Σουδάν - Επέκταση Ερυθραία - 2018

Η Ζανζιβάρη υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα εμπορίας σκλάβων στην Ανατολική Αφρική. Πολύ πριν ανακαλύψουν οι Άγγλοι το εμπόριο των μαύρων, το «εξασκούσαν» οι Άραβες με κέντρο τη Ζανζιβάρη. Επί τουλάχιστον 3 αιώνες εξορμούσαν από εδώ στην αφρικανική ενδοχώρα, έχοντας την ασφάλεια του νησιού, και εκμεταλλευόμενοι τις εμφύλιες έχθρες μίσθωναν φυλές για να αλυσοδένουν τους αντιπάλους τους. Ακόμη υπάρχουν τα υπόγεια κελιά-μπουντρούμια όπου στοιβάζονταν σε τρύπες ύψους 1,50 μέτρου, δύο επί δύο, έως και 40 σκλάβοι αλυσοδεμένοι με σιδεριές, που κρέμονταν από τα ταβάνια. Όσοι επιζούσαν οδηγούνταν εκεί δίπλα, στην πλατεία όπου στεκόταν ένα τεράστιο δέντρο. Μπροστά στο δέντρο ήταν η εξέδρα. Εκεί, σε αυτό το δέντρο γινόταν η αγοραπωλησία.  Εκεί παρήλαυναν οι αγοραστές και οι πράκτορές τους, που αργότερα έγιναν οι Εγγλέζοι και οι Γάλλοι, που πλήρωναν τους Άραβες για να κάνουν τη δουλειά.  Μόνο από το 1830 έως το 1870 πωλήθηκαν περίπου 600.000 Αφρικανοί σκλάβοι μέσω Ζανζιβάρης! Την εποχή εκείνη οι σκλάβοι ήταν ένα πολύ σημαντικό «εξαγώγιμο προϊόν». Προορισμός, η Αραβία, η Περσία και τα εμπορικά κέντρα του Ινδικού Ωκεανού. Κάποιοι πωλιούνταν επίσης στις ευρωπαϊκές αγορές και έφταναν έως την Αμερική για να δουλέψουν στις φυτείες - οι Δυτικοί άρπαζαν ως επί το πλείστον πληθυσμούς από τη Δυτική Αφρική. Αυτά συνέβαιναν εδώ έως το 1870 οπότε οι Αγγλικανοί πάστορες επαναστάτησαν, ξεσήκωσαν θύελλα διαμαρτυριών, έκοψαν το δέντρο και με θεμέλιο τις ρίζες του κάτω από το ιερό έχτισαν τα έτη 1873-79 τον αγγλικανικό καθεδρικό ναό που λειτουργεί έως σήμερα.

Η περιοχή του εθνικού πάρκου στον κάτω ρου του ποταμού Όμο δεν είναι μόνο καταφύγιο πολλών άγριων ζώων, αλλά και παλαιοντολογικός χώρος, όπου ήρθαν στο φως απολιθώματα σκελετών ανθρωποειδών καθώς και λίθινα εργαλεία. Ο μήκους σχεδόν 800 χλμ. ποταμός Όμο εκβάλλει στο νότιο σύνορο της Αιθιοπίας, στη Λίμνη Τουρκάνα.
Τα προϊστορικά ευρήματα στον κάτω ρου του 'Ομο έχουν κάνει το όνομά του γνωστό στους ειδήμονες της παγκόσμιας κοινότητας των παλαιοντολόγων. Οι ηλικίας έως και 4 εκατομμυρίων ετών ιζηματικές αποθέσεις του ποταμού κρύβουν πλήθος απολιθωμάτων ζώων και ανθρωποειδών προϊστορικής περιόδου.
Τα υπολείμματα σκελετών που ανεσκάφησαν, μερικά από τα οποία έχουν ηλικία άνω των 3 εκατ. ετών, παραπέμπουν στο είδος αυστραλοπίθηκος. Βρέθηκαν επίσης λίθινα εργαλεία 2,5 εκατ. ετών, τα οποία χρησιμοποιούσε ο homo habilis, καθώς και ευρήματα νεοτέρων περιόδων, όπως κατάλοιπα του homo erectus και μιας πρώιμης μορφής του homo sapiens.
Σύμφωνα με νεότερες έρευνες, ο homo sapiens ζούσε στην Ανατολική Αφρική. Δύο κρανία κι άλλα υπολείμματα σκελετών, που ανακάλυψε το 1967 κοντά στο Κιμίς στην κοιλάδα του 'Ομο μια ομάδα με επικεφαλής τον Αμερικάνο παλαιοντολόγο Ρίτσαρντ Λίκεϊ, των οποίων η ηλικία είχε εσφαλμένα εκτιμηθεί στα 130.000 χρόνια, απεδείχθη πως είναι πολύ παλαιότερα. Η ανάλυση των μεταλλικών κρυστάλλων στα στρώματα του εδάφους, όπου βρέθηκαν τα οστά, κατέδειξε μια πιθανή ηλικία 195.000 ετών.
Στο Εθνικό Μουσείο της Αιθιοπίας στην Αντίς Αμπέμα, εκτίθεται ο σκελετός της  “Lucy”, μιας γυναίκας του είδους Australopithecus aferensis, που έζησε πριν από 3,2 εκατομμύρια χρόνια στην κοιλάδα Hadar στη Νότια Αιθιοπία. Ανακαλύφθηκε το 1974 από τους ανθρωπολόγους Donald Johanson, Maurice Taieb και τον Yves Coppens. Πρόκειται ίσως για το πιο σημαντικό παλαιοντολογικό εύρημα όλων των εποχών, καθώς ρίχνει άπλετο φως στην εξέλιξη του ανθρώπινου είδους.

Μερόη: η αρχαιότερη πόλη του Σουδάν, στην περιοχή μεταξύ του πέμπτου και του έκτου καταρράκτη του Νείλου, 200 km ΒΑ του Χαρτούμ. Τα ερείπια της Μερόης βρίσκονται σε απόσταση 5 χιλιομέτρων βόρεια του σημερινού χωριού Καμπούσια. Τα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή ανάγονται στη νεολιθική εποχή, αν και άκμασε κατά το β’ μισό του 6ου αιώνα π.Χ., όταν εξελίχθηκε σε πρωτεύουσα του βασιλείου του Κους (Kush). Ένας αρχαιολογικός χώρος ο οποίος ακόμη εξερευνάται. Μεγάλο στοίχημα των αρχαιολόγων μέχρι και σήμερα είναι να αποκρυπτογραφήσουν τη μεροϊτική γραφή.
Εκατό περίπου πυραμιδοειδή κτίσματα με οξυγώνιες κορυφές, μοιρασμένα σε τρεις ομάδες-νεκροπόλεις, παραμένουν μάρτυρες της ακμής στον έρημο αυτόν χώρο της τελευταίας πρωτεύουσας του Κους, ενός κραταιού αρχαίου βασιλείου, που άκμασε γύρω από τη συμβολή του Γαλάζιου και του Λευκού Νείλου με τον παραπόταμο Ατμπάρα. Πρόκειται για μία μόνο από τις πολυάριθμες θέσεις που σχετίζονται με τον πολιτισμό του Κους, έναν από τους αρχαιότερους του Νείλου και ταυτόχρονα μια σύγχρονη πρόκληση της αρχαιολογίας. Και αν με τη λέξη Νείλος έρχεται αναπόφευκτα στο μυαλό η Αίγυπτος, πρέπει να ειπωθεί ότι οι Κουσίτες, ή Νούβιοι όπως είναι γνωστοί, αναπτύχθηκαν παράλληλα με τους Αιγυπτίους, με τους οποίους και διατηρούσαν μια σχέση αγάπης-μίσους. Οι Κουσίτες, αποτελούσαν το μόνιμο εμπόδιο για την προέλαση των Αιγυπτίων προς τα νότια και ταυτόχρονα έναν ορατό κίνδυνο που ανάγκαζε τους διάσημους φαραώ να κατασκευάζουν συνοριακά φρούρια στους καταρράκτες του Νείλου για τη φύλαξη της περιοχής. Με την αποδυνάμωση της Αιγύπτου τον 8ο αι. π.Χ., οι Κουσίτες επεκτείνονται προς τα βόρεια και εγκαθιστούν την 25η φαραωνική δυναστεία, γνωστή και ως εκείνη των Μαύρων Φαραώ. Αν και η παρουσία τους στο αιγυπτιακό έδαφος αποδείχθηκε βραχύβια, φαίνεται ότι οι κουσιτικές δυναστείες συνέχισαν να αναπτύσσονται μέχρι και το 350 μ.Χ., με επικράτεια όμως μόνο την ευρύτερη περιοχή του σημερινού Σουδάν. Ο πολιτισμός τους, με εμφανή στην τέχνη αλλά και την ιδεολογία τα σημάδια της επαφής με τους Αιγυπτίους, χαρακτηρίζεται από μικροσκοπικές πυραμίδες-τάφους (δεν ξεπερνούν τα 30 μ. ύψος και στερούνται εσωτερικών διαδρόμων), κουσιτικές επιγραφές σε  ιερογλυφική γραφή και ναούς.

Πολύχρωμη χώρα, με μοντέρνες αλλά και μεσαιωνικές πόλεις, υπέροχους κήπους, ψηλά βουνά αλλά και απέραντη έρημο.

Αυτή η χώρα στο βορειοδυτικό άκρο της Αφρικής φαίνεται να αγαπά ιδιαίτερα τους μύθους. Σύμφωνα με τη μαροκινή παράδοση, ο ελληνικής καταγωγής ημίθεος με το όνομα Ηρακλής διάλεξε τον χώρο όπου εκτείνεται πλέον το σημερινό Μαρόκο για να κάνει έναν ακόμη άθλο του. Κρατώντας λοιπόν με το ένα χέρι του την Ευρώπη και με το άλλο την Αφρική άφησε να περάσει με ορμή ανάμεσά τους το αλμυρό νερό του Ατλαντικού και έτσι γεννήθηκε η Μεσόγειος. Το σημείο όπου απέμεινε η «ουλή» το ονόμασε Γιβραλτάρ και την καινούργια γη που απλώθηκε νοτιότερα την αποκάλεσε Μαρόκο. Από τη μία πλευρά της η νέα χώρα αγνάντευε τον παγωμένο Ατλαντικό και από την άλλη τη νέα θάλασσα, ενώ προς ανατολάς συνόρευε με την Αλγερία και προς τον Νότο με τη Μαυριτανία. Για να μη νιώθουν μοναξιά οι ντόπιοι, ο Ηρακλής τούς έφερε νέους κατοίκους από το Μάλι και το Σουδάν και έτσι γεννήθηκαν οι πρώτοι Βερβερίνοι, ενώ λίγο αργότερα κατέφθασαν εκεί τα πρώτα καραβάνια από το Ισραήλ, σχηματίζοντας τη μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα του κόσμου.

Είναι το πιο θερμό μέρος στον πλανήτη, μία καυτή έρημος από θείο, ψαμμίτη και ασβεστόλιθο, που η ζωή δεν είναι πάντα ευπρόσδεκτη. Το Βύθισμα του Ντανακίλ θεωρείται από τις πιο αφιλόξενες εκτάσεις στον κόσμο: εδώ μετρώνται οι υψηλότερες θερμοκρασίες στον πλανήτη με τον υδράργυρο να ξεπερνά τους 50ο C την ημέρα, κι αυτό σε μία έκταση που φτάνει περίπου τα 100.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, περίπου στο μέγεθος της Κούβας ή της Ισλανδίας. Η ζέστη είναι τέτοια που ο μοναδικός ποταμός της περιοχής, ο Αβάς, δεν καταφέρνει ποτέ να εκβάλλει στη θάλασσα, καθώς στεγνώνει σταδιακά περνώντας μέσα από μια σειρά από αλμυρές λίμνες, χωρίς ποτέ να φτάσει στον ωκεανό.
Είναι παράλληλα και από τις περιοχές με το χαμηλότερο υψόμετρο, καθώς κατά τόπους το έδαφος φτάνει και τα 116 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Αυτός ο τόσο ιδιαίτερος κόσμος είναι δημιούργημα διαρκούς ηφαιστειακής και τεκτονικής δραστηριότητας. Εδώ στη βορειοανατολική Αφρική συναντώνται τρεις τεκτονικές πλάκες, η αφρικανική και η αραβική κατά κύριο λόγο, που αμφότερες δέχονται την πίεση της ευρασιατικής από τον βορρά. Σ’ αυτή τη δραστηριότητα οφείλεται η ασυνεχής διάβρωση των εδαφών που καθιστά τόσο δύσκολη, έως αδύνατη, τη διαβίωση σ’ αυτή τη γωνιά του πλανήτη. Η ηφαιστειακή δράση είναι αδιάκοπη, σχηματίζοντας στο πέρασμα του χρόνου και μία σειρά από λίμνες από ροές λάβας. Κάποιες από αυτές, όπως η λίμνη Αφρέρα, έχουν αποθέσεις αλατιού στις όχθες τους, στοιχείο που αποτελεί τη μοναδική επαγγελματική δραστηριότητα για τους μόνους (και εξαιρετικά τολμηρούς) κατοίκους της περιοχής, τη φυλή Αφάρ. Αυτό το αλάτι συλλέγεται προσεκτικά, και με καραβάνια μεταφέρεται σε κοντινές αγορές προς πώληση.

Στο Ντανακίλ εντοπίζεται και η μοναδική πραγματική λίμνη λάβας στον κόσμο, στο ενεργό ηφαίστειο Έρτα Άλε, ένα εντυπωσιακό υπερθέαμα που όσο συγκλονιστικό ακούγεται, άλλο τόσο είναι και στην πραγματικότητα.

Σε ένα τόσο αφιλόξενο τόπο η ζωή δεν είναι καθόλου μα καθόλου εύκολη. Κι όμως, εκεί που για εμάς μπορεί να φαίνεται μία κόλαση, για τους επιστήμονες είναι ένας σωστός παράδεισος: έρχονται εδώ για προσομοιώσεις της ζωής στον πλανήτη Άρη, για να κατανοήσουν πώς ζουν και αντιδρούν μικροοργανισμοί αστροβιολογικού ενδιαφέροντος και να βρουν απαντήσεις σε ερωτήματα που δεν μπορεί κανένα εργαστήριο να δώσει.

Για το τέλος, κρατήστε κάτι ακόμα: καθώς τίποτα σ’ αυτόν τον κόσμο δεν είναι παντοτινό, η τεκτονική δραστηριότητα στην Αφρική συνεχίζεται αδιάκοπη, και επιστήμονες σημειώνουν πως η αφρικανική ήπειρος σιγά-σιγά σπάει στα δύο, με ένα ρυθμό εξαιρετικά αργό για τα ανθρώπινα δεδομένα, αλλά μάλλον ασυνήθιστα γρήγορο για τα δεδομένα του πλανήτη μας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, κάποια στιγμή στο (όχι ανθρώπινα άμεσο) μέλλον, η Ερυθρά Θάλασσα θα πλημμυρίσει το Ντανακίλ που από άγονη έρημος, θα μετατραπεί σε τεράστια λίμνη, αλλάζοντας για πάντα την όψη της βορειοανατολικής Αφρικής…

Σύμφωνα με τους New York Times είναι ο Νο 1 ταξιδιωτικός προορισμός παγκοσμίως τον οποίο πρέπει να επισκεφθείς. Και όχι άδικα. Το Κέιπ Τάουν είναι μια πανέμορφη πόλη, χτισμένη πάνω στη θάλασσα, με εντυπωσιακή φύση και με πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία. Επίσης φημίζεται για την καταπληκτική κουζίνα της (ψάρια, ψητά κρεατικά, λαχταριστά φρούτα και λαχανικά), για το κρασί της (οι αμπελώνες στη γύρω περιοχή είναι περίφημοι και οι τιμές πολύ λογικές) και για τη διασκέδαση πρωί, μεσημέρι, βράδυ. Ο κόσμος είναι κεφάτος και πολύ ευχάριστος, ίσως σ’ αυτό βοηθάει και το εξαιρετικό κλίμα.
Ας πούμε όμως λίγα λόγια για το μοναδικό αυτό ακρωτήρι της Νοτιονατολικής Αφρικής. Κατ’ αρχάς είναι η πρώτη πόλη που καταλήφθηκε από αποίκους κάτω από τη Σαχάρα. Ιδρύθηκε από τους Ολλανδούς το 1652 ως σταθμός ανεφοδιασμού για τα πλοία τους που μετέβαιναν στην Ανατολική Αφρική, τις Ινδίες και την Άπω Ανατολή. Ο πρώτος Ευρωπαίος που πάτησε το πόδι του εκεί, ο ολλανδός Γιαν βαν Ρίμπεκ, ήταν υπάλληλος της Εταιρείας των Ηνωμένων Ανατολικών Ινδιών και με την ίδρυση της πόλης έγινε και ο κυβερνήτης της. Η ανέγερση των πρώτων κτιρίων (πολλά από τα οποία υπάρχουν ακόμη) υπήρξε δύσκολη υπόθεση, διότι δεν υπήρχαν εργατικά χέρια. Η περιοχή ήταν ακατοίκητη. Έτσι μεταφέρθηκαν σκλάβοι από την Ινδονησία και τη Μαδαγασκάρη. Αρχικώς η πόλη προοριζόταν να λειτουργήσει ως ένα απλό λιμάνι. Ωστόσο λόγω της τοποθεσίας, του ευχάριστου κλίματος και της εύφορης φύσης αναπτύχθηκε και έγινε η μεγαλύτερη στη Νότια Αφρική μέχρι τη δημιουργία του Γιοχάνεσμπουργκ και του Ντέρμπαν.
Το Κέιπ Τάουν πέρα από την εκπληκτική χλωρίδα και πανίδα φημίζεται και για δύο μοναδικά γεωγραφικά χαρακτηριστικά: το Τραπεζοειδές Όρος που δεσπόζει πάνω από την πόλη (ανεβαίνεις με τελεφερίκ), και το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, περί τα 30 χιλιόμετρα νότια. Εξαιτίας και αυτών των χαρακτηριστικών έγινε τελικά ο δημοφιλέστερος τουριστικός προορισμός στη Νότια Αφρική.
Κατά τα άλλα η πόλη διαθέτει πολλούς σημαντικούς ιστορικούς χώρους και μουσεία που σχετίζονται τόσο με την Αφρική όσο και με την αποικιοκρατία. Κομβικό σημείο είναι το λιμάνι, αλλά και το εξαιρετικό ενυδρείο «Των Δύο Ωκεανών» (Ατλαντικός, Ινδικός). Επίσης έχει απίθανες, ατελείωτες παραλίες, ειδικά από την πλευρά του Ατλαντικού. Σε ειδικές θαλάσσιες εκδρομές μπορεί κανείς να δει φώκιες, πιγκουίνους, φάλαινες, δελφίνια και καρχαρίες. Εννοείται ότι «παίζει» και το σαφάρι στα τεράστια πάρκα όπου προστατεύονται τα άγρια ζώα. Όταν λέμε σαφάρι δεν εννοούμε κυνήγι φυσικά… Εννοούμε βόλτα για να δεις από ασφαλή απόσταση την αληθινή άγρια ζωή.
Όμως η αγριότητα δεν είναι τελικά μονοπώλιο της φύσης. Το Νο 1 σύμβολο της μαύρης ιστορίας του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική βρίσκεται στο Κέιπ Τάουν μπροστά στα μάτια μας: η φυλακή του Νέλσον Μαντέλα, σήμερα είναι μουσείο. Και πριν γίνει φυλακή ήταν το κτίσμα όπου πραγματοποιούνταν το σκλαβοπάζαρο…

Πρόκειται για ένα τεράστιο συγκρότημα ναών, που βρίσκεται στο νησί της Μερόης στον Νείλο και τοποθετείται χρονικά στον 3 π.Χ. αιώνα. Δεσπόζει μέσα σε ένα μεγάλο ημιερημικό λεκανοπέδιο και περιβάλλεται από χαμηλούς λόφους ψαμμίτη. Η πλήρης ονομασία του είναι Μουσαβαράτ ες-Σούφρα και αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.
Το κατασκευαστικό συγκρότημα αποτελείται από τον εντυπωσιακά αναστηλωμένο Ναό του Λέοντος, τη Μεγίστη Περίφραξη τη Μεγίστη Δεξαμενή – η τελευταία κατασκευάστηκε για την συλλογή βρόχινου νερού και ύδρευση των πρώτων δύο κτισμάτων στις εποχές της ξηρασίας. Στη διακόσμηση του συνολικού αρχιτεκτονήματος κυριαρχούν οι ελέφαντες και αυτό μάλλον σημαίνει ότι τα εν λόγω ζώα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην κατασκευή ή και στη λειτουργία του κτιριακού συμπλέγματος.
Η πρώτη αναφορά στην Μουσαβαράτ ες-Σούφρα έγινε το 1822 από τον αιγύπτιο εξερευνητή και αρχιμηχανικό των Αιγυπτιακών Δημοσίων Έργων, Λινάντ Πασά. Ακολούθησε την ίδια χρονιά ο γάλλος φυσιοδίφης και μεταλλειολόγος Φρεντερίκ Καγιό και τελικά την πρώτη λεπτομερή περιγραφή έκανε αμέσως μετά ο πρώσος αρχαιολόγος Καρλ Ρίχαρντ Λέπσιους. Οι ανασκαφές άρχισαν πολύ αργότερα, τη δεκαετία 1960 από την Αρχαιολογική Σχολή του Βερολίνου. Τότε έγινε και η αναστύλωση του Ναού του Λέοντος.
Ο ναός είναι μονόχωρος, με έξι κολώνες να στηρίζουν εσωτερικά την οροφή. Χτίστηκε από τον νούβιο βασιλιά Αρμεκαμανί και είναι αφιερωμένος στον θεό των μαχών με το κεφάλι λεονταριού Απεντεμάκ. Οι εσωτερικοί τοίχοι φέρουν ιερογλυφικές γραφές και αναπαραστάσεις ελεφάντων και λεονταριών. Στους εξωτερικούς τοίχους υπάρχει ανάγλυφη η μορφή του θεού Απεντεμάκ με τρία κεφάλια.
H Μεγίστη Περίφραξη αποτελεί η βασική εγκατάσταση του συγκροτήματος. Τα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν πως εκεί βρισκόταν ένα μεγάλο και λαβυρινθώδες κτιριακό σύμπλεγμα που κάλυπτε περίπου 45.000 τ.μ.! Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους δεν υπάρχει άλλο ανάλογο σε μέγεθος σε όλη την έκταση του Νείλου. Το σύμπλεγμα φαίνεται να περιελάμβανε μια μεγάλη εσωτερική αυλή, τρεις ναούς, διάφορα περάσματα, χαμηλά τείχη, τουλάχιστον 20 κολώνες, ράμπες και δύο δεξαμενές. Επίσης υπάρχουν ευρήματα από πολλά αγάλματα ζώων, όπως ελέφαντες, και στους τοίχους ανιχνεύονται γραφές ελληνιστικές αλλά και μεροϊτικές των κατασκευαστών αλλά και των πιστών. Το αρχιτεκτονικό σχέδιο της Μεγίστης Περίφραξης είναι μοναδικό μέχρι στιγμής στη Νουβία και στην Αρχαία Αίγυπτο. Όσο για τη χρήση του, οι απόψεις των ειδικών διίστανται: θα μπορούσε να είναι εκπαιδευτήριο, νοσοκομείο αλλά και κέντρο εκπαίδευσης ελεφάντων… Επίσης σύμφωνα με αρχαιολογικές και ιστορικές ενδείξεις, είναι πολύ πιθανόν τουλάχιστον τέσσερεις βασίλισσες της Νουβίας να πέρασαν μεγάλο μέρος της ζωής τους εκεί.

Μαζί με τη Μερόη και την Μουσαβαράτ ες-Σούφρα αποτελούν το νησί της Μερόης, τοποθεσία στην οποία έδρευε το αρχαίο βασίλειο του Κους ή της Νουβίας. Η Νάκα είναι μία ολόκληρη αρχαία πόλη, που απέχει περίπου 170 χλμ. από τη Χαρτούμ. Βρίσκεται σε στρατηγική θέση και το γεγονός ότι από τον Νείλο πηγαίνεις εκεί με καμήλα ή γαϊδούρι, την κατέστησε στην αρχαιότητα σημαντικό εμπορικό κέντρο. Η έκτασή της όπως φαίνεται σήμερα, την κατατάσσει στις μεγαλύτερες αρχαίες πόλεις του Σουδάν. Λειτουργούσε σαν σταθμός ανάμεσα στη Μεσόγειο και στον Νείλο και γι αυτό συγκέντρωσε μεγάλο πλούτο. Στη Νάκα υπάρχουν δύο σημαντικοί ναοί αφιερωμένοι στους θεούς Άμον (της δημιουργίας) και Απεντεμάκ (του πολέμου).  Χαρακτηριστικό όμως είναι και το Ρωμαϊκό Περίπτερο, το οποίο συνδυάζει την ελληνική (κορινθιακή) αρχιτεκτονική με τη ρωμαϊκή και διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση. Αυτό ήταν αφιερωμένο στη θεά Αθώρ, μητέρα που Ουρανού και τους Ήλιου.
Η Νάκα πρωτοανακαλύφθηκε από ευρωπαίους εξερευνητές το 1822. Τις πρώτες ανασκαφές πραγματοποίησε η Αρχαιολογική Σχολή του Βερολίνου το 1958. Από το 1995, οι ανασκαφές συνεχίζονται ως σήμερα υπό την εποπτεία του Αιγυπτιακού Μουσείου του Βερολίνου και του Ιδρύματος Πρωσικής Πολιτισμικής Κληρονομιάς.  Πολλοί από τους ναούς της αρχαίας πόλης χρονολογούνται από τον 4ο αιώνα π.Χ ως τον 4ο αιώνα μ.Χ όταν ήκμαζε το βασίλειο της Μερόης. Οι ανασκαφές, πέρα από τους ναούς, έφεραν στο φως έναν πυκνό αστικό ιστό καθώς και πολλούς χώρους ταφής. Όλα αυτά καθιστούν την πόλη ίσως το σημαντικότερο δείγμα του πρώτου πολιτισμού που εντοπίστηκε στη Μαύρη Αφρική. Ο αρχαιότερος ναός μέσα στη Νάκα, φέρει την ονομασία «500» και χτίστηκε επί της βασιλείας της Σανακνταχέτε γύρω το 135 π.Χ. Τα λαξευμένα κείμενα στους τοίχους του είναι τα αρχαιότερα μεροϊτικά ιερογλυφικά σύμφωνα με τις ως τώρα έρευνες. Η Σανακνταχέτε υπήρξε ιδιαιτέρως ισχυρή ηγεμόνας της Νουβίας και βασίλεψε δίχως σύζυγο. Το 1834, ο ναός συλήθηκε από τον ιταλό μισθοφόρο - εξερευνητή Τζουζέπε Φελίνι. Έκτοτε συντηρείται και φυλάσσεται ως κόρη οφθαλμού.

Η ιστορία έχει παίξει ένα παράξενο παιχνίδι στην πρωτεύουσα της Ερυθραίας, την υψομετρική Ασμάρα (βρίσκεται σε υψόμετρο 2300 μέτρα). Και με όλη τη χώρα βέβαια… Η Ερυθραία ως τον 19ο αιώνα που κατελήφθη από τους Ιταλούς, δεν ήταν μία χώρα, με κεντρική διοίκηση. Ήταν περισσότερο μία έκταση, κατοικημένη από διάφορες αγροτικές και κτηνοτροφικές φυλές που συγκροτούσαν μικρά βασίλεια. Το 1869, η ιταλική ναυτιλιακή εταιρεία Ρουμπατίνο αγόρασε ένα τμήμα της επαρχίας Ντενκαλία, κοντά στην πόλη Ασάμπ, με το πρόσχημα ότι θα το μετέτρεπε σε εμπορικό κέντρο. Τελικά 13 χρόνια μετά η πόλη Ασάμπ κατέστη ιταλική αποικία. Οι κάτοικοι της Ντενκαλία ξεσηκώθηκαν. Τα ιταλικά στρατεύματα όχι μόνο δεν αποχώρησαν, αλλά κατέλαβαν και άλλες πόλεις στα ενδότερα, όπως η Κερέν, η Σεραγιέ και η Ακελουγκατσάι. Το 1885 η Μασάουα έγινε πρωτεύουσα της ιταλικής αποικίας και 5 χρόνια μετά η Ιταλία ανακήρυξε την ίδρυση της Ερυθραίας. Το 1896 δόθηκε μία σφοδρή μάχη της Ιταλίας με την Αιθιοπία. Η Ιταλία ηττήθηκε αλλά δεν υποχώρησε από τα κατακτημένα εδάφη. Και έναν χρόνο μετά μετέφερε την πρωτεύουσα της Ερυθραίας στην Ασμάρα. Η Ασμάρα τότε ήταν ένα μικρό ορεινό χωριό. Και οι Ιταλοί ανέλαβαν την ανοικοδόμησή του σε μία λαμπρή πρωτεύουσα της Αφρικανικής Αυτοκρατορίας τους.
Κάπως έτσι κύλησαν τα χρόνια μέχρι το 1922, όταν ο Μουσολίνι με το φασιστικό κόμμα του ανέλαβε τα ηνία της Ιταλίας και οραματίστηκε τη δημιουργία της Δεύτερης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Μέχρι το 1939, στην Ασμάρα είχαν μετοικίσει περισσότεροι από 53.000 Ιταλοί και η πόλη μετονομάστηκε «Μικρή Ρώμη». Στο μεταξύ είχε μετατραπεί σε γη της επαγγελίας για τους νέους και φιλόδοξους ιταλούς αρχιτέκτονες και βιομηχανικούς σχεδιαστές, που βρήκαν στην Ασμάρα πρόσφορο και ελεύθερο έδαφος για να αναπτύξουν τις νέες αρχές του Μοντερνισμού που στον μεσοπόλεμο ήταν ό,τι πιο καινούργιο υπήρξε στον χώρο της αισθητικής και της τέχνης και εξέφραζε απόλυτα τη νέα μεταβιομηχανική εποχή. Στην Ασμάρα δεν υπήρχαν αρχαία ρωμαϊκά κτίρια, δεν υπήρχε μπαρόκ και ροκοκό, δεν υπήρχαν κλασσικά και νεοκλασσικά… Υπήρχαν αγροτικές καλύβες οι οποίες γκρεμίστηκαν για να χτιστεί η νέα μοντέρνα πόλη. Η πόλη πρότυπο του ιταλικού ρασιοναλισμού – η ιταλική εκδοχή του μοντερνισμού που εξέφραζε τις αρχές του φασιστικού καθεστώτος: «η πρόοδος θα έρθει από την τεχνολογία, την εργατική τάξη και τον πόλεμο».
Οι ιταλοί μοντερνιστές στην Ασμάρα δοκίμασαν όλα τα νέα υλικά και τις τεχνικές δόμησης. Πειραματίστηκαν με την αισθητική αρ ντεκό, τους μοντερνιστικούς κύβους και τον φουτουρισμό. Έχτισαν βενζινάδικο σε σχήμα αεροπλάνου έτοιμου να απογειωθεί. Σινεμά με συρόμενη οροφή που όταν κάνει ζέστη μετατρέπεται σε θερινό. Μπαρ που η πρόσοψή του μοιάζει με ραδιόφωνο. Όπου κι αν κοιτάξεις στην Ασμάρα εκπλήσσεσαι. Καμία άλλη πόλη στον κόσμο δεν αποτελεί τόσο εξαίρετο και πλήρες δείγμα του μοντερνιστικού αρχιτεκτονικού κινήματος, του μεσοπολέμου. Εκτός ίσως από το Λακκί, στη Λέρο, που και εκεί σε μικρότερη κλίμακα η φασιστική Ιταλία έχτισε μία ολόκληρη πόλη από το μηδέν.
Εδώ όμως η ιστορία πάλι έπαιξε το επικίνδυνο παιχνίδι της. Οι Ιταλοί νόμιζαν πως θα έμεναν στην Ερυθραία για πάντα… εντούτοις αναγκάστηκαν να την παραδώσουν στους Βρετανούς το 1941. Η μετέπειτα αστάθεια, που διήρκεσε ως το 1991 απέκλεισε κάθε ενδεχόμενο εξέλιξης. Έτσι η Ασμάρα, που λόγω τοποθεσίας δεν υπήρξε ποτέ κέντρο πολεμικών επιχειρήσεων, παρέμεινε ανέπαφη, όπως ήταν το 1941. Μόνο η παρακμή την έπληξε, ωστόσο απ΄ότι βλέπουμε εκεί, τα υλικά και οι τεχνικές του μοντερνισμού τελικά αντέχουν στον χρόνο και την εγκατάλειψη…
Σήμερα η Ασμάρα αποτελεί μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO και οι υπερήφανοι κάτοικοί της πιστεύουν πως αυτός ο χαρακτηρισμός θα τους βοηθήσει να τη διατηρήσουν και να την προωθήσουν ως έναν εκλεκτό τουριστικό προορισμό. Στους δρόμους κυκλοφορούν ακόμη αμαξάκια με άλογα. Στα μεσοπολεμικά μπαρ σερβίρεται ο εξαιρετικός καφές της Ερυθραίας σε ρετρό φλιτζανάκια εσπρέσο. Στα εστιατόρια μοσχομυρίζει η γνήσια ιταλική πίτσα… Αυτή είναι η Ασμάρα. Μία πόλη ακαταμάχητη.