Ατομικό ταξίδι στις Φιλιππίνες | 2018

Ο Πορτογάλος θαλασσοπόρος Φερδινάνδος Μαγγελάνος έμεινε στην ιστορία ως ο πρώτος Ευρωπαίος που «παρέκαμψε» τη Νότια Αμερική και διέσχισε τον Ειρηνικό Ωκεανό.
Αφού ταξίδεψε για πολλά χρόνια στη Μεσόγειο και στον Ινδικό Ωκεανό, κατηγορήθηκε -αβάσιμα, όπως αποδείχτηκε αργότερα- ότι ιδιοποιήθηκε ένα μέρος από τα λάφυρα που άρπαξαν οι Πορτογάλοι από το σουλτάνο του Μαρόκου και έτσι αναγκάστηκε να ιδιωτεύσει. Τότε του δόθηκε η ευκαιρία να επιδοθεί στη μελέτη της ναυτικής επιστήμης και της κοσμογραφίας. Καρπός των μελετών του υπήρξε η πεποίθηση ότι στα νησιά Μολούκες, απ’ όπου προερχόταν το μεγαλύτερο μέρος των μπαχαρικών που προορίζονταν για το ευρωπαϊκό εμπόριο, θα μπορούσε κανείς να φτάσει πιο γρήγορα διαπλέοντας τον Ατλαντικό προς τα νοτιοδυτικά, παρακάμπτοντας το νότιο άκρο (που δεν είχε ακόμα εξερευνηθεί) της αμερικανικής ηπείρου και διασχίζοντας τη θάλασσα που χωρίζει την Ασία από την Αμερική, η οποία είχε ανακαλυφθεί πριν από λίγες δεκαετίες. Το σχέδιο του εγχειρήματος δεν έγινε δεκτό από το βασιλιά της Πορτογαλίας, στον οποίο είχε απευθυνθεί αρχικά ο Μαγγελάνος, αλλά από τον Κάρολο Ε’ της Ισπανίας, που επιθυμούσε να εξακριβώσει αν πράγματι οι Μολούκες βρίσκονταν στο χώρο της ισπανικής επιρροής, δηλαδή στα ανατολικά της γραμμής που είχε χαράξει ο πάπας Αλέξανδρος ΣΤ’ και είχε αναγνωρίσει η Συνθήκη της Τορντεσίγιας για τον καθορισμό των σφαιρών δράσης της Ισπανίας και της Πορτογαλίας.
Στις 20/9/1519 η αποστολή απέπλευσε από το ισπανικό λιμάνι της Σανλούκαρ ντε Μπαραμέδα. Ο Μαγγελάνος πλησίασε στα Κανάρια, πέρασε στα ανοιχτά του Πράσινου Ακρωτηρίου και έφτασε στις ακτές της Βραζιλίας και της Αργεντινής, τις οποίες παρέπλευσε έως το Ρίο ντε λα Πλάτα (10/1/1520). Μετά τον πολύ βαρύ χειμώνα που πέρασε στις ακτές της σημερινής Νοτιοανατολικής Αργεντινής, ο Μαγγελάνος ανοίχτηκε πάλι στο πέλαγος αντιμετωπίζοντας μεγάλες δυσκολίες, στις οποίες προστέθηκε και η απειθαρχία των πληρωμάτων.
Συνέχισε το ταξίδι του μέσω του πορθμού που ο ίδιος είχε ανακαλύψει και ο οποίος αργότερα πήρε το όνομά του. Στις 28/11/1520, αφού είχε ταξιδέψει παραπάνω από ένα χρόνο, ο Μαγγελάνος περνούσε τον πορθμό και έμπαινε στο μεγάλο ωκεανό, τον οποίο ονόμασε Ειρηνικό, επειδή -σύμφωνα με τη διήγηση- τον βρήκε εξαιρετικά ήσυχο στη διάρκεια του διάπλου του (του πρώτου που πραγματοποιούσε Ευρωπαίος).
Το ταξίδι όμως, που ευνοήθηκε από τα θαλάσσια ρεύματα και από τους νοτιοανατολικούς ανέμους, δοκιμάστηκε από ασθένειες και από αρκετούς θανάτους.
Στις 6/3/1521 ο Μαγγελάνος έφτασε στη Νήσο Γκουάμ του Αρχιπελάγους των Μαριάνων. Ύστερα από μια σύντομη παραμονή εκεί, ο Μαγγελάνος κατηύθυνε τα πλοία του προς τις Φιλιππίνες, αρχίζοντας την κατάκτησή τους για λογαριασμό του βασιλιά της Ισπανίας. Αλλά στις 27/4/1521 τον σκότωσαν ιθαγενείς στο μικρό Νησί Μάταμ. Μετά το θάνατό του τη διοίκηση της αποστολής ανέλαβε ο Ισπανός πλοηγός του Χουάν Σεμπαστιάν Ελκάνο. Τα δύο πλοία που απέμειναν έφτασαν στις Μολούκες στις 8/11/1521. Το Βικτόρια, το μοναδικό πλοίο της αποστολής που απέμεινε, αναχώρησε από τις Μολούκες στις 21/12/1521, διέσχισε τη Θάλασσα της Μπάντα, προσέγγισε το Τιμόρ και κατευθύνθηκε προς τα νοτιοδυτικά για να διασχίσει τον Ινδικό Ωκεανό και να αποφύγει τα πλοία των Πορτογάλων που ήλεγχαν τις ασιατικές και τις αφρικανικές ακτές. Παρέκαμψε το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας και έφτασε χωρίς κινδύνους στα Νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου, όπου οι 13 από τους 31 ναυτικούς που είχαν επιζήσει βγήκαν στην ξηρά για να αναζητήσουν νερό και τρόφιμα, αλλά τους αιχμαλώτισαν οι Πορτογάλοι. Αυτοί που γλίτωσαν έφτασαν στο Σανλούκαρ ντε Μπαραμέδα στις 6/9/1522. Έτσι, για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, είχε πραγματοποιηθεί ο Περίπλους της Υδρογείου

Η παλιά πόλη του Βιγκάν είναι το πιο καλοδιατηρημένο δείγμα πόλης της Ισπανικής Αυτοκρατορίας σε όλη την Ασία.
Το 1574, ο Ισπανός κατακτητής Χουάν ντε Σαλσέδο, ίδρυσε στο βορειοδυτικό τμήμα της νήσου Λουζόν την πόλη Βιγκάν, η οποία εξελίχτηκε ταχύτατα στη δεύτερη κατά σειρά σημαντικότερη πόλη των Φιλιππίνων. Ευτυχώς, η μετέπειτα ιστορία δεν επιφύλαξε στα ωραιότερα αποικιακά κτίρια την τύχη άλλων ομοίων τους: δεν έγιναν αναστυλώσεις, τροποποιήσεις κλπ, ούτε όμως την άγγιξαν και οι βομβαρδισμοί του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Εκτός από τους Ισπανούς εμπόρους , εγκαταστάθηκαν εδώ και πολλοί Κινέζοι, οι οποίοι άφησαν επίσης τα ίχνη τους στα κτίρια της πόλης, με χαρακτηριστικά δείγματα τα αρχοντικά μέγαρα, με ογκώδη πλίνθινα τείχη, με εσωτερικές αυλές με δάπεδα στρωμένα με πλακίδια, με κιγκλιδώματα και με ξύλινα  δάπεδα με το χαρακτηριστικό σκούρο βερνίκι στους εσωτερικούς χώρους.
Σημαντικά κτίρια πλαισιώνουν την Πλάτσα Σαλσέδο, όπως το νεοκλασικιστικό Προβίνσιαλ Κάπιτολ Μπίλντινγκ, η Αρχιεπισκοπή, κτίριο του 18ου αιώνα και ο καθεδρικός ναός του Αγίου Παύλου, που ανεγέρθηκε στη δεκαετία του 1790. Ο τρίκλιτος ναός εμφανίζει ορισμένες ενδιαφέρουσες ιδιαιτερότητες, όπως οι λίθινες αναπαραστάσεις δύο λεόντων, με μορφή Κινέζων φρουρών, οι οποίοι φυλάσσουν τις δύο πύλες των πλευρικών κλιτών. Επίσης το κωδωνοστάσιο βρίσκεται σε απόσταση 10 μ. από το ναό, στην απέναντι πλευρά του δρόμου.
Η άλλοτε συνοικία των mestizo (μιγάδες γόνοι επιμειξίας ευρωπαίων με ιθαγενείς) διαθέτει το ωραιότερο και πιο καλοδιατηρημένο αρχοντικό της περιόδου της Αποικιοκρατίας, επίσης με ορισμένα χαρακτηριστικά κινέζικα στοιχεία, όπως οι λίθινοι δράκοι.
Ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Παύλου είναι κτισμένος στο καλούμενο «σεισμικό μπαρόκ»: με εξαιρετικά παχείς τοίχους και με μία ροπή προς την ανάδειξη του πλάτους, σε αντίθεση με τους ευρωπαϊκούς ναούς, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από μια έντονη καθετότητα. Η Κάλε Κριστολόγκο με τα όμορφα αρχοντικά σπίτια, βρίσκεται στο κέντρο της συνοικίας των μιγάδων.

Ιδρύθηκε μόλις το 1820, όταν το Κατάρ ανήκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, σαν επέκταση της κοντινής πόλης Αλ Μπίντα και λειτουργούσε περίπου για έναν αιώνα ως λιμάνι αλίευσης μαργαριταριών. Μη φανταστείτε όμως τίποτα μεγαλειώδες. Ας πούμε ότι ήταν κάτι σαν ψαροχώρι, που δεν ξεχώριζε καν από την γειτονική Αλ Μπίντα στις χαρτογραφήσεις της εποχής. Σε πρωτεύουσα αναδείχθηκε πρόσφατα, το 1971, όταν το Κατάρ έπαψε να είναι αγγλικό προτεκτοράτο.
Θεωρητικά η πόλη θα μπορούσε να είναι ένα σημαντικό λιμάνι της αραβικής χερσονήσου, ωστόσο τα πολύ ρηχά νερά δυσκόλευαν τα πλοία να ελλιμενιστούν. Έτσι το ψάρεμα και τα μαργαριτάρια αποτελούσαν την κύρια πηγή εσόδων των κατοίκων της. Το 1907 υπήρχαν 350 καΐκιααλίευσηςμαργαριταριώνκαι 6.300 ψαράδες. Οι τιμές του πολύτιμου κοσμήματος ήταν διπλάσιες σε σχέση με τον προηγούμενο αιώνα και όλα έδειχναν να πηγαίνουν καλά. Όμως εκείνη τη χρονιά έγινε το μοιραίο – οι τιμές έπεσαν με την ανάπτυξη της καλλιέργειας μαργαριταριών. Ο εμίρης Τζασίμ Αλ Θανί αναγκάστηκε να πουλήσει μισοτιμήςόλη τη σοδειά και η κατάσταση άρχισε να πιέζει. Τότε ιδρύθηκε και το πρώτο τελωνείο του Κατάρ, στο λιμάνι της Ντόχας.
Η οικονομία της πόλης και συνακολούθως της χώρας ξαναείδε μία σχετική ανάκαμψη τις δεκαετίες του 1920 και του 1930. Ήτανμετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι Οθωμανοί παρέδωσαν το Κατάρ στους Βρετανούς και άρχισε να γίνεται εκμετάλλευση των πετρελαιοπηγών. Τα μαργαριτάρια είχαν πλέον βγει από τον οικονομικό χάρτη των κρατικών εσόδων – το τελικό χτύπημα το έδωσε το κραχ. Η Ντόχα ως εκ τούτου δεν μπορούσε να συντηρήσει τους ψαράδες κατοίκους της και άρχισε να αδειάζει. Μέχρι τις δεκαετίες 1960 και 1960 που εντατικοποιήθηκε η εξόρυξη πετρελαίου. Τότε, προκειμένου να μπορεί να γίνει ελεύθερα το εμπόριο του πολύτιμου καυσίμου, άρχισαν και οι εργασίες κατασκευής του λιμανιού. Τη δεκαετία 1970 ήταν πια αρκετά βαθύ για να υποδέχεται τα μεγάλα φορτηγά πλοία. Και ήδη από το 1971 η Ντόχα είχε γίνει η πρωτεύουσα του ανεξάρτητου πλέον Κατάρ. Όλα τα άλλα είναι ιστορία.
Το παλιό ψαρολίμανο με τα ρηχά νερά μετατράπηκε αστραπιαία σε μία υπερσύγχρονη πόλη. Τα παραδοσιακά δίχωρα σπίτια που ήταν χτισμένα με λάσπη, πέτρα και κοράλλια έδωσαν τη θέση τους σε θεαματικούς ουρανοξύστες. Έγινε αποστράγγιση τμημάτων της παραλίας και κατασκευάστηκαν παραλιακές οδοί, συνοικίες και τεχνητά νησιά. Οι πολυεθνικές έρχονταν η μία μετά την άλλη. Οι κατασκευαστικές έκαναν διαγωνισμού μεγαλείου. Και το 1996 εξέπεμψε για πρώτη φορά το παναραβικό δορυφορικό τηλεοπτικό κανάλι AlJazeeraως το αντίπαλον δέος του αμερικανικού CNN.
Η Ντόχα σήμερα, πέρα από μία εξωπραγματική μητρόπολη, που συνδυάζει το παραδοσιακό στοιχείο με τον φουτουρισμό, αποτελεί και ισχυρότατο επιχειρηματικό κέντρο στον Περσικό Κόλπο και στον αραβικό κόσμο εν γένει. Ως εκ τούτου, ο πληθυσμός της είναι κυρίως αλλοεθνής. Οι κάτοικοι αυτής της μεγαλούπολης έρχονται από την Ινδία, το Πακιστάν, τη Σρι Λάνκα, το Νεπάλ, τις Φιλιππίνες, το Μπαγκλαντές, το Ισραήλ, τη Συρία, την Παλαιστίνη, την Τουρκία, τον Λίβανο, την Ιορδανία, τη Βόρεια και Νότια Αφρική, τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Ευρώπη και την Αυστραλία. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι ζουν και εργάζονται στην Ντόχα, σε όλες τις επαγγελματικές κατηγόριες – από υψηλόβαθμα στελέχη μέχρι βαστάζοι και θυρωροί. Και συνεννοούνται στα αγγλικά, που είναι η δεύτερη επίσημη γλώσσα της χώρας. Ηπρώτηείναιτααραβικά. Οι επαγγελματικοί μετανάστες μέχρι το 2004 απαγορευόταν να έχουν ιδιοκτησία γης στην Ντόχα. Σήμερα μπορούν να αγοράσουν ακίνητα, σε κάποιες μεμονωμένες περιοχές όπως το Περλ, η Δυτική Όχθη της Λίμνηςκαι η Λουσαΐλ. Τα πράγματα έχουν πλέον αλλάξει. Μέχρι  νεωτέρας.

Η φύση είναι θέμα τύχης για μία χώρα και η Ινδονησία από αυτή την άποψη είναι μια πολύ τυχερή χώρα. Το μέγεθός της, το τροπικό κλίμα και η γεωγραφία του αρχιπελάγους δημιουργούν στο τεράστιο αυτό νησιωτικό σύμπλεγμα έναν παράδεισο χλωρίδας και πανίδας με την υψηλότερη βιοποικιλότητα παγκοσμίως.
Στην Ινδονησία ευδοκιμούν φυτά και αναπαράγονται ζώα, πτηνά και ψάρια που αποτελούν ένα φοβερά ενδιαφέρον μείγμα της ασιατικής και της αυστραλιανής φύσης. Όχι τυχαία. Τα νησιά Σουμάτρα, Βόρνεο, Τζάβα και Μπαλί προϊστορικά ανήκαν στην ηπειρωτική Ασία. Άρα σήμερα βλέπουμε μέσα στα δάση μεγάλα άγρια ζώα όπως η τίγρης της Σουμάτρας, ο ρινόκερος, ο ουρακοτάγκος, ο ασιατικός ελέφαντας και η λεοπάρδαλη… Από την άλλη νησιά όπως το Σουλαγουέζι, το Μαλούκου και το υποσύμπλεγμαΝούσαΤεγκάρα λόγω της προϊστορικής αποκοπής τους από την Ασία έχουν αναπτύξει μια σπουδαία ενδημική χλωρίδα. Όσο για την Παπούα, που κάποτε αποτελούσε τμήμα της Αυστραλίας φιλοξενεί χλωρίδα και πανίδα παρόμοια με της γειτονικής ηπείρου συμπεριλαμβανομένων και 600 ειδών αυστραλιανών πτηνών. Και βέβαια ας μην παραβλέπουμε πως το 70% της Ινδονησίας καλύπτεται από πυκνά δάση – ορισμένα από αυτά ανεξερεύνητα… Επιπλέον η χώρα είναι η δεύτερη μετά την Αυστραλία σε ποικιλία ενδημικών ειδών – το 36% απαρτίζουν 1.531 είδη πουλιών και το 39% απαρτίζουν 515 είδη θηλαστικών. Όμως υπάρχει και συνέχεια: οι τροπικές θάλασσες που βρέχουν την Ινδονησία σε ακτογραμμή 80.000 χλμ. δημιουργούν επίσης ένα απίστευτο θαλάσσιο οικοσύστημα που περιλαμβάνει παραλίες, αμμόλοφους, εκβολές ποταμών, μανγκρόβια δάση (με ρίζες και κορμούς βυθισμένους στο νερό), κοραλλιογενείς υφάλους, φύκια, παλίρροιες και άμπωτες, οικοσυστημικές νησίδες κ.α. Τέλος η Ινδονησία είναι τμήμα του Κοραλλιογενούς Τρίγωνου (Ινδονησία, Φιλιππίνες, Μαλαισία, Παπούα Νέα Γουινέα, νησιά Σολομώντα και Ανατολικό Τιμόρ). Αυτό σημαίνει ότι φιλοξενεί μια τεράστια ποικιλία κοραλλιών, περισσότερα από 1.650 είδη. Με δυο λόγια μπορούμε να το πούμε: η Ινδονησία είναι μια Γη Επαγγελίας που υπάρχει ακόμη…

Οι κλιμακωτοί ορυζώνες είναι γνωστό θέαμα στην νοτιοανατολική Ασία. Πουθενά όμως δεν είναι τόσο εντυπωσιακοί όσο στην περιοχή των Ιφουγάος, στις Φιλιππίνες – όχι τυχαία μάλιστα αποκαλούνται και ως «το 8ο θαύμα του κόσμου»!