ εντοπίζεται και η μοναδική πραγματική λίμνη λάβας στον κόσμο, στο ενεργό ηφαίστειο Έρτα Άλε, ένα εντυπωσιακό υπερθέαμα που όσο συγκλονιστικό ακούγεται, άλλο τόσο είναι και στην πραγματικότητα.

Σε ένα τόσο αφιλόξενο τόπο η ζωή δεν είναι καθόλου μα καθόλου εύκολη. Κι όμως, εκεί που για εμάς μπορεί να φαίνεται μία κόλαση, για τους επιστήμονες είναι ένας σωστός παράδεισος: έρχονται εδώ για προσομοιώσεις της ζωής στον πλανήτη Άρη, για να κατανοήσουν πώς ζουν και αντιδρούν μικροοργανισμοί αστροβιολογικού ενδιαφέροντος και να βρουν απαντήσεις σε ερωτήματα που δεν μπορεί κανένα εργαστήριο να δώσει.

Για το τέλος, κρατήστε κάτι ακόμα: καθώς τίποτα σ’ αυτόν τον κόσμο δεν είναι παντοτινό, η τεκτονική δραστηριότητα στην Αφρική συνεχίζεται αδιάκοπη, και επιστήμονες σημειώνουν πως η αφρικανική ήπειρος σιγά-σιγά σπάει στα δύο, με ένα ρυθμό εξαιρετικά αργό για τα ανθρώπινα δεδομένα, αλλά μάλλον ασυνήθιστα γρήγορο για τα δεδομένα του πλανήτη μας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, κάποια στιγμή στο (όχι ανθρώπινα άμεσο) μέλλον, η Ερυθρά Θάλασσα θα πλημμυρίσει το Ντανακίλ που από άγονη έρημος, θα μετατραπεί σε τεράστια λίμνη, αλλάζοντας για πάντα την όψη της βορειοανατολικής Αφρικής…

Η εξερεύνηση των ακτών της Αφρικής και του εσωτερικού της βορείου και της νοτίου Αφρικής το 15ο αιώνα, καθώς και η ανακάλυψη της Αμερικανικής ηπείρου από τους Ευρωπαίους, έδωσαν νέα ώθηση στο πλέον ζοφερό κεφάλαιο της ανθρώπινης ιστορίας: στη σκλαβιά, που ναι μεν μέχρι τότε υπήρχε, έκτοτε όμως… άνθισε.

Από τις αρχές του 16ου ως το τέλος του 19ου αιώνα πολλά εκατομμύρια Αφρικανών πέρασαν τον ωκεανό.

Οι ιθαγενείς και οι μαύροι σκλάβοι, που άρπαζαν οι έμποροι από την Αφρική και τους μετέφεραν κάτω από άθλιες συνθήκες στην Αμερική όπου τους πουλούσαν σε μεγαλοϊδιοκτήτες για να τους εκμεταλλευτούν στην καλλιέργεια του βαμβακιού, ήταν το καύσιμο που έδινε κίνηση στο παραγωγικό σύστημα. Η φυσική δύναμη των Αφρικανών και η ευάλωτη στους επιθετικούς ξένους δομή των κοινωνιών τους, καθιστούσαν τους κατοίκους της Μαύρης ηπείρου ελκυστική λεία για τους γειτονικούς λαούς.

Μέσα στο 16ο αιώνα τα πορτογαλικά καράβια μετέφεραν στο Νέο Κόσμο πάνω από 125.000 Αφρικανούς (Γιορούμπα από τη Νιγηρία, Μπαντού ή Κόνγκος από το σημερινό Κονγκό, τη Μοζαμβίκη και την Αγκόλα, Αμπακουά από τη Νιγηρία, Αραρά από το Μπενίν - τέως βασίλειο της Δαχομέης κλπ.). Οι Βραζιλιάνικες φυτείες καφέ, οι φυτείες ζάχαρης στην Καραϊβική και τα ορυχεία της Αργεντινής δέχθηκαν χιλιάδες σκλάβους.

Στις αρχές του 17ου αιώνα οι Ισπανικές αρμάδες μετέφεραν δεκάδες χιλιάδες Μαύρους στην Αμερική, αλλά ήρθε n σειρά των Ολλανδών να κυριαρχήσουν στο δουλεμπόριο.

Η οικονομική αποδοτικότητα του δουλεμπορίου στους Πορτογάλους και Ισπανούς γρήγορα υποκίνησε τη διάθεση για ανταγωνισμό και από άλλα Ευρωπαϊκά κράτη (Ολλανδία, Γαλλία, Αγγλία). Με την επικράτηση των Άγγλων αποικιοκρατών στα τέλη του 17ου αιώνα, το Αγγλικό θαλάσσιο εμπόριο σχεδόν μονοπώλησε τη διακίνηση των Μαύρων στην Αμερικανική ήπειρο.

Οι Άγγλοι ανέπτυξαν το δουλεμπόριο, υιοθετώντας μεθόδους εξαιρετικά αποτελεσματικές. Επινόησαν μια τριγωνική διακίνηση με κορυφές του τριγώνου την Αγγλία, την Αφρική και την Αμερική. Τα πλοία γέμιζαν τα αμπάρια τους από τα λιμάνια της Αγγλίας (κυρίως το Λίβερπουλ) με όπλα, υφάσματα, χάντρες και ψεύτικα κοσμήματα με τα οποία πλήρωναν το ανθρώπινο εμπόρευμα της Αφρικής. Οι κάσικοι της Αφρικής δέχονταν τα εμπορεύματα της Βρετανικής βιομηχανίας και παραχωρούσαν τα φορτία των σκλάβων στους δουλεμπόρους, εξασφαλίζοντας τα όπλα για να οργανώνουν νέα ανθρωποκυνηγητά μέσα στα χωριά.  Όσοι επιζούσαν από την πείνα, τις αρρώστιες και το τσουβάλιασμα της μεταφοράς, εκθέτονταν στην κεντρική πλατεία των αποικιών για να πουληθούν. Τα πλοία ξαναγύριζαν στην Αγγλία φορτωμένα με τροπικά προϊόντα των φυτειών της Αμερικής: ζάχαρη, βαμβάκι, καφέ και κακάο.

Ο απολογισμός του Διατλαντικού Εμπορίου Σκλάβων, υπήρξε τραγικός. Υπολογίζεται ότι από το 1520 ως το 1860, μεταφέρθηκαν ως σκλάβοι 11 με 12 εκατομμύρια άντρες, γυναίκες και παιδιά από την Αφρική.

Αναρίθμητοι Αφρικανοί πέθαναν στη μεταφορά, θύματα επιδημιών ή υποσιτισμού και αρκετοί αυτοκτονούσαν. Οι σκλάβοι στοιβάζονταν σαν δέματα. Τα πλοία που μετέφεραν σκλάβους ξεχώριζαν από τη μυρωδιά τους. Οι μεταδοτικές ασθένειες και οι ξαφνικοί θάνατοι μπορούσαν να ανατρέψουν τις οικονομικές προσδοκίες του επιχειρηματία-εμπόρου, που πολλές φορές ήταν ο ίδιος ο πλοίαρχος. Για το λόγο αυτό πολλοί πλοίαρχοι φόρτωναν επιπλέον αριθμό σκλάβων, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις πιθανές αβαρίες του ταξιδιού.

Το βουντού στην Αϊτή, το καντομπλέ στη Βραζιλία, η σαντερία στην Κούβα και το σάνγκο στο Τρινιδάδ δεν είναι παρά όψεις της παλιάς θρησκείας της φυλής των Γιορούμπα που μεταφέρθηκαν από τους δουλέμπορους ως σκλάβοι στις ακτές της Καραϊβικής.

Σε αυτή τη χώρα η μουσική αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής ζωής των ανθρώπων. Το τραγούδι και ο χορός είναι ο τρόπος έκφρασης των Κουβανών και το μοναδικό μέσο αντιμετώπισης των δυσκολιών. Άλλωστε στο μυαλό όλων η Κούβα είναι συνυφασμένη με μία μελωδία... Την πιο ρυθμική....
Η Αβάνα είναι ένα μικρό βασίλειο φτιαγμένο από λαβύρινθους μικρών δρόμων, με ανοίγματα σε σκιερές πλατείες, γεμάτο μεγαλόπρεπα κτίρια και ταπεινά σπιτάκια.
Ένα ανακάτεμα του ένδοξου και ηρωικού παρελθόντος με το χρωματιστό και φασαριόζικο παρόν.
Κτισμένη από Ισπανούς Κοκινσταδόρες που προσάραξαν στο λιμάνι της πόλης αιώνες πριν, διατηρεί μέχρι και σήμερα έντονα τα σημάδια της εποχής εκείνης.
Οι δρόμοι της παλιάς Αβάνας θα σας εντυπωσιάσουν με τα παλιά αρχοντικά να στέκονται σχεδόν ετοιμόρροπα, διατηρώντας την αίγλη της παλαιάς αριστοκρατίας. Το 1982 το παλαιό κομμάτι της πόλης ανακηρύχθηκε από την UNESCO ως τόπος παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Παρά την κίνηση των παντός είδους τροχοφόρων – από ποδήλατα μέχρι και αμερικανικές κούρσες προηγούμενων δεκαετιών - οι ντόπιοι ξεχύνονται στους δρόμους και περπατούν. Η βόλτα στην πόλη γίνεται μία αξέχαστη εμπειρία.
Οι Κουβανοί είναι ένας ιδιαίτερος λαός. Μπορεί να μην γνωρίζουν να επικοινωνήσουν στη γλώσσα σου, αλλά σίγουρα θα τους καταλάβεις, από το λαμπερό χαμόγελο και από τη "γλώσσα του σώματος". Όλες τους οι κινήσεις είναι ρυθμικές και χορευτικές, κάνοντας την όποια χειρονομία να φάνει σαν τμήμα ενός λάτιν χορού.
Κοριτσάκια με πολύχρωμα φουστάνια και κοκαλάκια στα μαλλιά χορεύουν παντού, ενώ μαμάδες και γιαγιάδες απλώνουν τις καρέκλες τους στη μέση του δρόμου για να αρχίσουν την κουβέντα τους. Μικροπωλητές περιφέρονται στα δρομάκια με τις πραμάτειες τους, ενώ αγόρια σε όλες τις ηλικίες παίζουν μπέιζμπολ με αυτοσχέδια μπαστούνια. Παράλληλα με όλα αυτά ακούγονται από παντού μελωδίες. Μελωδίες που σε κάνουν να θες να πιαστείς από το χέρι και να αρχίσεις να χορεύεις... να νιώσεις όπως αυτοί.
Και όλα αυτά υπό το άγρυπνο βλέμμα του Τσε Γκε Βάρα, που υπάρχει παντού. Σε σημαίες, σε μακό μπλουζάκια ακόμα και σε κούπες.
Λίγο παρακάτω υπαίθριοι πωλητές πούρων σας προσκαλούν να αγοράσετε από την πραμάτεια τους, ενώ περιφερόμενοι ζαχαροπλάστες με ένα ταψί πουλάνε λιχουδιές στους περαστικούς.
Καθώς κάνετε τη βόλτα σας θα βλέπετε παντού υπαίθριες μπάντες. Μουσικοί που ξεδιπλώνουν όλο τους το ταλέντο χωρίς παρτιτούρες, ντόπιοι και ξένοι που κινούνται ρυθμικά στο ρυθμό της μουσικής.
Αυτή είναι η Κούβα, τόπος πολύχρωμος, πολύβουος και χαρούμενος!

Ο χρόνος καταργείται, η ζέστη χαλαρώνει τις αισθήσεις, η μουσική τις ξεσηκώνει και ο ταξιδιώτης δεν έχει άλλη επιλογή. Αφήνεται να παρασυρθεί στο ρυθμό της.
Άλλωστε όπως λένε και οι άνθρωποί της "εδώ είναι Κούβα, και όλα συμβαίνουν με πάθος!"

Η Κούβα έχει να επιδείξει μια πολυποίκιλη και ανθούσα πολιτιστική ζωή.
Το είδος της τέχνης που ξεχωρίζει στο σύγχρονο κουβανέζικο πολιτισμό, ο οποίος εδράζεται στην πλούσια παράδοση της λαϊκής κουλτούρας της χώρας, είναι βέβαια η μουσική. Μία μουσική μοναδική σε χρωματισμούς και συναίσθημα, που τα τελευταία χρόνια έγινε ακόμη πιο δημοφιλής χάρη στις προσπάθειες του χαρισματικού Αμερικάνου κιθαρίστα Ράι Κούντερ.

Ο Κούντερ οργάνωσε το 1997 τις ηχογραφήσεις των θρυλικών Κουβανών μουσικών που είχαν παίξει στην προεπαναστατική Κούβα στο τότε διάσημο στους Αμερικάνους κοσμοπολίτες Buena Vista Social Club.
Το άλμπουμ που κυκλοφόρησε με τον ίδιο τίτλο, συμπεριλαμβάνει κομμάτια που έγιναν πασίγνωστα σε όλο τον κόσμο, όπως το "Ντος Γκαρντένιας" και το "Τσαν Τσαν".
Στο σπουδαίο αυτό δίσκο, που αποτελεί την επιτομή της λαϊκής κουβανέζικης μουσικής, έχει ερμηνεύσει δύο τραγούδια μία από τις πλέον θρυλικές μορφές της  μουσικής λάτιν, ο Κομπάι Σεγούντο, στην ηλικία των 90 ετών.

Ο Σεγούντο, εφευρέτης μεταξύ άλλων του αρμόνικο, μιας ειδικής κιθάρας με 7 χορδές, πέθανε πλήρης ημερών το 2003, αφήνοντας στους νεότερους Κουβανέζους μουσικούς μια μοναδική κληρονομιά, η οποία έχει οπτικά αποτυπωθεί στην ομώνυμη με το άλμπουμ του Κούντερ ταινία ντοκιμαντέρ που γύρισε ο σπουδαίος Γερμανός σκηνοθέτης Βιμ Βέντερς το 1999.

Οι Σαντινίστας αποτελούν ένα από τα δύο μεγαλύτερα κόμματα της Νικαράγουας, και το κυβερνόν, με πρόεδρο τον Ντανιέλ Ορτέγα και θεωρούνται θρύλος τόσο τη λατινική Αμερική όσο και διεθνώς. Πριν γίνουν κόμμα, ήταν αντάρτες, έχαιραν παλλαϊκής υποστήριξης και απάλλαξαν τη χώρα από τον έλεγχο των ΗΠΑ. Όταν ανέλαβαν τα πολιτικά ηνία έστησαν σχεδόν από το μηδέν νέες δομές και αναβάθμισαν ουσιαστικά τη ζωή των Νικαραγουανών. Φυσικά οι ΗΠΑ αντέδρασαν, διότι επουδενί θα αποδέχονταν μία δεύτερη Κούβα. Ωστόσο η ιστορία είχε ήδη αρχίσει να γράφεται… Ας δούμε όμως πώς γεννήθηκε ο θρύλος.
Ήταν το πρωινό  της Πέμπτης, 19 Ιουλίου 1979. Οι εννέα διοικητές του Μετώπου  Εθνικής Απελευθέρωσης Σαντινίστας (FSLN) μπήκαν στην πρωτεύουσα της Νικαράγουας, Μανάγκουα με σκοπό την ανατροπή του δικτάτορα Αναστάσιο «Τατσίτο» Σομόσα Ντεμπάιλε. Οι Σαντινίστας ήταν σοσιαλιστές και συνδέονταν με την κουβανική επανάσταση που μόλις είχε κερδηθεί. Ο Τατσίτο ήταν μαριονέτα των ΗΠΑ. Οι Σαντινίστας ονομάστηκαν έτσι προς τιμήν του Αουγούστο Σέσαρ Σαντίνο που ηγήθηκε της Νικαραγουανής επανάστασης τη δεκαετία του 1930, ενάντια στην αμερικανική κατοχή. 
Η λεγόμενη επανάσταση της Νικαράγουας ήταν μακρόχρονη, δύσκολη και αιματηρή. Στοίχισε τη ζωή σε 50.000 Νικαραγουανούς και σε συνδυασμό με τον καταστροφικό σεισμό του 1972, άφησε πίσω της 80.000 ανάπηρους, 600.000 άστεγους, 150.000 χιλιάδες εκπατρισμένους (πρόσφυγες και εξόριστους) και  40.000 ορφανά, σε πληθυσμό μόλις 2,8 εκατομμυρίων. Σημειωτέον πως η Νικαράγουα, παρότι είναι η μεγαλύτερη χώρα της Κεντρικής Αμερικής είναι η πιο αραιοκατοικημένη.
Ωστόσο το κόστος αυτής της νίκης δεν ήταν μόνο ανθρώπινο. Ήταν δομικό, οικονομικό και κοινωνικό. Ο Τατσίτο διέφυγε σαν κλέφτης στη Βραζιλία, αλλά προηγουμένως βομβάρδισε και ισοπέδωσε σχεδόν όλες τις πόλεις της Νικαράγουας. Επίσης άδειασε το θησαυροφυλάκιο και άφησε τη χώρα χωρίς ρευστό, χωρίς χρυσό και με ένα δάνειο ύψους 1,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Όταν εκείνο το πρωινό της 19ης Ιουλίου 1979 οι Σαντινίστας κατέβηκαν από τα βουνά στη Μανάγκουα εγκαθίδρυσαν επί τόπου εννεαμελές Επαναστατικό Διευθυντήριο με πενταμελές εκτελεστικό όργανο για την ανοικοδόμηση καθώς και ένα Συμβούλιο Επικρατείας, με συμμετοχή πολιτικών κομμάτων και λαϊκών οργανώσεων ως νομοθετικό όργανο. Στόχος ήταν η υλοποίηση του πολιτικού προγράμματος που είχε ως κύριους άξονες την εθνικοποίηση της περιουσίας του Σομόσα, των συνεργατών του και των ολιγαρχών, αγροτικές μεταρρυθμίσεις, βελτίωση των συνθηκών εργασίας, ελεύθερη δυνατότητα συμμετοχής σε σωματεία για όλους τους εργαζόμενους, βελτίωση των κοινωνικών υπηρεσιών, δημιουργία προγραμμάτων στέγασης, πλήρη εξάλειψη του αναλφαβητισμού, μεταρρύθμιση της Παιδείας, κατάργηση των βασανιστηρίων και της θανατικής ποινής, προστασία των δημοκρατικών ελευθεριών, ισότητα των φύλων, μη συμμαχική εξωτερική πολιτική και δημιουργία ενός «λαϊκού στρατού». Αυτή ήταν μια καλή στιγμή για την πολύπαθη χώρα και χαρακτηρίστηκε από δύο δομικά στοιχεία που τη διαφοροποίησαν από όλες τις άλλες επαναστάσεις του πλανήτη. Αυτά είναι ο κεντρικός ρόλος της γυναίκας και των ποιητών, τόσο στην επανάσταση, όσο και στην ανοικοδόμηση της Νικαράγουας.
Ας αρχίσουμε με τις γυναίκες. Οι εικόνα τους στην πρώτη γραμμή της μάχης και στις τάξεις των ανταρτών σε συνδυασμό με την παρουσία τους σε κάθε βαθμίδα του FSLN προκάλεσαν από την αρχή παγκόσμια έκπληξη. Στα μέσα της δεκαετίας του 1970, συστάθηκε η Ένωση Γυναικών για την Αντιμετώπιση της Εθνικής Κρίσης η οποία αφορούσε τόσο το αντάρτικο όσο και την προώθηση των φεμινιστικών ζητημάτων στην κοινωνία. Στην πράξη οι γυναίκες της υπαίθρου, ανέλαβαν σχεδόν αποκλειστικά την αγροτική μεταρρύθμιση αλλά και τις μάχες που συνεχίζονταν με την υποκινούμενη από τις ΗΠΑ αντιπολίτευση τη δεκαετία 1980.  Η ισοτιμία δηλαδή στην περίπτωση των Σαντινίστας δεν ήταν αποτέλεσμα καλών προθέσεων ή διακηρύξεων ή έστω νομικής κατοχύρωσης, αλλά διαδικασία επίπονη και πολύχρονη την οποία διεξήγαν οι γυναίκες. Σήμερα στη Νικαράγουα οι γυναίκες είναι απολύτως ίσες με τους άνδρες σε όλους τους τομείς.
Τον άλλο δομικό ρόλο στην αναδιοργάνωση της χώρας τον είχαν οι ποιητές με κύριο εκπρόσωπο τον Ερνέστο Καρδενάλ, που έγινε και ο πρώτος υπουργός πολιτισμού.  Ο Καρδενάλ, ήδη από τα μέσα της δεκαετίας 1960 συνεργαζόταν στενά με ηγεσία του FSLN  και είχε συστήσει ένα εργαστήριο καλλιτεχνικής  δημιουργίας στα νησιά Σολεντινάμε στη λίμνη Μανάγκουα, απ΄όπου είχε περάσει σχεδόν όλη η διανόηση της Λατινικής Αμερικής − μεταξύ αυτών και οι σταρ συγγραφείς Χούλιο Κορτάσαρ και Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες. Εν συνεχεία τη δεκαετία 1970, ο Καρδενάλ, ενστερνίστηκε την ιδέα του «νέου ανθρώπου» του Τσε Γκεβάρα. Τότε η πνευματική εργασία έγινε όπλο και η δημιουργία μεταμφίεση για την επαναστατική δράση. Σε αυτό το πλαίσιο πλείστοι λατινοαμερικανοί διανοούμενοι συνεργάστηκαν και τάχθηκαν το πλευρό των Σαντινίστας τόσο στην πολιτική μεταρρύθμιση όσο και στον ένοπλο αγώνα. Ίσως το πιο απτό παράδειγμα είναι η καμπάνια κατά του αναλφαβητισμού η οποία είχε ως αποτέλεσμα περίπου εκατό χιλιάδες εγγράμματοι πολίτες αυτοβούλως να ταξιδέψουν στην υπανάπτυκτη ύπαιθρο της Νικαράγουας ως μέλη του Λαϊκού Στρατού Αλφαβητισμού. Όταν είχε αρχίσει το πρόγραμμα, περισσότεροι από τους μισούς Νικαραγουανούς ήταν αναλφάβητοι. Πέντε μήνες αργότερα, ο αναλφαβητισμός είχε περιοριστεί στο 12%. Πολύ σύντομα το ποσοστό αυτό μηδενίστηκε.
Αυτές ήταν λίγες από τις στιγμές δόξας των Σαντινίστας και της πολιτικής τους. Τα προβλήματα δεν έλειψαν. Οι ΗΠΑ ποτέ δεν τους αποδέχθηκαν. Η αντιπολίτευση έπαιξε άσχημο παιχνίδι, υποκινούμενη από τον ισχυρό Βορρά με αποτέλεσμα οι μεταρρυθμίσεις να συνοδεύονται πάντα από ένοπλο αγώνα. Οι περιπέτειες συνεχίζονται. Όμως οι Σαντινίστας έγιναν θρύλος.