fb

Άμπου Σίμπελ: Ο ναός με τις δύο ζωές

Ο ναός του Άμπου Σίμπελ, ή Αμπού Σιμπέλ, είναι παγκόσμια γνωστός για πολλούς λόγους. Χτίστηκε μέσα σε 20 χρόνια, σύμφωνα με τις πηγές, από τον φαραώ Ραμσή Β’ ως τρόπαιο της νίκης του εναντίον των Χετταίων στη μάχη του Καντές (σημερινή Συρία), περίπου το 1274 π.Χ. Η μάχη αυτή καθαυτή έχει τεράστια σημασία καθώς είναι η πρώτη επίσημα καταγεγραμμένη μάχη της ανθρωπότητας ενώ έφερε αντιμέτωπες δύο από τις υπερδυνάμεις της εποχής, τους Αιγύπτιους και τους Χετταίους. Για να αποκτήσουμε μία «κλίμακα του χρόνου», πρόκειται για την εποχή που στην Ελλάδα ο μυκηναϊκός πολιτισμός βρισκόταν στην ακμή του και η επιρροή του απλωνόταν στην ηπειρωτική Ελλάδα και το Αιγαίο.

Οι ιστορικοί της αρχαιότητας σημειώνουν πως στην πραγματικότητα η μάχη στο Καντές δεν ανέδειξε νικητή, ο Ραμσής ο Β’ ωστόσο διέδωσε στη συνέχεια πως εκείνος ήταν ο θριαμβευτής της μάχης! Ο Χετταίος ηγεμόνας Μουβατάλις δεν έδειξε διατεθειμένος να μπει σε νέα αντιπαράθεση, και ο Ραμσής Β’ βάλθηκε να πείσει για το δίκαιο του ισχυρισμού του κατασκευάζοντας έναν πελώριο ναό στις όχθες του Νείλου, στις νότιες εσχατιές του βασιλείου του.
Ο ναός στο Άμπου Σίμπελ λοιπόν ήταν αφιερωμένος στον θεό Άμμωνα Ρα και στην πρόσοψή του κοσμείτο από 4 γιγαντιαία αγάλματα που αναπαριστούν τον νικητή φαραώ σε καθιστή θέση.
Με το πέρασμα των αιώνων το πελώριο μνημείο πέρασε στη λήθη της Ιστορίας. Το 1813 τον ανακάλυψε ξανά Ελβετός περιηγητής και οι αρχαιολόγοι επί της γης έσπευσαν να τον μελετήσουν και να τον αναδείξουν. Ώσπου ήρθαν τα χρόνια του ’60.
Η δεκαετία του 1960 υπήρξε για την Αφρική η εποχή της χειραφέτησης. Τα αφρικανικά κράτη, έτσι όπως τα σχεδίασαν επί χάρτου οι Ευρωπαίοι αποικιοκράτες, άρχισαν ένα-ένα να αποκτούν την ανεξαρτησία τους. Στην Αίγυπτο η μεγάλη αλλαγή ήλθε όταν στην εξουσία ανέβηκε ο Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ. Στην κυματώδη (διπλή) θητεία του ως πρόεδρος της Αιγύπτου, ο Νάσερ προχώρησε σε εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της χώρας του, με αποκορύφωμα την εθνικοποίηση της διώρυγας του Σουέζ. Το 1960, με τη συνδρομή της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά και άλλων κρατών, άρχισε η κατασκευή φράγματος στο Ασσουάν προκειμένου να ελέγχονται οι πλημμύρες του Νείλου, να αποθηκεύεται νερό για τις περιόδους ξηρασίας και να παράγεται υδροηλεκτρική ενέργεια. Η κατασκευή του πράγματι πρόσφερε πολλά, έθεσε όμως και κάποια προβλήματα: κάποιοι αρχαιολογικοί χώροι της περιοχής επρόκειτο να ποντιστούν και να χαθούν για πάντα, με το Άμπου Σίμπελ να είναι ένας από αυτούς.
Για να διασωθεί το μνημείο στήθηκε μία μεγάλη επιχείρηση αποσυναρμολόγησης, κόστους δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων: ο ναός κόπηκε σε 120.000 ογκόλιθους, βάρους περίπου 30 τόνων έκαστος, οι οποίοι μεταφέρθηκαν περίπου εξήντα μέτρα ψηλότερα, σε σημείο όπου τα νερά του Νείλου δεν θα αποτελούσαν απειλή. Συνολικά 21 μνημεία της περιοχής είχαν την ίδια μεταχείριση, σε ένα έργο που κράτησε 4 χρόνια και χάρισε στο Άμπου Σίμπελ μία δεύτερη ζωή!