Αναζητώντας το Κόκκινο Δέντρο. Ένα οδοιπορικό στο μαγικό φθινόπωρο της Ιαπωνίας. | Νοέμβριος 2017

Θεαματικό, Απολαυστικό, Ξεκαρδιστικό, Ανεπανάληπτο!

Μια υπερπαραγωγή του Versus που κατάφερε να συνδυάσει μπαλέτο σε απόσπασμα κλασικού έργου Paquita, ολυμπιονίκες σε ακροβατικές χορογραφίες να αναπαριστούν την Αφρική και την Ιαπωνία, φλογερό Φλαμέγκο Ανδαλουσίας από χορευτική ομάδα 20 ατόμων...

Στην Ιαπωνία τα ανθισμένα δέντρα, και συγκεκριμένα οι κερασιές, γίνονται κάθε χρόνο αφορμή για μια γιορτή σαν ζωγραφιά: το hanemi. Η αρχή της άνοιξης σηματοδοτείται από την άνθιση των κερασιών, κάτι που μεταφορικά μπορεί να ερμηνευτεί σαν ένα νέο ξεκίνημα για τους περισσότερους Ιάπωνες. Σύμβολο της άνοιξης, οι κερασιές έχουν μία περίοδο ανθοφορίας που διαρκεί μόλις μία εβδομάδα. Στο διάστημα αυτό οι κάτοικοι της χώρας γιορτάζουν το μεγαλείο της φύσης κι οργανώνουν περιπάτους σε μέρη που κατακλύζονται από χρώματα και μυρωδιές.
Μικροί και μεγάλοι ξεχύνονται σε δημόσια πάρκα και πλατείες κάνοντας πικνίκ και απολαμβάνοντας τις μαγικές εικόνες από τις ανθισμένες κερασιές που από μακριά μοιάζουν με ροζ σύννεφα.

Για την ακρίβεια, στην Ιαπωνία υπάρχουν πάνω από 100 ποικιλίες κερασιών που καλλιεργούνται σε όλη τη χώρα, ομορφαίνοντας κήπους και πάρκα, με πιο γνωστή και διαδεδομένη την ποικιλία με την ονομασία Somei Yoshino. Τα περισσότερα άνθη κερασιάς έχουν 5 πέταλα, παρ’ όλα αυτά μπορεί κανείς να συναντήσει και ποικιλίες με 10 ακόμα και 20 πέταλα, τα οποία ονομάζονται yaezakura. Το χρώμα των ανθών τους είναι απαλό ροζ και λευκό, αλλά υπάρχουν κι άλλα πιο σπάνια με σκούρα ροζ, κίτρινα και πράσινα άνθη. Αγαπημένα μέρη για να απολαύσει κανείς το θέαμα των κερασιών βρίσκονται στο Τόκιο, το Κιότο και την Οσάκα. Στο πιο παραδοσιακό Κιότο, βόρεια της πόλης, υπάρχει το Μονοπάτι του Φιλοσόφου (Philosopher’s Path), αγαπημένο μέρος των κατοίκων της πόλης με εκατοντάδες κερασιές. Στην Οσάκα, στο πάρκο Kema Sakuranomiya περίπου 5.000 δέντρα βρίσκονται παράλληλα με τον ποταμό Okawa, καλύπτοντας αρκετά χιλιόμετρα κι εντυπωσιάζοντας κάθε επισκέπτη.

Ιαπωνική τέχνη διατήρησης των λουλουδιών, μέσω ενός ειδικού συστήματος τοποθέτησής τους σε βάζα.
Ο όρος σχηματίζεται από τις ιαπωνικές λέξεις ίκε-ρου: ζω, διατηρώ ζωντανό και μπάνα: λουλούδι.
Οι πρώτες αρχές της Ικεμπάνα ανάγονται στον 6o αιώνα μ.Χ., την εποχή δηλαδή της διείσδυσης του Βουδισμού στην Ιαπωνία (Περίοδος Ασούκα). Οι πιστοί συνήθιζαν να αποθέτουν στο βωμό των βουδιστικών ναών κλαδιά με πυκνό φύλλωμα· ύστερα προσέθεταν άνθος λωτού που φύτρωνε στα βαλτόνερα, για να συμβολίσουν την αγνότητα που ανθίζει ανάμεσα στη διαφθορά του κόσμου. Η Ικεμπάνα απέκτησε με τον καιρό όχι μονάχα αισθητική και διακοσμητική σημασία, αλλά και ένα πιο πλούσιο φιλοσοφικό και συμβολικό περιεχόμενο.
Η τέχνη της Ικεμπάνα εισήχθη από το μοναχό Ονονοϊμόκο στο βουδιστικό ναό Ροκακούντο του Κιότο. Κατά την Περίοδο Χεϊάν (794-1185) η Ικεμπάνα χρησιμοποιήθηκε όχι μόνο προς τιμήν του Βούδα αλλά και για τη διακόσμηση των ανακτόρων και των μεγάρων των ευγενών.
Κατά την Περίοδο Καμακούρα (1185-1392) και ύστερα από τη διάδοση της αίρεσης Ζεν, που κήρυττε μια απλούστερη ζωή, οι τρόποι διακόσμησης με λουλούδια έγιναν λιγότερο πολύπλοκοι και εξεζητημένοι, γι’ αυτό η χρησιμοποίηση της Ικεμπάνα άρχισε να διαδίδεται και στο λαό.
Η μεγάλη διάδοση της Ικεμπάνα ξεκίνησε το 17ο αιώνα, χάρη στην επικράτηση μιας νέας τεχνοτροπίας που πρωτοεμφανίστηκε στο Έντο (Τόκιο)· ήταν πολύ απλή σε σχέση με τις προηγούμενες και κατάλληλη ακόμα και για μικρά διαμερίσματα. Σημείωσαν τότε μεγάλη επιτυχία διάφορες σχολές Ικεμπάνα, που πλαισίωσαν την αρχαιότερη παραδοσιακή σχολή, τη λεγόμενη ικενόμπο («καλόγερος των βάλτων»), την οποία είχε ιδρύσει ο Ονονοϊμόκο.
Σήμερα, οι πιο δημοφιλείς τεχνοτροπίες είναι η μοριμπάνα («λουλούδια σε πιάτα») και η νατζέφε («βλασταίνω μέσα στο βάζο»), η οποία παρουσιάζει μια φυσική και πρωτότυπη σύνθεση (με τα λουλούδια, δηλαδή, βλαστημένα στο βάζο).
Οποιαδήποτε και αν είναι η μορφή ή η τεχνοτροπία της Ικεμπάνα, βάση της κατασκευής είναι το τρίγωνο: σχήμα κλειστό, τέλειο, με πολλούς συνδυασμούς. Ο όγκος της σύνθεσης χωρίζεται σε τρία επίπεδα, που δηλώνουν τον ουρανό, τον άνθρωπο και τη γη.
Η σύγχρονη Ικεμπάνα χωρίζεται σε τουλάχιστον τριακόσιες σχολές, που απαρτίζουν δύο κύρια ρεύματα: το τυπικό (ρίκα) και το φυσικό.
Η τέχνη της Ικεμπάνα έχει πλέον διαδοθεί και στη Δύση, όπου έχει πολλούς θαυμαστές.

Το Τάε Κβον Ντο (ή Ταεκβοντό) είναι η πιο δημοφιλής Κορεάτικη πολεμική τέχνη και το εθνικό σπορ της Κορέας. Είναι από τις πιο διαδομένες πολεμικές τέχνες παγκοσμίως και από το 2000 έγινε επίσημο Ολυμπιακό αγώνισμα.
Χαμένη μέσα στις καταγραφές της ιστορίας της χερσονήσου της Κορέας είναι η καταγωγή του Τάε Κβον Ντο.
Τοιχογραφίες άνω των 2000 χρόνων σε τάφους της Κορέας δείχνουν ανθρώπους να μονομαχούν χωρίς όπλα, χρησιμοποιώντας τα χέρια και τα πόδια τους και άλλους να παρακολουθούν αυτή την άοπλη μονομαχία.
Αν και οι ρίζες του αθλήματος χάνονται στα βάθη του χρόνου, οι κανονισμοί του θεσπίστηκαν στα μέσα του 20ου αιώνα. Συγκεκριμένα, μετά το Β' Παγκόσμιο πόλεμο, που σηματοδότησε την απελευθέρωση της Κορέας από την Ιαπωνία, οι Κορεάτες θέλησαν να στραφούν και πάλι στην παράδοση τους και να αποτινάξουν τις επιρροές της κουλτούρας τους από άλλες χώρες.
Μετά και τον πόλεμο της Κορέας (1950-1953) έγινε η πραγματική έκρηξη του αθλήματος, που με σιγά και σταθερά βήματα θα κατακτούσε τον υπόλοιπο κόσμο.
Αξιωματικοί του στρατού, οι οποίοι επανέφεραν το άθλημα, διαμόρφωσαν το νέο του πρόσωπο, ενώ το 1956 καθιερώθηκε η σημερινή του ονομασία "Τάε Κβον Ντο", η οποία αποτελεί συνένωση των λέξεων Τάε (κλωτσιά), Κβον (γροθιά) και Ντο (τέχνη) και στα ελληνικά σημαίνει "Η τέχνη των χεριών και των ποδιών" ή "Η τέχνη της κλωτσιάς και της γροθιάς".

Βασικές αρχές του Τάε Κβον Ντο είναι η πειθαρχία και η αυτοσυγκέντρωση, οι οποίες βοηθούν το άτομο να αποδώσει σωματικά.
Αν και το Τάε Κβον Ντο διδάσκει και τη χρήση των χεριών στη μάχη, τόσο ως μέσου άμυνας όσο και ως μέσου επίθεσης, εν τούτοις είναι μια πολεμική τέχνη που βασίζεται στις κλωτσιές και γι' αυτό είναι από τις ιδανικές πολεμικές τέχνες για όσους έχουν ευλυγισία και όχι δύναμη.

Οι αρχές του Τάε Κβον Ντο είναι οι εξής:

• Ευγένεια (Ye Ui)
• Ακεραιότητα (Yom Chi)
• Επιμονή (In Nae)
• Αυτοέλεγχος (Guk Gi)
• Ακατάβλητο Πνεύμα (Baekjul Boolgool)

Η επιτυχία ή αποτυχία της εκπαίδευσης εξαρτάται κυρίως από το πώς κανείς τηρεί και εφαρμόζει τις αρχές του οι οποίες θα πρέπει να λειτουργούν ως καθοδηγητές για όλους τους σοβαρούς μαθητές της τέχνης αυτής.

Η πρώτη επαφή με τη Βόρεια Κορέα είναι καθηλωτική, καθώς μοιάζει σαν να προσγειωθήκαμε σε άλλον πλανήτη. Το ταξίδι σε μια χώρα τόσο ιδιαίτερη άλλωστε, είναι από μόνο του μία once in a lifetime εμπειρία. Η Σενγιάνγκ, η θρυλική πρωτεύουσα των Μαντζουριανών αυτοκρατόρων, είναι κτισμένη στις όχθες του Χουν Χε, παραποτάμου του Λιάο, στην ιστορική περιοχή της Μαντζουρίας. Οι Μαντσού έδωσαν στην πόλη αρχικά το όνομα Μούκντεν, το οποίο στη γλώσσα τους σημαίνει «ανθισμένη πρωτεύουσα». Από εδώ ξεκίνησαν για την κατάκτηση της Κίνας και την ίδρυση της τελευταίας αυτοκρατορικής δυναστείας των Τσινγκ. Η Σενγιάνγκ αποτελεί σημαντικό βιομηχανικό κέντρο της Κίνας από το 1930 και θεωρείται εμπορικός κόμβος για τις κινεζικές εξαγωγές σε Ιαπωνία, Ρωσία και Κορέα. Κατά τη διάρκεια της περιήγησής μας στην πόλη, την προσοχή μας τράβηξε το πάρκο Beiling. Πραγματικά εντυπωσιακό! Επισκεφθήκαμε τα ανάκτορα, τα οποία αποτελούν μια μικρογραφία της Απαγορευμένης Πόλης του Πεκίνου, αλλά και το πολύ ενδιαφέρον Μουσείο Ιστορίας. Περπατήσαμε στην γραφική «Παλιά Οδό» του ιστορικού κέντρου, είδαμε επιβλητικά κτίρια της αρχιτεκτονικής παράδοσης της Μαντζουρίας, ενώ επισκεφθήκαμε και την καθολική εκκλησία, που αποτελεί μνημείο αποικιακής εποχής. Μυηθήκαμε στον πολύχρωμο κοσμοπολιτισμό της Σενγιάνγκ και αποκαλύψαμε έναν... άλλο κόσμο.

Ιαπωνία, ένα αχανές νησιωτικό σύμπλεγμα, που θα μπορούσε να ήταν και ένας διαφορετικός πλανήτης. Σε ένα κόσμο που γίνεται όλο και πιο ίδιος, ειδικά στις πόλεις, η Ιαπωνία αποτελεί τη μεγάλη εξαίρεση. Αμιγής πληθυσμιακά, με κοινή για όλους αυστηρή παιδεία και κουλτούρα, έχει μια συμπαγή εικόνα ανθρώπων, που άλλοτε σε περικλείει ασφυκτικά, και άλλοτε σε εκπλήσσει με την ευγένεια, την τάξη, και την πειθαρχία του. Κάθετες πόλεις, δαιδαλώδη κτίρια, αλλά και άψογη, με κόπο προσεγμένη φύση, που λατρεύεται σαν θεότητα - ειδικά τα σαββατοκύριακα, και ειδικά από το πολύχρωμο πλήθος των κατά τα άλλα ομοιόμορφων τις καθημερινές υπαλλήλων γραφείου. Χώρα ορεινή, με πολύ λίγο καλλιεργήσιμο χώρο αναλογικά με τον μεγάλο πληθυσμό της, έχει υψηλότατες τιμές γης και κατοικίας. Το ίδιο όμως ακριβές είναι και οι προσωπικές σχέσεις, που τα τελευταία χρόνια βρίσκονται χαμηλά στον κατάλογο προτεραιοτήτων των νέων, αφήνοντας την εκπαίδευση και την καριέρα να τερματίζουν πρώτες. 
Η ιστορία της αναδύεται ανέγγιχτη μέσα από το χρόνο, είτε κοιτάξει κανείς ένα μεγάλο βουδιστικό ή σιντοϊστικό μνημείο, είτε τον ποδόγυρο ενός παραδοσιακά σύγχρονου κιμονό. Αϊκίντο, ικεμπάνα, οριγκάμι, ρέικι, σούμο, σαμουράι. Η Ιαπωνία δεν εντυπωσιάζει μόνο από το σύνολο, αλλά κυρίως από τις λεπτομέρειες. Αυτές την ξεχωρίζουν από τους ανταγωνιστές της, και αυτές είναι οι πρεσβευτές της ανά την υφήλιο, μέσω των θρυλικών καταναλωτικών και πολιτισμικών προϊόντων της. Η επίσκεψη σε αυτή τη χώρα είναι ένα ταξίδι παρατήρησης, και αναπόφευκτα σύγκρισης με τις πρακτικές του υπόλοιπου κόσμου. Οι κάτοικοι της είναι φοβεροί, κυριολεκτικά και μεταφορικά, για το πως διαχειρίζονται τη φύση τους, το ανθρώπινο δυναμικό τους, τα συναισθήματα τους, τα απορρίμματα, ή τις περιβαλλοντικές κρίσεις. Η Ιαπωνία θα σας μείνει αξέχαστη για πολλά χρόνια, και όχι μόνο επειδή ο ήλιος ανατέλλει πρώτα εκεί…

Ένα συναρπαστικό φιλμ νουάρ. Αυτό είναι η πορεία της Σαγκάης, του σημαντικότερου οικονομικού και πολιτιστικού κέντρου της Κίνας και του ισχυρότερου λιμανιού παγκοσμίως. Μία πόλη κινηματογραφική, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας της ανατολικής Κίνας, με σύντομη σχετικά ιστορία αλλά λαμπρή από κάθε άποψη. Έχει πρωταγωνιστήσει σε πολλές ταινίες του Χόλιγουντ, όλες κατασκοπικές και όχι τυχαία, αφού υπήρξε μεγάλο κέντρο πολιτικών δολοπλοκιών ήδη από τον 18ο αιώνα μέχρι και την εγκαθίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Η σημαντικότερη πάντως ταινία στην παγκόσμια ιστορία του σινεμά που σχετίζεται με την πανέμορφη αυτή πόλη είναι «Η κυρία απ΄τη Σαγκάη» με την ξανθιά (για μία και μοναδική φορά) Ρίτα Χέιγορθ και τον Όρσον Γουέλς, οποίος και τη σκηνοθέτησε. Μετά από την ταινία αυτή το ζευγάρι χώρισε και ο Γουέλς (ο μεγαλύτερος σκηνοθέτης όλων των εποχών) μπήκε στη μαύρη λίστα του Χόλιγουντ… Η Σαγκάη αφήνει σημάδια ανεξίτηλα… ακόμη και στα φιλμ.
Ας δούμε όμως ποια είναι η πραγματική ιστορία της. Κατ’ αρχάς η πόλη χωρίζεται σε δύο μέρη με ένα τεχνητό ποτάμι, τον Χουανγκπού, παραπόταμο του Γιανγκτσέ, που δημιουργήθηκε κατ’ εντολή του Λόρδου Τσουνσέν (ενός από τους 4 Λόρδους) στη Περίοδο των Εμπόλεμων Κρατών (1ος αιώνας π.Χ). Το ιστορικό κέντρο της πόλης βρίσκεται στη δυτική όχθη και η κεντρική οικονομική περιοχή με τους τεράστιους σύγχρονους ουρανοξύστες αναπτύσσεται από τη δεκαετία του 1990 στην ανατολική όχθη.
Η Σαγκάη χτίστηκε τον 11ο αιώνα, και για αιώνες παρέμεινε ένα επαρχιακό λιμάνι με περιορισμένη σημασία. Κύριο εμπόδιο στην ανάπτυξή του αποτέλεσαν οι φεουδάρχες, οι οποίοι δεν επέτρεπαν σε ξένες δυνάμεις να συνάψουν στενή συνεργασία με την περιοχή. Αργότερα σε αυτό εμπόδιο προστέθηκε και η γενικότερη πολιτική αναρχία που επικρατούσε στη χώρα. Η εσωστρέφεια συνεχίστηκε και τον 18ο αιώνα, όταν αναπτυσσόταν ραγδαία το διεθνές εμπόριο σε Ανατολή και Δύση αλλά τον 19ο αιώνα τα πράγματα άλλαξαν. Η παγκόσμια οικονομία ξεπέρασε τις αντιστάσεις της κινεζικής πλουτοκρατίας και η Σαγκάη, λόγω τοποθεσίας αναδείχθηκε σε σπουδαίο λιμάνι. Τότε η πόλη μεγάλωσε και οι ξένες δυνάμεις που εισήλθαν μέσω του εμπορίου στη Σαγκάη άρχισαν να ασκούν πίεση στην αυτοκρατορική κυβέρνηση της Κίνας για εκχωρήσεις. Πράγματι με τη συνθήκη της Ναντζίνγκ το 1843, η Αγγλία απέκτησε δική της ελεύθερη ζώνη μέσα στην πόλη. Ακολούθησαν το 1847 και η Γαλλία και το 1862 οι ΗΠΑ.
Με την έλευση των ξένων όμως προέκυψαν νέες περιπέτειες. Οι δυτικές δυνάμεις φρόντιζαν τα συμφέροντά τους στην περιοχή και άφηναν τους ντόπιους να λιμοκτονούν. Έτσι το 1853 ξέσπασε μεγάλη λαϊκή εξέγερση και το 1860 ακολούθησε άλλη μία. Αμφότερες απέτυχαν και το αποτέλεσμα ήταν οι δυτικοί να εδραιώσουν ακόμη περισσότερο το καθεστώς των ελεύθερων ζωνών. Σε αυτές μάλιστα προστέθηκε πλέον και η Ιαπωνία…
Στις αρχές ακόμα του 20ού αιώνα, η Σαγκάη διαιρέθηκε στον κινεζικό και στον ευρωπαϊκό τομέα. Ο τελευταίος καταλάμβανε τις πιο όμορφες συνοικίες και τα αναπτυγμένα βιομηχανικά προάστια, όπου είχαν ιδρυθεί ήδη τα πρώτα μεγάλα εργοστάσια ξένων κεφαλαιούχων. Εκείνη την εποχή, στο ευρωπαϊκό τμήμα της πόλης, και ειδικά την περίφημη Μπουντ, χτίστηκαν μεγαλειώδης επαύλεις, εντυπωσιακά μέγαρα, πολυτελέστατα ξενοδοχεία, γενικώς αναπτύχθηκε ένας ισχυρός κοσμοπολιτισμός που υπάρχει μέχρι σήμερα ακμαίος. Ωστόσο οι ντόπιοι απαγορευόταν να έχουν οποιαδήποτε πρόσβαση σε όλα αυτά. Μάλιστα στα πάρκα και στα ξενοδοχεία υπήρχαν πινακίδες που έγραφαν «Απαγορεύεται η είσοδος σε Κινέζους και σκυλιά»…
Όπως ήταν φυσικό η απροκάλυπτη αυτή κατοχή τμήματος της Σαγκάης και η απαξιωτική συμπεριφορά των δυτικών απέναντι στους ντόπιοιυς, δυνάμωσε το κίνημα της τοπικής αντίστασης και η πόλη εξελίχθηκε σε ένα από τα σημαντικότερα λαϊκά εθνικά επαναστατικά κέντρα της Κίνας. Το 1925, λόγω των ταραχών αποβιβάστηκαν στη Σαγκάη ξένα στρατεύματα (αγγλικά, αμερικάνικα, ιταλικά, γαλλικά και ιαπωνικά) για την τήρηση της τάξης και παρέμειναν μέχρι το 1927. Παράλληλα μοίρες των στόλων τους περιπολούσαν έξω από τις ακτές και στο λιμάνι της, δια παν ενδεχόμενο. Όλα αυτά τα βλέπουμε στις χολιγουντιανές ταινίες. Η επικράτηση του Κινεζικού Εθνικιστικού Κόμματος με τον Τσιανγκ Κάι Σεκ ενίσχυσε ξανά τη θέση της χώρας αλλά το 1932 η Ιαπωνία που ανέκαθεν έτρεφε βλέψεις κατακτητικές στην Κίνα, με αφορμή το φόνο ενός Ιάπωνα από Κινέζο, χωρίς καμιά προειδοποίηση, αποβίβασε στη Σαγκάη στρατιωτικές δυνάμεις για την κατάληψή της. Συνάντησε φυσικά σθεναρή άμυνα και τελικά με την επέμβαση και των ξένων δυνάμεων, που είχαν κατεστημένα συμφέροντα στην περιοχή, διακόπηκαν οι επιχειρήσεις και να αποσύρθηκαν τα στρατεύματα. Το 1936 οι Ιάπωνες επανήλθαν, κατέλαβαν την πόλη και το λιμάνι και εγκατέστησαν στρατιωτική βάση. Η τοπική αντίσταση συνεχίστηκε και το 1945 μετά την ήττα της Ιαπωνίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Σαγκάη ελευθερώθηκε. Οι πολιτικοί και κοινωνικοί αγώνες όμως δεν έπαψαν.
Τελικά το 1949 με την προέλαση των κομμουνιστικών στρατευμάτων στην περιοχή, ξέσπασε νέα λαϊκή εξέγερση, που στράφηκε ιδιαίτερα εναντίον των δυτικών που πλέον εγκατέλειψαν την πόλη. Με την εγκαθίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, το καθεστώς των εκχωρήσεων καταργήθηκε και τυπικά όλες οι ξένες περιουσίες, βιομηχανίες, κτίσματα, λιμενικές εγκαταστάσεις κτλ. εθνικοποιήθηκαν.
Αυτή είναι πάνω κάτω η ιστορία της κινέζας κυρίας που λέγεται… Σαγκάη. Αυτή είναι όμως και η γοητεία της που σήμερα τη βλέπουμε σε κάθε βόλτα μας εκεί. Ουσιαστικά βλέπουμε μία πόλη-κατασκοπικό φιλμ νουάρ, με πολύ κοσμοπολιτισμό, μεσοπολεμικό και σύγχρονο, με τις ωραιότερες γυναίκες της Κίνας (φημίζονται για το ύψος και τα όμορφα χαρακτηριστικά τους), με απίστευτους ουρανοξύστες που συμβολίζουν τη νέα μεταμοντέρνα ανάπτυξη της πόλης στον 21ο αιώνα αλλά και με πλούσιο παραδοσιακό κινεζικό χρώμα. Με δυο λόγια η Σαγκάη είναι μία κυρία ακαταμάχητη!

Ο δρόμος του μεταξιού

Ο "Δρόμος του Μεταξιού" είναι ένα μάλλον απατηλό όνομα για το μεγάλο εμπορικό δρόμο Ανατολής - Δύσης, στο βαθμό που αφήνει να εννοηθεί ότι τα καραβάνια που διέσχιζαν την Κίνα, την Κεντρική Ασία και τη Μέση Ανατολή, ακολουθούσαν μία και μόνη διαδρομή και διακινούσαν ένα και μόνο αγαθό, το πολύτιμο μετάξι.
Στην πραγματικότητα, ο Δρόμος του Μεταξιού προσδιορίζει ένα τεράστιο δίκτυο από μονοπάτια καραβανιών - εμπορικών διαδρομών που ελίσσονταν ανάμεσα σε μερικά από τα ψηλότερα βουνά και τις πιο ανεμόδαρτες ερήμους της γης, ανάμεσα από κινούμενες αμμοθίνες, δύσβατα μονοπάτια, στέπες, πόλεις και κωμοπόλεις. Μονοπάτια που συγχωνεύονταν σε μια χούφτα περάσματα που είχαν χαραχθεί σε μερικά από τα πιο αδιαπέραστα βουνά του κόσμου - το Παμίρ, το Ινδοκούς και το Καρακορούμ – και μετά πάλι πολλαπλασιάζονταν, ωοτοκώντας δεκάδες διαδρομές απόκλισης.
O "Δρόμος του Μεταξιού", η μακρύτερη εμπορική οδός του κόσμου, αποτέλεσε για πάνω από 2.000 χρόνια μία από τις σημαντικότερες και συνάμα γοητευτικότερες πολιτιστικές περιπέτειες στην ανθρώπινη ιστορία. Ανέπτυξε ένα χωρίς προηγούμενο εμπόριο, αλλά η  πραγματική του δόξα και η θέση του στην ιστορία της ανθρωπότητας ήταν το αποτέλεσμα της ανταλλαγής ιδεών, τεχνολογίας και θρησκευτικών δοξασιών ανάμεσα στα διάφορα έθνη.
Από το δρόμο αυτό δεν διακινήθηκαν μόνο το πολυπόθητο μετάξι, πολύτιμες πέτρες και άλλααγαθά, αλλά και θρησκείες, πολιτισμοί γλώσσες, παραδόσεις, εμπειρίες, γνώσεις, ανακαλύψεις, γεύσεις, ιδέες. Κατά τη διάρκεια των αιώνων ο Δρόμος του Μεταξιού, που συνέδεε τους μεγαλύτερους πολιτισμούς του τότε γνωστού κόσμου, έγινε το σύμβολο κάθε επαφής Ανατολής – Δύσης.
Ο δρόμος αυτός χρησιμοποιήθηκε από ιδρυτές διαφόρων θρησκειών, ιερείς και μοναχούς, εργάτες και καλλιτέχνες, καθώς και από τους πρώτους "ερευνητές".
Από το δρόμο αυτό έφτασε ο Βουδισμός στην Κίνα, εδώ συναντήθηκε με το Ελληνικό πνεύμα που είχε ριζώσει στην περιοχή από τα χρόνια του Μέγα Αλέξανδρου.
Τον ίδιο δρόμο ακολούθησαν αιώνες αργότερα οι Νεστοριανοί μοναχοί που αποκάλυψαν στον Ιουστινιανό το μυστικό της παραγωγής του μεταξιού, ένα από τα πιο καλοπροστατευμένα μυστικά της ιστορίας. Από το δρόμο αυτό ο Βενετός Μάρκο Πόλο πραγματοποίησε το ταξίδιτου στην Ανατολή.
Το μετάξι αδιαμφισβήτητα ανακαλύφθηκε στην Κίνα όπου, λόγω της υπέροχης αίσθησης και της μεγαλοπρεπούς εμφάνισής του, προτιμήθηκε για την κατασκευή των ρούχων. Η ιστορία του βέβαια χάνεται στα βάθη των αιώνων και είναι συνυφασμένη με Κινέζικους μύθους και παραδόσεις.
Οι Κινέζοι απαγόρευαν με αυστηρούς νόμους τη διάδοση της σηροτροφίας, ενώ η εξαγωγή των σπόρων του μεταξοσκώληκα τιμωρούνταν με θάνατο. Επιτρεπόταν μόνο η εξαγωγή κατεργασμένων νημάτων και υφασμάτων. Η Ιαπωνία, οι Ινδίες και η Περσία ήταν κέντρα εμπορίας του εξαγόμενου μεταξιού.
Αυτό άλλαξε 3ο π.Χ. αι., όταν τα ταξίδια του ZHANG QIAN έφεραν τη δυναστεία των Χαν (206 π.Χ.-220 μ.Χ.) σε επαφή με πολλά Κεντροασιατικά βασίλεια και άνοιξαν τον μεγάλο εμπορικό δρόμο ΑΝΑΤΟΛΗΣ – ΔΥΣΗΣ. Με τις εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου (336-323 π.Χ.) το μεταξωτό ύφασμα εισήχθη και στην αρχαία Ελλάδα. Στα Ρωμαϊκά χρόνια οι εισαγωγές κατεργασμένης και ακατέργαστης Σινικής κλωστής και έτοιμων υφασμάτων συνεχίστηκαν. Οι πηγές μαρτυρούν ότι την περίοδο αυτή το μετάξι είχε τεράστια αξία, ίση με αυτήν των πολύτιμων λίθων και του χρυσού. Από το 105 π.Χ. η Κίνα και η Παρθία ξεκίνησαν τις εμπορικές συναλλαγές μέσω του δρόμου των καραβανιών που υπήρχε μεταξύ τους. Τότε ουσιαστικά γεννήθηκε ο Δρόμος του Μεταξιού. Όμως μόλις το 1870 ο Γερμανός γεωγράφος Φερδινάνδος φον Ριτχόφεν έδωσε το όνομα που μας είναι πια γνωστό ως ο "Δρόμος του Μεταξιού".
Το εμπόριό του αρχικά γινόταν από μεγάλα καραβάνια εμπόρων και ζώων που ταξίδευαν μέσα από δύσβατα μονοπάτια πάνω σε κάποια από τα ποιο αφιλόξενα εδάφη της επιφανείας της γης – ερήμους και χιονοσκέπαστα βουνά. Οι κίνδυνοι που αντιμετώπιζαν οι έμποροι των καραβανιών ήταν τεράστιοι, όπως τεράστια όμως ήταν και τα κέρδη κάθε αποστολής, της οποίας η χρονική διάρκεια ξεπερνούσε πολλές φορές τα 2 χρόνια.
Ήταν πραγματικά ασύλληπτο το μέγεθος των δυσκολιών, της απόστασης και των κινδύνων για τους ανθρώπους της εποχής εκείνης που επιχειρούσαν να συμμετάσχουν σ' αυτό το εμπορικό καραβάνι, σ' αυτό το πολιτισμικό "αλισιβερίσι" Ανατολής - Δύσης!
Το καλοκαίρι τα καραβάνια ταξίδευαν κατά τη διάρκεια της νύχτας - φοβόντουσαν λιγότερο τους μυθικούς δαίμονες της ερήμου παρά την αφόρητη ζέστη. Μεγάλες αμμοθύελλες ανάγκαζαν ανθρώπους και ζώα να σκύβουν στο χώμα για μέρες μέχρι να περάσει. Ασθένειες υψομέτρου, τύφλωση από το χιόνι κλπ επιδρούσε σε ζώα και ανθρώπους που μαζί με τις αναρριχήσεις ήταν αιτίες πολλών ατυχημάτων.
Για το φόβο των ληστών που έλκονταν από τα φορτία του μεταξιού, πολυτίμων λίθων, αρωμάτων και μπαχαρικών, οι έμποροι ένωναν τις δυνάμεις τους σχηματίζοντας μεγάλα καραβάνια 1000 καμηλών (κυρίως αυτών με δύο καμπούρες, τις βακτριανές).
O εμπορικός αυτός δρόμος των καραβανιών ήταν μια αρτηρία μήκους 12.000 χιλιομέτρων – η απόσταση μεταξύ των δύο οικουμενικών πρωτευουσών της εποχής εκείνης: το Ξιάν της Κίνας και της Κωνσταντινούπολης του Βυζαντίου.
Για 12.000 χιλιόμετρα και διασχίζοντας 17 χώρες, η κύρια αυτή εμπορική αρτηρία του κόσμου ένωνε κάποιους από τους μεγαλύτερους πολιτισμούς του κόσμου: Κινεζικό, Μογγολικό, Ινδικό, Περσικό, Μεσοποταμιακό, Αιγυπτιακό, Ελληνικό, Ρωμαϊκό, Βυζαντινό.
Με αφετηρία τη μεγαλοπρεπή πρωτεύουσα της Κίνας, το Χιάν (Τσαγκ Αν), τη μητρόπολη του μεταξιού, τα καραβάνια των Κινέζων εμπόρων, φορτωμένα με χιλιάδες μέτρα μεταξιού, πήγαιναν βορειοδυτικά, διέσχιζαν το γεωγραφικό διάδρομο του Γκανσού στην επαρχία GANSU και το διάδρομο HEXI στο Σινικό τείχος, με προορισμό την πόλη - όαση Ντουνγκχουάνγκ, "το άκρο του πολιτισμένου κόσμου" για τους Κινέζους, ένα ισχυρό στρατιωτικό οχυρό, που την εποχή της άνθισης του δρόμου του Μεταξιού ήταν μια από τις  πλουσιότερες πόλεις της Ασίας. Στο Ντουνχουάνγκ καταλήγει το περίφημο Σινικό Τείχος έχοντας διανύσει μια πορεία χιλιάδων χιλιομέτρων πάνω στο ποικιλόμορφο ανάγλυφο της  Κινεζικής γης. Από το σημείο αυτό και μετά, την προστασία της Ουράνιας Αυτοκρατορίας επωμιζόταν η φοβερή έρημος Τακλαμακάν, της οποίας το όνομα σημαίνει "η έρημος που δεν έχει επιστροφή", μαζί με την οροσειρά των Ιμαλαΐων στο νότο και την έρημο Γκόμπι στο βορρά.
Εκεί, πωλούσαν ή αντάλλαζαν εμπορεύματα με τους Κεντροασιάτες μεσίτες - Πάρθους, Σογδιανούς, Ινδούς, Κουσάν - που τα μετέφεραν στις πόλεις των Περσών, των Συρίων και των Ελλήνων εμπόρων. Κάθε αλλαγή ανέβαζε το κόστος της τελικής τιμής του προϊόντος, που έφθανε στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία από Εβραίους και Έλληνες εμπόρους. Μέχρι το Ντουνχουάνγκ τα καραβάνια είχαν διανύσει περίπου 800 χιλιόμετρα. Τα επόμενα 1.500 χιλιόμετρα ήταν τα δυσκολότερα όλης της διαδρομής. Στις παρυφές της Τακλαμακάν, με θερμοκρασίες ημέρας 400 C και νύχτας -200 C, οι αμμοθύελλες ήταν σφοδρές και οι κινούμενες αμμοθίνες έχουν θάψει ολόκληρες πόλεις.
Στο Ντουνχουάνγκ οι δρόμοι χωρίζονταν:
• Πολλά καραβάνια έπαιρναν το Βόρειο δρόμο μέσω του περάσματος JadeGate (Yumenguan), βορειοδυτικά του Ντουνχουάνγκ, κατά μήκος των Νότιων πλαγιών των Τιέν Σαν (TienShan, Ουράνια όρη). Περνούσαν τη Βόρεια πλευρά της ερήμου ΤΑΚΛΑΜΑΚΑΝ προς τις πόλεις-οάσεις Hami, Turpan, Yangi, Korla, Kucha, Aksu και  Kashgar.
• Άλλοι διάλεγαν τον πιο δύσκολο αλλά ίσιο δρόμο από το YangguanPass, Νοτιοδυτικά του Ντουνχουάνγκ και κατά μήκος των Βόρειων πλαγιών του βουνού Kunlun, στη Νότια πλευρά της ΤΑΚΛΑΜΑΚΑΝ, προς τις πόλεις-οάσεις Μίραν, Έντερε, Νίγια, Κερίγια, Khotan, Yarkand και Kashgar.
• Στην ουσία τα δύο αυτά τμήματα ακολουθούσαν την περίμετρο της ερήμου ΤΑΚΛΑΜΑΚΑΝ.
• Άλλο ένα παρακλάδι ήταν ο "δρόμος του κέντρου": από το Γιού Μεν Κουάν περνούσε κοντά στη Βόρεια όχθη της λίμνης ΛοπΝορ και διασχίζοντας την όαση Λουλάν κατέληγε στο Βόρειο κλάδο.
• Οι συνηθισμένοι στις απάνθρωπες κλιματολογικές συνθήκες της ερήμου ντόπιοι, χρειάζονταν συνήθως ένα μήνα πορείας μέσα από οάσεις και αμμόλοφους προκειμένου να φτάσουν στο Κασγκάρ, την πόλη-σταυροδρόμι των εμπόρων. Ίσως δεν υπάρχει άλλη περιοχή πάνω στη γη, στην οποία επί αιώνες ο πολιτισμός να επηρεάστηκε τόσο πολύ από την οικονομία, όσο στους εμπορικούς δρόμους της Κεντρικής Ασίας και ιδιαίτερα στις πόλεις – οάσεις ανάμεσα στο Ντουνχουάνγκ και το Κασγκάρ (Kashi). Εκεί όπου οι ορεινοί όγκοι της Κεντρικής Ασίας αγκαλιάζουν την έρημο Τακλαμακάν και το Ισλάμ διαπερνά τα σύνορα της Κίνας, βρίσκεται η σημαντικότερη όαση της Κινεζικής Δύσης, το Κασγκάρ, μια πόλη – σταθμός στο δρόμο του μεταξιού και των καραβανιών της Κεντρικής Ασίας. Η πλειονότητα του πληθυσμού είναι Ουιγούροι και η πόλη είναι διάσπαρτη με μνημεία Μουσουλμανικής αρχιτεκτονικής.
Στην πόλη αυτή τα εμπορεύματα για άλλη μια φορά άλλαξαν χέρια, περνώντας σε τολμηρούς ορεσίβιους μεταπράτες, οι οποίοι είχαν διάφορες επιλογές, προκειμένου τα φορτία τους να φτάσουν στη δυτική πλευρά των βουνών που αγκάλιαζαν το Κασγκάρ.
• Κάποιοι πήγαιναν Δυτικά από το πέρασμα Terek των TienShan για να βρεθούν στη συνέχεια στις στέπες της Κεντρικής Ασίας, στα βασίλεια της Fergana και Σογδιανής (Τασκένδη, Σαμαρκάνδη και Μπουχάρα του σημερινού Ουζμπεκιστάν) και πέρα από τον ποταμό Ώξο στη Merv. H διαδρομή αυτή των καραβανιών ήταν η πιο γνωστή και προτιμητέα από τους εμπόρους της εποχής εκείνης.
• Άλλοι διέσχιζαν την οροσειρά των Παμίρ κοντά στη Tashkurgan και πήγαιναν κατά μήκος του WakhanCorridor του Αφγανιστάν, στο αρχαίο Ελληνοπερσικό βασίλειο της Βακτρίας και από εκεί συναντούσαν το Βόρειο δρόμο στη Merv της Περσίας.
• Άλλος δρόμος από το Kashgar περνούσε από την Tashkurgan και μέσω του ορεινού περάσματος του Karakoram έφθανε στο σημερινό Αφγανιστάν. Ήταν ίσως το δυσκολότερο κομμάτι του δρόμου, η λιγότερο γνωστή και προτιμητέα διαδρομή.
• Επίσης υπήρχαν βραχίονες με κατεύθυνση νότια προς το Καρακοράμ και την Ινδία και βόρεια μέσω του ποταμού Ili στις στέπες της Σάκα.
Από τη Merv ο δρόμος συνέχιζε Δυτικά - πιο εύκολα πια - προς την παλιά πρωτεύουσα της Παρθίας, την Εκατόμπυλο (σημερινή Damghan), διέσχιζε το Βόρειο Ιράν (Τεχεράνη, Ταυρίδα), συνέχιζε Νότια της Κασπίας προς τη Χαμαντάν (Νοτιοδυτικά της Τεχεράνης) και προς τις αρχαίες δίδυμες πόλεις Σελευκεία και Κτησιφώντα κοντά στη Βαγδάτη, στον ποταμό Τίγρη.
Από εκεί διάφοροι δρόμοι οδηγούσαν μέσω Συρίας στην Αντιόχεια, στην Παλμύρα, στις Ανατολικές ακτές της Μεσογείου και στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία – αργότερα και στην Κωνσταντινούπολη. Τα αγαθά προωθούντο μέσω της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας, ενώ τα καραβάνια επέστρεφαν με νέα φορτία πάνω στα ίδια μονοπάτια.
Μπαχαρικά, πορσελάνες, πολύτιμοι λίθοι, αρώματα κινούνταν προς δυσμάς με αντάλλαγμα χρυσάφι, ασήμι, γυαλί, μαργαριτάρια, κοράλλια, μάλλινα και λινά υφάσματα. Στη μέση βρισκόταν η Κεντρική Ασία που με τα ζώα της - άλογα και βακτριανές καμήλες - βοηθούσε στη διακίνηση των αγαθών και προς τις δύο κατευθύνσεις.
Από την Κίνα ήρθαν το γλυκάνισο, τα τριαντάφυλλα, τα χρυσάνθεμα, το κεχρί, η μουριά, αλλά και το χαρτί, η πυρίτιδα και η μαγνητική πυξίδα.
Από τη Δύση ήρθαν στην Κίνα το τριφύλλι και τα κρασοστάφυλα. Η τέχνη της παρασκευής κρασιού ήρθε αργότερα.
Από την Περσία φιστίκια, ροδάκινα, αχλάδια, καρύδια, νάρκισσος, μύρο, λιβάνι.
Από την Κεντρική Ασία αμύγδαλα, jade, λάπιςλάζουλι, αγγούρια, κρεμμύδια, άλογα.
Από την Ινδία σπανάκι, λωτός, σανδαλόξυλο, πιπέρι, βαμβάκι.
Η πτώση της Μογγολικής Αυτοκρατορίας το 15ο αιώνα διατάραξε τη ροή των αγαθών διαμέσου της Ασίας και οι Ευρωπαίοι άρχισαν να αναζητούν θαλάσσιες οδούς προς την Άπω Ανατολή. Πορτογαλέζικα πλοία - εξοπλισμένα με πυξίδες και εφοδιασμένα με πυρίτιδα - έφτασαν στην Κίνα το 1515, ανοίγοντας το δρόμο στην ανάπτυξη του θαλάσσιου εμπορίου, το οποίο έκανε πλέον περιττό το Δρόμο του Μεταξιού, με αποτέλεσμα τη βαθμιαία παρακμή του.

Υπάρχει κάτι από το οποίο δεν μπορούμε να δραπετεύσουμε ποτέ όσο ζούμε και αυτό δεν είναι ο εαυτός μας, όπως λένε οι ψυχολόγοι, αλλά η ιστορία μας.
Η Χιροσίμα σήμερα είναι μία γοητευτική πόλη, πολύ ισχυρή οικονομικά, με ενδιαφέρουσα ζωή και κίνηση, με μοντέρνα κτίρια και δυναμική βιομηχανία. Για παράδειγμα εκεί κατασκευάζονται και τα αυτοκίνητα Mazda. Όμως τι είναι όλα αυτά και τι είναι η πρότερη ιστορία ης ίδρυσής της, μπροστά στο γεγονός της 6ης Αυγούστου 1945 που καταστρέφοντάς της ολοσχερώς και αφανίζοντας μεγάλο μέρος του πληθυσμού της μέσα σε δευτερόλεπτα έκανε το όνομά της συνώνυμο της παγκόσμιας παγωμάρας απέναντι σε αυτό που λέμε επιστήμη;
«Διακυβεύεται η μοίρα του πολιτισμού μας. Έχουμε απόλυτη επίγνωση ότι αντιμετωπίζουμε ένα τεράστιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα το οποίο πρέπει να ολοκληρωθεί μέσα σε μόλις μερικούς μήνες και όχι σε χρόνια ή δεκαετίες όπως συνήθως συμβαίνει», έγραψε ο Αϊνστάιν σε μία από τις 4 περίφημες επιστολές του προς πιθανούς χρηματοδότες 14 μήνες μετά τη ρήψη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα, προκειμένου να τους πείσει να συνδράμουν σε μία τεράστια εκστρατεία για την πλήρη κατάργηση της ατομικής βόμβας. Ο νομπελίστας φυσικός είχε βοηθήσει στην κατασκευή της κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου…
Εκείνο το πρωί, ημέρα Δευτέρα, 6 Αυγούστου 1945, ο ειδικά εκπαιδευμένος αμερικανός σμήναρχος Πολ Τίμπετς, οδήγησε ένα βομβαρδιστικό τύπου B29, με το όνομα της μητέρας του Enola Gay πάνω από την πόλη Χιροσίμα, που είναι η πρωτεύουσα του νησιού Χόνσου, του μεγαλύτερου της μητροπολιτικής Ιαπωνίας. Κοιτάζοντας την πόλη που μόλις ξυπνούσε, στις 8.15 ακριβώς, απελευθέρωσε πάνω από τον οικισμό τη βόμβα ουρανίου, με την κωδική ονομασία Αγοράκι (Little Boy). Μόλις 45 δευτερόλεπτα αργότερα, η βόμβα εξερράγη 600 μέτρα πάνω από τη Χιροσίμα. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι το 70% της έκρηξης εκτονώθηκε στη θάλασσα και εάν αυτό δεν είχε συμβεί τίποτα δεν θα είχε μείνει όρθιο.
Όταν έπεσε το Αγοράκι στη Χιροσίμα, μία φωτεινή λάμψη τύφλωσε το πλήρωμα του βομβαρδιστικού και κατόπιν σχηματίστηκε πάνω από το σημείο της έκρηξης ένα κόκκινο νεφέλωμα σε σχήμα μανιταριού. Το ωστικό κύμα, σε συνδυασμό με τη θερμότητα που εκλύθηκε, κονιορτοποίησε τα πάντα σε έκταση 11 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Επί τόπου σκοτώθηκαν πάνω από 20.000 στρατιώτες και 78.000 άμαχοι. Ο θάνατός τους προήλθε από ολική εξαέρωση ή τήξη… Οι αγνοούμενοι ξεπέρασαν τις 13.000 και οι βαριά τραυματίες τις 10.000. Τους επόμενους μήνες, περίπου 60.000 κάτοικοι της Χιροσίμα έχασαν τη ζωή τους από τραύματα ή έκθεση σε ραδιενέργεια. Επί του συνόλου των θανάτων εκτιμάται ότι το 60% οφείλεται στην αρχική θερμοκρασία, το 20% σε μηχανικό τραυματισμό εξαιτίας του ωστικού κύματος και το υπόλοιπο 20% στη ραδιενέργεια. Βεβαίως από εκείνο το πρωί του 1945 μέχρι σήμερα, χιλιάδες ακόμη θύματα της ατομικής βόμβας (=χιμπακούσα) έχουν πεθάνει από ασθένειες που προκάλεσε το Αγοράκι, όπως λευχαιμία, λέμφωμα, καρκίνος των πνευμόνων και άλλα είδη καρκίνου. Όσο για τις υλικές ζημιές, το 69% των οικοδομημάτων της Χιροσίμα καταστράφηκε εντελώς και ένα άλλο 6,6% υπέστη σοβαρά πλήγματα.
Μετά την πυρηνική επίθεση η Χιροσίμα ξαναχτίστηκε. Το κοντινότερο κτίριο στο σημείο της έκρηξης που έμεινε όρθιο μετονομάστηκε «Θόλος Γκενμπάκου» ή «Ατομικός Θόλος» και σήμερα αποτελεί τμήμα του Μνημείου Ειρήνης της Χιροσίμα. Οι δημοτικές αρχές της πόλης συνεχίζουν να υποστηρίζουν την κατάργηση όλων των πυρηνικών όπλων.
Το 1959, βγήκε στους γαλλικούς κινηματογράφους μία από τις σημαντικότερες ταινίες όλων των εποχών. Ο τίτλος της ήταν «Χιροσίμα, αγάπη μου». Τη σκηνοθεσία υπέγραφε ο Αλέν Ρενέ και το πρωτότυπο σενάριο η Μαργκερίτ Ντιράς. Σε αυτή την ταινία, μια γαλλίδα ηθοποιός βρίσκεται για λίγες μέρες στην ανοικοδομημένη Χιροσίμα και ερωτεύεται έναν ιάπωνα αρχιτέκτονα. Το ειδύλλιο είναι σύντομο. Αιτία του χωρισμού; Η αιώνια αλήθεια, πως το ατομικό συνδέεται πάντα με το συλλογικό. Μ΄άλλα λόγια, απ΄όλα μπορείς να γλυτώσεις, αλλά όχι από την ιστορία σου.

Μπορεί να μην έχετε πάει ποτέ ως τώρα στην Ιαπωνία, ωστόσο τον ήχο του ασφαλώς θα τον έχετε ακούσει… Είναι ένα από τα 100 ιαπωνικά ορόσημα, θα τον βρείτε σίγουρα στο κινητό σας ή σε οποιοδήποτε κέντρο χαλάρωσης, SPA ή αποκατάστασης.
Το δάσος μπαμπού βρίσκεται στο Σαγκάο της Ιαπωνίας, δυτικά του Κυότο και αποτελεί ένα ολοζώντανο θαύμα της φύσης – φυσικά έχει χαρακτηριστεί μνημείο της UNESCO. Δημιουργήθηκε τον 14ο αιώνα από έναν μοναχό προς τιμήν της αυτοκρατορικής οικογένειας Χάτα. Για αιώνες αποτέλεσε αγαπημένο περίπατο τόσο των αυτοκρατόρων όσο και των ευγενών. Εκτείνεται σε 16 τ.χλμ. και αποτελείται από μόσο, ένα είδος μπαμπού που εισήχθη από την Κίνα. Χαρακτηριστικό των μόσο είναι ότι φτάνουν σε ύψος 20 μέτρα μόλις σε έναν χρόνο. Σήμερα στο δάσος υπάρχουν μόσο ύψους 40 μέτρων, φυτεμένα κοντά, το ένα δίπλα στο άλλο, με αποτέλεσμα να δημιουργούν μία πυκνή και ευχάριστη σκιά. Στο δε φύσημα του αέρα, τα φυλλώματα και οι κορμοί πάχους 20 και πλέον εκατοστών, εκπέμπουν έναν απαλό κατευναστικό ήχο, που θεωρείται σχεδόν θεραπευτικός!
Σήμερα ο επισκέπτης μπορεί να περπατήσει εύκολα μέσα στο δάσος των μπαμπού, καθώς υπάρχει ένα άνετο μονοπάτι. Κατά μήκος του θα συναντήσει ναούς και ιερά της ιαπωνικής παράδοσης, πολλά εστιατόρια και καταστήματα. Η βόλτα στο δάσος μπαμπού μπορεί να γίνει πεζή ή με άμαξα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αν πάτε στην Ιαπωνία, δεν πρέπει να χάσετε αυτή την εμπειρία.

Το πιο γρήγορο ίντερνετ στον κόσμο, η πιο προηγμένη τεχνολογία δύσης και ανατολής, η καλπάζουσα οικονομία, οι μεγάλες εκκεντρικότητες, η φουτουριστική αρχιτεκτονική, τα ταχύτερα ασανσέρ της υφηλίου που ανεβαίνουν ουρανοξύστες σε 35 δευτερόλεπτα, ο φρενήρης ρυθμός ζωής και ανάπτυξης, όλα αυτά συνθέτουν τη σύγχρονη εικόνα της Νότιας Κορέας. Πρόκειται για μία χώρα που ζει στο μέλλον και όχι στο παρόν. Όμως αυτή η χώρα έχει παρελθόν και μάλιστα λαμπρό! Αυτό το παρελθόν, λοιπόν, είναι συγκεντρωμένο όλο σε μία πόλη, στα νοτιοαναλοτικά της χερσονήσου, η οποία βρέχεται από τα Στενά της Κορέας που ανοίγονται προς τη Θάλασσα της Ιαπωνίας. Αυτή η πόλη ονομάζεται Κιονγκτσού και έχει χαρακτηριστεί σχεδόν ολόκληρη ένα μνημείο της UNESCO λόγω της μεγάλης συγκέντρωσης αρχαιολογικών μνημείων.
Τι συμβαίνει λοιπόν με την Κιονγκτσού; Πώς βρέθηκαν εκεί τόσα παλάτια, αγάλματα, ανάγλυφα, αρχαιολογικά ευρήματα, παγόδες, παραδοσιακοί οικισμοί σ’ αυτή την παραθαλάσσια, μικρή σχετικά, πόλη;
Ας πάμε πίσω στην πρώτη χιλιετία μ.Χ. Τότε η Κιονγκτσού ήταν η πρωτεύουσα της Κορέας που απαρτιζόταν από τα Τρία Βασίλεια της Κορέας, το Σίλα, το Μπιάτσε και το Κοκούριο, τα οποία καταλάμβαναν το κεντρικό και το νότιο τμήμα της χερσονήσου. Η πόλη ιδρύθηκε το 57 π.Χ. από τη δυναστεία των Σίλα, η οποία κυβέρνησε τη χώρα ως τον 10ο αιώνα. Η μεγαλύτερη δε ακμή της δυναστείας και συνεπώς της Κιονγκτσού ήταν από τον 7ο έως τον 10ο αιώνα και τα περισσότερα αρχαιολογικά μνημεία, διατηρούνται σχεδόν ανέπαφα από τότε… Εκείνα τα χρόνια η πρωτεύουσα Κιονγκτσού ήταν η 4η μεγαλύτερη πόλη στον κόσμο. Και ήταν μια πόλη αρχοντική, στην οποία συγκεντρώνονταν όλοι οι προύχοντες των Τριών Βασιλείων και φυσικά η βασιλική οικογένεια.
Σήμερα, η παλιά πρωτεύουσα, μας δείχνει όλη την αίγλη της ακμής της. Βλέπουμε τα παλάτια με όλη τους την πολυτέλεια, γεμάτα έργα τέχνης και πολύτιμα αντικείμενα που φανερώνουν την τριφηλή ζωή της αυλής. Βλέπουμε εντυπωσιακά μνημεία βουδιστικής τέχνης από τα πρώτα χρόνια της διάδοσης του βουδισμού στη χώρα, τον 7ο αιώνα – τότε εισήχθη από την Κίνα. Βλέπουμε το όρος Ναμσάν, που χαρακτηρίστηκε ως ιερό και γι αυτό συγκεντρώθηκαν εκεί όλοι οι φημισμένοι αρχιτέκτονες και τεχνίτες της εποχής για να κατασκευάσουν ναούς και μνημεία λατρείας.
Βεβαίως κάθε ακμή, ακολουθείται από παρακμή. Κι έτσι όταν τους Σίλα διαδέχτηκαν οι Τζόσον (1392-1910), η Κιονγκτσού έπαψε να είναι πρωτεύουσα των Τριών Βασιλείων και έζησε μαύρες στιγμές. Κατά την επέλαση των Μογγόλων τον 13ο αιώνα καταστράφηκε η ξύλινη παγόδα. Στις ιαπωνικές εισβολές η πόλη έγινε πεδίο αιματηρών μαχών, οι δε οπαδοί του νέο-κονφουκιανισμού έσπασαν τα χέρια και τα κεφάλια των βουδιστικών αγαλμάτων στο όρος Ναμσάν.

Η Ταϊβάν είναι ένα μικρό νησί, στα νοτιοανατολικά της Κίνας το οποίο αυτοπροσδιορίζεται ως χώρα με την ονομασία Δημοκρατία της Κίνας από το 1949. Ιδρυτής του κράτους τότε ήταν ο Τσιαν Κάι Σεκ, αρχηγός του Κινεζικού Εθνικιστικού Κόμματος. Σήμερα η Δημοκρατία της Κίνας αναγνωρίζεται μόνο από 15 κράτη, διότι η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας επιμένει να τη θεωρεί επαρχία της. Από την άλλη όμως η Ταϊβάν διατηρεί στενές σχέσεις με τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία αλλά και με πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Το αν η Δημοκρατία της Κίνας πληροί τις προϋποθέσεις για τη δίκαιη θεώρησή της ως κυρίαρχο κράτος, αυτό παραμένει ένα μείζον διεθνές πολιτικό θέμα.
Ξεκινάμε λοιπόν απ΄αυτό… μία ιδιαιτερότητα που κάνει τη χώρα ακόμη πιο γοητευτική. Πρωτεύουσά της είναι η Ταϊπέι, μία υπερσύγχρονη πόλη με έντονη βιομηχανική ανάπτυξη υψηλής τεχνολογίας. Η Ταϊπέι είναι επισήμως χαρακτηρισμένη ως «άλφα παγκόσμια πόλη» δηλαδή μια πόλη που έχει άμεση επίδραση σε παγκόσμια γεγονότα κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών διαστάσεων. Εξ ου και η Ταϊβάν θεωρείται ως ένας ισχυρός Δαυίδ μπροστά στον παντοδύναμο Γολιάθ που είναι η Κίνα.
Η ιστορία της Ταϊβάν και του λαού της είναι παλιά. Επιστημονικές έρευνες έχουν φέρει στο φως στοιχεία σχετικά με πρωτο-Αυστρονήσιους λαούς που εγκαταστάθηκαν στο νησί πριν το 6.000 π.Χ. και είναι πρόγονοι των σημερινών αυτοχθόνων λαών της χώρας. Μεταξύ των αυτοχθόνων, το κράτος αναγνωρίζει επίσημα 14 φυλές: Αμί, Αταγιάλ, Μπουνούν, Καβαλάν, Παϊβάν, Πουγιούμα, Ρουκάι, Σαϊσιγιάτ, Σακιζάγια, Σεενττσίγκ, Τάο (Γιαμί), Σάο, Τρούκου και Τσόου. Επιπλέον γενετικές έρευνες σε ευρύ πληθυσμό της χώρας αποκάλυψαν ότι το 80% των Ταϊβανών έχουν πρόγονο προερχόμενο από τους αυτόχθονες.
Η Ταϊπέι βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Ταϊβάν και ιδρύθηκε από τον λαό την φυλή Kεταγκαλάν κατά τη διάρκεια της Δυναστείας Μινγκ. Μεταξύ του 1626 και του 1642 την κατέκτησαν οι Ισπανοί μαζί με άλλες βόρειες περιοχές του νησιού. Ακολούθησαν οι Ολλανδοί και μετά οι Κινέζοι. Μέχρι τότε η Ταϊπέι ήταν ένα χωριό, ωστόσο από το 1870 άρχισε να εξελίσσεται σε μεγάλη πόλη. Το 1879 κατασκευάστηκαν οι πύλες και μέχρι το 1885 ολοκληρώθηκε το τείχος της. Το 1895 οι Ιάπωνες κατέκτησαν το νησί. Η κυριαρχία τους ήταν σκληρή, ωστόσο όλα τα χρόνια της παραμονής τους εκεί, ως το 1945, οργάνωσαν και κατασκεύασαν πολλά και σημαντικά δημόσια έργα.
Σήμερα η Ταϊβάν είναι μία υπερσύγχρονη χώρα, με καλπάζουσα ανάπτυξη και πολύ φουτουρισμό στην πρωτεύουσά της. Ωστόσο βγαίνοντας λίγο έξω από την Ταϊπέι με τους ουρανοξύστες, αντικρίζουμε μία εντυπωσιακή φύση, με πολλούς παραδοσιακούς οικισμούς και έντονη τοπική κουλτούρα και έθιμα. Αντιθέσεις; Πολλές! Όμως αυτές συνθέτουν τελικά και τις πιο ενδιαφέρουσες χώρες του κόσμου.