fb

ΤΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΠΕΤΡΙΝΑ ΓΕΦΥΡΙΑ ΤΩΝ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

Τα γεφύρια των Γρεβενών, διηγούνται θρύλους, αρχιτεκτονικά επιτεύγματα, συγκοινωνιακές ρυθμίσεις, την ίδια την ιστορία των Γρεβενών! Είναι δεκαεπτά στον αριθμό και χτίστηκαν την περίοδο της Τουρκοκρατίας, αποτελώντας διόδους προς την Θεσσαλία, την Ήπειρο και την Μακεδονία. Τα ονόματά τους σχετίζονται με την τοποθεσία τους ή με αυτόν που τα κατασκεύασε. Στη νεότερη εποχή, την ανέγερση των γεφυριών αναλάμβαναν οι μάστορες της περιοχής κατ’ εντολή του χρηματοδότη. Η διαδικασία κατασκευής ήταν εμπειρική, γι’ αυτό και πολλά γεφύρια χρειάστηκε να χτιστούν και να ξαναχτιστούν μέχρι να στεριώσουν.
Τα γεφύρια των Γρεβενών είναι τα μεγαλύτερα και εντυπωσιακότερα ολόκληρης της Μακεδονίας. Το 1995, κατόπιν ενεργειών της Νομαρχίας Γρεβενών, η 11η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων της Βέροιας ανακήρυξε τα εν λόγω γεφύρια διατηρητέα μνημεία. Αξιοσημείωτο από την άποψη του ανοίγματος του τόξου του είναι το τρίτοξο γεφύρι του Αζίζ-Aγά (συνολικού μήκους 70 μ. και ύψους 15 μ.), κοντά στο χωριό Τρίκωμο, στις ανατολικές υπώρειες της Πίνδου. Το γεφύρι, που φέρει στα βάθρα του δύο μικρά ανακουφιστικά ανοίγματα, κατασκευάστηκε το 1727, με χρηματοδότηση του Αζίζ-Αγά. Επί Τουρκοκρατίας εξυπηρετούσε τους ντόπιους εμπόρους που μετέφεραν λάδι και στάρι, αλλά και τα καραβάνια των ξενιτεμένων που αναχωρούσαν για την Ανατολική Ευρώπη.
Εντυπωσιακό γεφύρι είναι αυτό της Πορτίτσας, το οποίο είναι χτισμένο σε μια υπέροχη τοποθεσία έξω από το χωριό Σπήλαιο.
Το ευχερώς προσπελάσιμο και δημοφιλέστερο ίσως γεφύρι των Γρεβενών βρίσκεται σε ένα τοπίο απαράμιλλης ομορφιάς, το οποίο συνθέτουν ο ποταμός Βενέτικος (παραπόταμος του Αλιάκμονα), το βαθύ φαράγγι της Πορτίτσας (σε αυτό καταλήγει η κοιλάδα Κανάβη) και δύο αντικριστοί κάθετοι βράχοι στο βάθος, σωστές συμπληγάδες. Το δίτοξο γεφύρι κατασκευάστηκε λίγο πριν από τα μέσα του 18ου αιώνα με προσφορές από το μοναστήρι του Σπηλαίου. Eπίσης, το δίτοξο γεφύρι του Ζιάκα, σε απόσταση 3 χλμ από το ομώνυμο χωριό (είναι χτισμένο στους πρόποδες του όρους Όρλιακα), κατασκευάστηκε επί Τουρκοκρατίας (πριν από το 1885) στις όχθες του ποταμού Βελονιά, παραποτάμου του Βενέτικου. Σύμφωνα με ιστορικές αναφορές, στη θέση του γεφυριού διεξήχθη μάχη μεταξύ του Γιαννούλα Ζιάκα, αδελφού του θρυλικού οπλαρχηγού Θεόδωρου Ζιάκα (σε αυτόν οφείλει την ονομασία του το χωριό), και των Τούρκων.
Το γεφύρι του Ζιάκα, γνωστό και ως Τουρκογέφυρο, αποτελούσε άλλοτε πέρασμα για τα εμπορικά καραβάνια που ακολουθούσαν τη λεγόμενη Βασιλική Στράτα. Όσο για το εξίσου διάσημο μονότοξο γεφύρι της Λιάτισσας, βρίσκεται στο φαράγγι του Όρλιακα, κοντά στο χωριό Σπήλαιο. Μοιάζει με φυσική προέκταση του βράχου, ξεφεύγει εύκολα από την προσοχή του ματιού, γεφυρώνοντας με το πέτρινο βήμα του δύο απότομες κόχες του φαραγγιού πάνω από το ρέμα του Βελονιά (παραπόταμος του Βενέτικου). Η τοποθεσία είναι γνωστή στους ντόπιους ως «πήδημα του κλέφτη». Η παράδοση έχει συνδέσει αυτό το όνομα με την ιστορία του κλεφτόπουλου που προσπαθώντας να γλιτώσει από τους Τούρκους αναγκάστηκε να τολμήσει το πήδημα του φαραγγιού. Αφού γλίτωσε, έκτισε σε αυτό το σημείο ένα γεφύρι, εκπληρώνοντας έτσι το τάμα του.